ჯამი (მათემატიკა)
| ხაზი 11: | ხაზი 11: | ||
∑ - ის ნიშანი შემოიღო [[ეილერი ლეონარდ|ეილერმა]] (1755). | ∑ - ის ნიშანი შემოიღო [[ეილერი ლეონარდ|ეილერმა]] (1755). | ||
| − | ლათინური summa ითარგმნება, როგორც „მთავარი პუნქტი“, „არსი“, „[[ | + | ლათინური summa ითარგმნება, როგორც „მთავარი პუნქტი“, „არსი“, „[[შედეგი]]“, „ჯამი“. თავდაპირველად ჯამს უწოდებდნენ ყოველგვარ გაანგარიშების მთავარ რიცხვს. ჯერ კიდევ ლეონარდო პიზანელი წერდა: „[[გამრავლება|გამრავლების]] ჯამი“, „[[გაყოფა (მათემატიკა)|გაყოფის]] ჯამი“. ტერმინი „[[მოქმედება (მათემატიკური)|მოქმედების]] ჯამი“ [[არითმეტიკა|არითმეტიკული]] მოქმედების ნებისმიერი შედეგის აღსანიშნავად გვხვდება XVII ს-ის ბოლომდე. XV ს-დან იწყება სიტყვა „ჯამის“ თანამედროვე აზრით გამოყენება, გაჩნდა სიტყვა „შეჯამება“ (1489). ამ ტერმინთან ერთად გამოყენება სხვა სიტყვებიც: „[[აგრეგატი]]“, „ნაყოფი“, „შედეგი“. |
ჯამის აღსანიშნავად [[ლაიბნიცი გოტფრიდ ვილჰელმ|ლაიბნიცი]] (ხოლო მის კვალდაკვალ სხვა ავტორებიც) იყენებდა ∫ ნიშანს, როგორც სახეშეცვლილ S ასოს, რომლითაც იწყება სიტყვა summa. ასო ∑ არჩეულია, როგორც S ასოს ანალოგი. ეს ნიშანი შემოიღო ეილერმა (1755). ამ სიმბოლოთი სარგებლობდა [[ლაგრანჟი ჟოზეფ ლუი|ლაგრანჟიც]]. შემდგომში, XVIII ს-ში მას ნაკლებად იყენებდნენ; [[მწკრივი (მათემატიკა)|მწკრივების]] ჯამის აღსანიშნავად ფართოდ იყენებდნენ S ასოს. როგორც „ჯამის“ გამოსახვა, ∑ ნიშანი კვლავ გამოჩნდა 1822 წ-ს [[ფურიე ჟან ჟოზეფ |ფურიესთან]] და 1829 წ-ს – იაკობთან. | ჯამის აღსანიშნავად [[ლაიბნიცი გოტფრიდ ვილჰელმ|ლაიბნიცი]] (ხოლო მის კვალდაკვალ სხვა ავტორებიც) იყენებდა ∫ ნიშანს, როგორც სახეშეცვლილ S ასოს, რომლითაც იწყება სიტყვა summa. ასო ∑ არჩეულია, როგორც S ასოს ანალოგი. ეს ნიშანი შემოიღო ეილერმა (1755). ამ სიმბოლოთი სარგებლობდა [[ლაგრანჟი ჟოზეფ ლუი|ლაგრანჟიც]]. შემდგომში, XVIII ს-ში მას ნაკლებად იყენებდნენ; [[მწკრივი (მათემატიკა)|მწკრივების]] ჯამის აღსანიშნავად ფართოდ იყენებდნენ S ასოს. როგორც „ჯამის“ გამოსახვა, ∑ ნიშანი კვლავ გამოჩნდა 1822 წ-ს [[ფურიე ჟან ჟოზეფ |ფურიესთან]] და 1829 წ-ს – იაკობთან. | ||
მიმდინარე ცვლილება 12:55, 2 აპრილი 2024 მდგომარეობით
ჯამი – სიდიდეთა (რიცხვების, ფუნქციების, ვექტორების, მატრიცების და ა. შ.) შეკრების ოპერაციის შედეგი.
ორი a და b სიდიდეთა ჯამი ასე აღინიშნება a + b.
n რიცხვის a1,a2,…,an ჯამისათვის გამოიყენება სიმბოლო ∑:
∑ - ის ნიშანი შემოიღო ეილერმა (1755).
ლათინური summa ითარგმნება, როგორც „მთავარი პუნქტი“, „არსი“, „შედეგი“, „ჯამი“. თავდაპირველად ჯამს უწოდებდნენ ყოველგვარ გაანგარიშების მთავარ რიცხვს. ჯერ კიდევ ლეონარდო პიზანელი წერდა: „გამრავლების ჯამი“, „გაყოფის ჯამი“. ტერმინი „მოქმედების ჯამი“ არითმეტიკული მოქმედების ნებისმიერი შედეგის აღსანიშნავად გვხვდება XVII ს-ის ბოლომდე. XV ს-დან იწყება სიტყვა „ჯამის“ თანამედროვე აზრით გამოყენება, გაჩნდა სიტყვა „შეჯამება“ (1489). ამ ტერმინთან ერთად გამოყენება სხვა სიტყვებიც: „აგრეგატი“, „ნაყოფი“, „შედეგი“.
ჯამის აღსანიშნავად ლაიბნიცი (ხოლო მის კვალდაკვალ სხვა ავტორებიც) იყენებდა ∫ ნიშანს, როგორც სახეშეცვლილ S ასოს, რომლითაც იწყება სიტყვა summa. ასო ∑ არჩეულია, როგორც S ასოს ანალოგი. ეს ნიშანი შემოიღო ეილერმა (1755). ამ სიმბოლოთი სარგებლობდა ლაგრანჟიც. შემდგომში, XVIII ს-ში მას ნაკლებად იყენებდნენ; მწკრივების ჯამის აღსანიშნავად ფართოდ იყენებდნენ S ასოს. როგორც „ჯამის“ გამოსახვა, ∑ ნიშანი კვლავ გამოჩნდა 1822 წ-ს ფურიესთან და 1829 წ-ს – იაკობთან.
