პლანიმეტრია
NPLG Wiki Dictionaries გვერდიდან
პლანიმეტრია – (ტერმინი შექმნილია შუა საუკუნეებში. მასში გაერთიანებულია ორი სიტყვა: ლათინ. planum – „სიბრტყე“, ბერძნ. μετρεω – „ვზომავ“) – ელემენტარული გეომეტრიის ნაწილი, რომელიც სწავლობს სიბრტყეზე მდებარე ფიგურების თვისებებს.
სასკოლო კურსის პლანიმეტრიის ძირითადი ცნებებია „წერტილი“, „წრფე“, „სიბრტყე“ და „მანძილი“ (ორ წერტილს შორის); აგრეთვე ზოგიერთი ზოგადმათემატიკური ცნება, როგორიცაა „სიმრავლე“, „ასახვა“ და სხვა.
- პლანიმეტრია შეიცავს საკითხებს:
- შესავალი (მასში მოცემულია ფიგურის ცნება, როგორც წერტილთა სიმრავლე, შეისწავლება მანძილის თვისებები, განისაზღვრება აქსიომისა და თეორემის ცნება და სხვა ცნებები).
- სიბრტყის გადაადგილება (მოძრაობა, იზომეტრია), ე. ი. სიბრტყის გარდაქმნა, რომელიც ინარჩუნებს მანძილს წერტილებს შორის.
- პარალელობა.
- სამკუთხედების აგება. ოთხკუთხედები.
- მრავალკუთხედები და მათი ფართობები.
- წრეწირი და წრე.
- მსგავსება და ჰომოთეტია.
- ტრიგონომეტრიული ფუნქციები.
- მეტრული თანაფარდობები სამკუთხედში.
- ჩახაზული და შემოხაზული მრავალკუთხედები.
- წრეწირის სიგრძე და წრის ფართობი.
ყველაზე უფრო სრულად და სისტემატიზებული სახით პლანიმეტრია პირველად ჩამოაყალიბა ბერძენმა მათემატიკოსმა ევკლიდემ (ძვ. წ.ა. IV ს-ში) თავის ნაშრომში „საწყისები“, რომელიც შეიცავს 13 წიგნს.