ხის კონსტრუქციები
| (ერთი მომხმარებლის 3 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
[[ფაილი:Oda-saxli.JPG|thumb|ქართული ოდა-სახლი. [[კონსტანტინე გამსახურდია|კონსტანტინე გამსახურდიას]] სახლ-მუზეუმი, სოფელი ძველი აბაშა.]] | [[ფაილი:Oda-saxli.JPG|thumb|ქართული ოდა-სახლი. [[კონსტანტინე გამსახურდია|კონსტანტინე გამსახურდიას]] სახლ-მუზეუმი, სოფელი ძველი აბაშა.]] | ||
| − | '''ხის კონსტრუქციები''' − [[სამშენებლო კონსტრუქციები]], რომელთა მზიდი ელემენტები ძირითადად დამზადებულია ხისგან. მერქანი ტრადიციულად წარმოადგენს ყველაზე მოთხოვნად [[საშენი მასალა|საშენ მასალა]]ს, რასაც განაპირობებს მისი შესანიშნავი დეკორატიული თვისებები, ფართო გავრცელება, მოპოვებისა და დამუშავების სიმარტივე, ყინვამედეგობა, სიმსუბუქე, წებვადობა, ანტისეისმურობა, ცეცხლმედეგობა, ფერთა სასიამოვნო გამა, აგრესიული გარემოს მიმართ მდგრადობა, ეკოლოგიურობა, მაღალი სიმტკიცე მცირე სიმკვრივესთან ერთად, ხოლო რაც შეეხება ისეთ უარყოფით მხარეებს, როგორიცაა წვადობა, დაბალი ბიომედეგობა, სოკოვანი დაავადებები, ლპობისაკენ მიდრეკილება, მავნებლების გაჩენა და სხვა – ეს თვისებები შედარებით ადვილად აღმოიფხვრება მერქნის კონსერვირების გზით, რაც ითვალისწინებს მის დამუშავებას ანტისეპტიკებით, [[ანტიპირენი|ანტიპირენებით]], ზეთებით, საღებავებით, ლაქებით. შეერთებებში გამოიყენება: წებო, ჭანჭიკები, წირწკიმალები, ჭდობები, სოგმანები, ხრახნები, საკიდები, ჩანგლები, ლითონის დაკბილული ფირფიტები, კოტები, ნარანდი და სხვ. ხის ნაგებობებმა თავიდანვე დიდი გამოყენება პოვეს ტყით მდიდარ რეგიონებში, სადაც ჩვენი წელთაღრიცხვის დასაწყისიდან აგებდნენ სხვადასხვა დანიშნულების ხის შენობებს – [[საცხოვრებელი სახლი|საცხოვრებელ სახლებს]], სასახლეებს, ტაძრებს, [[ციხესიმაგრე|ციხე-სიმაგრეებს]], საფორტიფიკაციო [[ხიდი (არქიტექტურა)|ხიდებსა]] და სხვ. | + | '''ხის კონსტრუქციები''' − [[სამშენებლო კონსტრუქციები]], რომელთა მზიდი ელემენტები ძირითადად დამზადებულია ხისგან. [[მერქანი]] ტრადიციულად წარმოადგენს ყველაზე მოთხოვნად [[საშენი მასალა|საშენ მასალა]]ს, რასაც განაპირობებს მისი შესანიშნავი დეკორატიული თვისებები, ფართო გავრცელება, მოპოვებისა და დამუშავების სიმარტივე, ყინვამედეგობა, სიმსუბუქე, წებვადობა, ანტისეისმურობა, ცეცხლმედეგობა, ფერთა სასიამოვნო გამა, აგრესიული გარემოს მიმართ მდგრადობა, ეკოლოგიურობა, მაღალი სიმტკიცე მცირე სიმკვრივესთან ერთად, ხოლო რაც შეეხება ისეთ უარყოფით მხარეებს, როგორიცაა წვადობა, დაბალი ბიომედეგობა, სოკოვანი დაავადებები, ლპობისაკენ მიდრეკილება, მავნებლების გაჩენა და სხვა – ეს თვისებები შედარებით ადვილად აღმოიფხვრება მერქნის კონსერვირების გზით, რაც ითვალისწინებს მის დამუშავებას ანტისეპტიკებით, [[ანტიპირენი|ანტიპირენებით]], ზეთებით, საღებავებით, [[ლაქი|ლაქებით]]. შეერთებებში გამოიყენება: [[წებო]], ჭანჭიკები, წირწკიმალები, ჭდობები, სოგმანები, ხრახნები, საკიდები, ჩანგლები, ლითონის დაკბილული ფირფიტები, კოტები, ნარანდი და სხვ. ხის [[ნაგებობა|ნაგებობებმა]] თავიდანვე დიდი გამოყენება პოვეს ტყით მდიდარ რეგიონებში, სადაც ჩვენი წელთაღრიცხვის დასაწყისიდან აგებდნენ სხვადასხვა დანიშნულების ხის შენობებს – [[საცხოვრებელი სახლი|საცხოვრებელ სახლებს]], სასახლეებს, ტაძრებს, [[ციხესიმაგრე|ციხე-სიმაგრეებს]], საფორტიფიკაციო [[ხიდი (არქიტექტურა)|ხიდებსა]] და სხვ. |
[[ფაილი:Xis saxli.JPG|thumb|მარცხნივ|ხის სახლი]] | [[ფაილი:Xis saxli.JPG|thumb|მარცხნივ|ხის სახლი]] | ||
| − | ყველაზე ხანდაზმულ, დღემდე შემორჩენილ | + | ყველაზე ხანდაზმულ, დღემდე შემორჩენილ [[ნაგებობა]]დ ითვლება ათას ხუთასი წლის წინ [[იაპონია]]ში აშენებული ტაძარი, რომელიც ადგილობრივი წითელი ხის [[მერქანი|მერქნისგან]] იყო აგებული. ძველ [[რომი|რომშიც]] საკმაოდ გავრცელებული იყო ხის კონსტრუქციები [[საცხოვრებელი სახლი|საცხოვრებელი სახლების]], ტაძრების [[გადახურვა|გადახურვისა]] და [[ხიდი (არქიტექტურა)|ხიდების]] ასაშენებლად. [[საქართველო]]შიც ფართოდ იყენებდნენ მერქანს საცხოვრებელი სახლების (ე.წ. „[[დარბაზი]]ს” ტიპის), [[ეკლესია|ეკლესიების]], სასახლეების და [[თავდაცვითი ნაგებობები]]ს ასაშენებლად. საყოველთაოდ ცნობილია, რომ ქართველების უპირველესი საკათედრო ტაძარი – [[სვეტიცხოვლის საკათედრო ტაძარი|სვეტიცხოველი]] – თავდაპირველად ხის კონსტრუქციებისაგან ყოფილა აგებული. საცხოვრებლის საინტერესო სახეობას წარმოადგენდა ხის „[[ოდა სახლი|ოდა-სახლი]]“, რომელიც ყურადღებას იპყრობდა ჰაეროვნებით და ქართული [[ჩუქურთმა|ჩუქურთმებით]] დამშვენებული [[ფასადი|ფასადებით]]. ხის სახლების უნიკალური თვალსაჩინოებაა თბილისის ეთნოგრაფიული მუზეუმი ღია ცის ქვეშ. ხის კონსტრუქციებს იყენებენ სამრეწველო, სამოქალაქო, სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების შენობების გადასახურავად, აგრეთვე ხიდებში, [[ესტაკადა|ესტაკადებში]], [[ელექტროგადამცემი ხაზი|ელექტროგადამცემი ხაზების]] საყრდენებად და სხვ. |
[[ფაილი:TaRovani xidi.JPG|thumb|ხის თაღოვანი ხიდი სიგრძით 118,57 მ, ქ. ბაკლი, [[აშშ]]]] | [[ფაილი:TaRovani xidi.JPG|thumb|ხის თაღოვანი ხიდი სიგრძით 118,57 მ, ქ. ბაკლი, [[აშშ]]]] | ||
| − | ბოლო პერიოდში მსოფლიოში მრავალი დიდმალიანი ( | + | |
| + | ბოლო პერიოდში მსოფლიოში მრავალი დიდმალიანი ([[მალი (არქიტექტურა)|მალი]]თ 150 მ და მეტი) [[გადახურვა]] (ძირითადად [[გუმბათი|გუმბათები]]) და ორიგინალური ნაგებობია აგებული, რომელთაგან შეიძლება გამოვყოთ: <br /> | ||
| + | სპორტული სუპერ-არენა, დიამეტრი 163 მ, [[აშშ]], ჩრდილო მიჩიგანის უნივერსიტეტი, 1991 წ.; <br /> | ||
| + | ტაკომას გუმბათი, დიამეტრი 161,5 მ, აშშ, ქ. ტანაკა, ვაშინგტონის შტატი, 1892 წ.; <br /> | ||
| + | ვაკაპის ხის გუმბათი, დიამეტრი 153 მ, დიამეტრი 153 მ, აშშ, ჩრდილოეთ არიზონა, 1977 წ., <br /> | ||
| + | იზუმოს ხის გუმბათი, დიამეტრი 143 მ, იაპონია, იზულო სიტი, შიმანის პრეფექტურა, 1992 წ.; <br /> | ||
| + | ჯუკაის გუმბათი ოვალური ფორმის, ოვალის სიგრძე –178 მ, სიგანე – 157 მ, იაპონია, ქ. ოდატე, აკიტას პრეფექტურა, 1997 წ.; <br /> | ||
| + | კონოჰანას ხის გუმბათი, დიამეტრი 116 მ, იაპონია, მიაზაკი სიტი, მიაზაკის პრეფექტურა, 2004 წ.; <br /> | ||
| + | ოულუს ხის გუმბათი, დიამეტრი 115 მ, [[ფინეთი]], ოულუ სიტი, 1985 წ.; <br /> | ||
| + | არქიტექტურული კომპოზიცია მეტროპოლი პარასოლი, სევილია, ესპანეთის სამეფო, 2007 წ.; <br /> | ||
| + | სიბელიუსის სახლი, ქ. ლახტი, ფინეთის რესპუბლიკა, 1967 წ.; <br /> | ||
| + | ხისა და ლითონის კომბინირებული სამზერი კოშკი (Piramidenkogel), სიმაღლე 100 მ, ქ. კლაგენფურტი, [[ავსტრია|ავსტრიის]] რესპუბლიკა, 2013 წ.; <br /> | ||
| + | ოლიმპიური სპორტის სასახლე, ქ. ვანკუვერი, [[კანადა]], 2010 წ.; <br /> | ||
| + | ხიდი „ჰენდერსონის ტალღები“, სიგრძე 294 მ, სიმაღლე მიწის დონიდან 36 მ, სინგაპური, 2008 წ.; <br /> | ||
| + | აკვაპარკი, ქ. სანკტ-პეტერბურგი, [[რუსეთის ფედერაცია]], 2008 წ.; <br /> | ||
| + | სამზერი მოედანი „გუმბათი ბავარიის ტყეში“, კოშკის (Baumwipfelpfad) სიმაღლე 44 მ, გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკა 2000 წ.; <br /> | ||
| + | ჟორჟ პომპიდუს სახელობის ცენტრი, ქ. მეცა, საფრანგეთის რესპუბლიკა, 2010 წ.; <br /> | ||
| + | გოლფ-კლუბი „ცხრა ხიდი“, სამხრეთ კორეა, 2017 წ., სადაც მზიდ ელემენტებად გამოყენებულია თერმული- და ნანოტექნოლოგიებით დამუშავებული ხის კონსტრუქციები. | ||
| ხაზი 23: | ხაზი 40: | ||
[[სამშენებლო ენციკლოპედიური ლექსიკონი]] | [[სამშენებლო ენციკლოპედიური ლექსიკონი]] | ||
[[კატეგორია:სამშენებლო კონსტრუქციები]] | [[კატეგორია:სამშენებლო კონსტრუქციები]] | ||
| + | [[კატეგორია:ხის კონსტრუქციები]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 17:18, 15 ნოემბერი 2022 მდგომარეობით
ხის კონსტრუქციები − სამშენებლო კონსტრუქციები, რომელთა მზიდი ელემენტები ძირითადად დამზადებულია ხისგან. მერქანი ტრადიციულად წარმოადგენს ყველაზე მოთხოვნად საშენ მასალას, რასაც განაპირობებს მისი შესანიშნავი დეკორატიული თვისებები, ფართო გავრცელება, მოპოვებისა და დამუშავების სიმარტივე, ყინვამედეგობა, სიმსუბუქე, წებვადობა, ანტისეისმურობა, ცეცხლმედეგობა, ფერთა სასიამოვნო გამა, აგრესიული გარემოს მიმართ მდგრადობა, ეკოლოგიურობა, მაღალი სიმტკიცე მცირე სიმკვრივესთან ერთად, ხოლო რაც შეეხება ისეთ უარყოფით მხარეებს, როგორიცაა წვადობა, დაბალი ბიომედეგობა, სოკოვანი დაავადებები, ლპობისაკენ მიდრეკილება, მავნებლების გაჩენა და სხვა – ეს თვისებები შედარებით ადვილად აღმოიფხვრება მერქნის კონსერვირების გზით, რაც ითვალისწინებს მის დამუშავებას ანტისეპტიკებით, ანტიპირენებით, ზეთებით, საღებავებით, ლაქებით. შეერთებებში გამოიყენება: წებო, ჭანჭიკები, წირწკიმალები, ჭდობები, სოგმანები, ხრახნები, საკიდები, ჩანგლები, ლითონის დაკბილული ფირფიტები, კოტები, ნარანდი და სხვ. ხის ნაგებობებმა თავიდანვე დიდი გამოყენება პოვეს ტყით მდიდარ რეგიონებში, სადაც ჩვენი წელთაღრიცხვის დასაწყისიდან აგებდნენ სხვადასხვა დანიშნულების ხის შენობებს – საცხოვრებელ სახლებს, სასახლეებს, ტაძრებს, ციხე-სიმაგრეებს, საფორტიფიკაციო ხიდებსა და სხვ.
ყველაზე ხანდაზმულ, დღემდე შემორჩენილ ნაგებობად ითვლება ათას ხუთასი წლის წინ იაპონიაში აშენებული ტაძარი, რომელიც ადგილობრივი წითელი ხის მერქნისგან იყო აგებული. ძველ რომშიც საკმაოდ გავრცელებული იყო ხის კონსტრუქციები საცხოვრებელი სახლების, ტაძრების გადახურვისა და ხიდების ასაშენებლად. საქართველოშიც ფართოდ იყენებდნენ მერქანს საცხოვრებელი სახლების (ე.წ. „დარბაზის” ტიპის), ეკლესიების, სასახლეების და თავდაცვითი ნაგებობების ასაშენებლად. საყოველთაოდ ცნობილია, რომ ქართველების უპირველესი საკათედრო ტაძარი – სვეტიცხოველი – თავდაპირველად ხის კონსტრუქციებისაგან ყოფილა აგებული. საცხოვრებლის საინტერესო სახეობას წარმოადგენდა ხის „ოდა-სახლი“, რომელიც ყურადღებას იპყრობდა ჰაეროვნებით და ქართული ჩუქურთმებით დამშვენებული ფასადებით. ხის სახლების უნიკალური თვალსაჩინოებაა თბილისის ეთნოგრაფიული მუზეუმი ღია ცის ქვეშ. ხის კონსტრუქციებს იყენებენ სამრეწველო, სამოქალაქო, სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების შენობების გადასახურავად, აგრეთვე ხიდებში, ესტაკადებში, ელექტროგადამცემი ხაზების საყრდენებად და სხვ.
ბოლო პერიოდში მსოფლიოში მრავალი დიდმალიანი (მალით 150 მ და მეტი) გადახურვა (ძირითადად გუმბათები) და ორიგინალური ნაგებობია აგებული, რომელთაგან შეიძლება გამოვყოთ:
სპორტული სუპერ-არენა, დიამეტრი 163 მ, აშშ, ჩრდილო მიჩიგანის უნივერსიტეტი, 1991 წ.;
ტაკომას გუმბათი, დიამეტრი 161,5 მ, აშშ, ქ. ტანაკა, ვაშინგტონის შტატი, 1892 წ.;
ვაკაპის ხის გუმბათი, დიამეტრი 153 მ, დიამეტრი 153 მ, აშშ, ჩრდილოეთ არიზონა, 1977 წ.,
იზუმოს ხის გუმბათი, დიამეტრი 143 მ, იაპონია, იზულო სიტი, შიმანის პრეფექტურა, 1992 წ.;
ჯუკაის გუმბათი ოვალური ფორმის, ოვალის სიგრძე –178 მ, სიგანე – 157 მ, იაპონია, ქ. ოდატე, აკიტას პრეფექტურა, 1997 წ.;
კონოჰანას ხის გუმბათი, დიამეტრი 116 მ, იაპონია, მიაზაკი სიტი, მიაზაკის პრეფექტურა, 2004 წ.;
ოულუს ხის გუმბათი, დიამეტრი 115 მ, ფინეთი, ოულუ სიტი, 1985 წ.;
არქიტექტურული კომპოზიცია მეტროპოლი პარასოლი, სევილია, ესპანეთის სამეფო, 2007 წ.;
სიბელიუსის სახლი, ქ. ლახტი, ფინეთის რესპუბლიკა, 1967 წ.;
ხისა და ლითონის კომბინირებული სამზერი კოშკი (Piramidenkogel), სიმაღლე 100 მ, ქ. კლაგენფურტი, ავსტრიის რესპუბლიკა, 2013 წ.;
ოლიმპიური სპორტის სასახლე, ქ. ვანკუვერი, კანადა, 2010 წ.;
ხიდი „ჰენდერსონის ტალღები“, სიგრძე 294 მ, სიმაღლე მიწის დონიდან 36 მ, სინგაპური, 2008 წ.;
აკვაპარკი, ქ. სანკტ-პეტერბურგი, რუსეთის ფედერაცია, 2008 წ.;
სამზერი მოედანი „გუმბათი ბავარიის ტყეში“, კოშკის (Baumwipfelpfad) სიმაღლე 44 მ, გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკა 2000 წ.;
ჟორჟ პომპიდუს სახელობის ცენტრი, ქ. მეცა, საფრანგეთის რესპუბლიკა, 2010 წ.;
გოლფ-კლუბი „ცხრა ხიდი“, სამხრეთ კორეა, 2017 წ., სადაც მზიდ ელემენტებად გამოყენებულია თერმული- და ნანოტექნოლოგიებით დამუშავებული ხის კონსტრუქციები.
ხისა და ლითონის კომბინირებული სამზერი კოშკი, კლაგენფურტი
ოლიმპიური სპორტის სასახლე, ქ. ვანკუვერი, კანადა
ხიდი „ჰენდერსონის ტალღები“, სინგაპური
სანკტ-პეტერბურგის აკვაპარკი მშენებლობის პროცესში
სამზერი მოედანი „გუმბათი ბავარიის ტყეში“ გერმანი
პომპიდუს ცენტრი ქ. მეცაში
გოლფ-კლუბი „ცხრა ხიდი“ სამხრეთ კორეა
