გამა-ფუნქცია

NPLG Wiki Dictionaries გვერდიდან
14:36, 26 თებერვალი 2024-ის ვერსია, შეტანილი Echelidze (განხილვა | წვლილი)-ის მიერ

(განსხ.) ←წინა ვერსია | მიმდინარე ვერსია (განსხ.) | შემდეგი ვერსია→ (განსხ.)
გადასვლა: ნავიგაცია, ძიება

გამა – ფუნქცია [ Г - ფუნქცია, Г(z)] – მათემატიკური ანალიზის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი სპეციალური (ტრანსცენდენტური) ფუნქცია, რომელიც განაზოგადებს ფაქტორიალის ცნებას: Г(n) = (n-1)! (როცა n∈N). Г- ფუნქცია z -ის კომპლექსური მნიშვნელობისათვის პირველად შემოიტანა ლ. ეილერმა (1729) უსასრულო ნამრავლის სახით:


Gam001.png


როცა z -ის ნამდვილი ნაწილი დადაებითია ეილერმა მიიღო ინტეგრალური სახე:

Gam003.png

გამა – ფუნქცია აკმაყოფილებს შემდეგ ძირითად თანაფარდობებს:


Г(z+1) = zГ(z); Г(z) · Г(1-z) = Gam009.png Г(1/2+z) ∙ Г(1/2-z) = Gam011.png Г(z) ∙ Г(z+1/2) = 21-2z ∙ √π ∙ Г(2z).


თუ z<1 და z ≠ 0, -1, -2, . . ., მაშინ Gama001.png


კერძოდ: Г(1) = 0! = 1; Г(1/2) = √π . Г (n+1) = n! (n = 0, 1, 2, . . . ).


აღნიშვნა Г(z) და სახელწოდება „გამა-ფუნქცია“ შემოთავაზებულია ფრანგი მათემატიკოსის ანდრიან ლეჟანდრის მიერ (1814) გერმანიაში ეს აღნიშვნა დიდხანს არ მიიღეს: ჯერ იყენებდნენ გაუსის აღნიშვნას Π(n-1), შემდეგ ვაიერშტრასმა სხვა შესთავაზა Fc (u) სიტყვებიდან Factorielle von u.

გამა-ფუნქციის საშუალებით გამოისახება განსაზღვრულ ინტეგრალთა, უსასრულო ნამრავლთა და მწკრივთა ჯამების დიდი რაოდენობა. გამა-ფუნქცია მნიშვნელოვან როლს ასრულებს სპეციალურ ფუნქციათა თეორიაში და რიცხვთა ანალიზურ თეორიაში.


წყარო

მათემატიკის ენციკლოპედიური ლექსიკონი

პირადი ხელსაწყოები
სახელთა სივრცე

ვარიანტები
მოქმედებები
ნავიგაცია
ხელსაწყოები