საბრძოლო წყობა
Labashidze (განხილვა | წვლილი) |
|||
| (2 მომხმარებლების 5 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | '''საბრძოლო წყობა''' – [[ბრძოლა|ბრძოლის]] წარმოებისათვის შენაერთების, ნაწილებისა და ქვედანაყოფების დაწყობა (განლაგება) მათი გაძლიერების | + | '''საბრძოლო წყობა''' – [[ბრძოლა|ბრძოლის]] წარმოებისათვის შენაერთების, ნაწილებისა და [[ქვედანაყოფი (სამხედრო)|ქვედანაყოფების]] დაწყობა (განლაგება) მათი გაძლიერების საშუალებებით. საბრძოლო წყობა უნდა შეესაბამებოდეს მომავალი ბრძოლის ჩანაფიქრს, უზრუნველყოფდეს მის წარმატებულ განხორციელებას |
| − | საშუალებებით. საბრძოლო წყობა უნდა შეესაბამებოდეს მომავალი ბრძოლის ჩანაფიქრს, უზრუნველყოფდეს მის წარმატებულ განხორციელებას | + | ყველა სახის [[საბრძოლო იარაღი|იარაღის]] გამოყენებით, [[თავდაცვა (სამხედრო ტერმინი)|თავდაცვის]] სიმტკიცესა და აქტიურობას, ძალისხმევის მზარდ კონცენტრაციას ბრძოლის არჩეულ მიმართულებაზე (რაიონში) და [[მანევრი|მანევრის]] დროს; მოწინააღმდეგის გამანადგურებელ დამარცხებას [[საბრძოლო ამოცანა|საბრძოლო ამოცანის]] მთელ სიღრმეზე; ჰაერიდან მოწინააღმდეგის [[დარტყმა (სამხედრო)|დარტყმების]] მოგერიებას, მისი აერომობილური და დივერსიულ-სადაზვერვო ჯგუფების განადგურებას; ჩვეულებრივი, მაღალი სიზუსტის |
| − | ყველა სახის იარაღის გამოყენებით, თავდაცვის სიმტკიცესა და აქტიურობას, ძალისხმევის მზარდ კონცენტრაციას ბრძოლის არჩეულ მიმართულებაზე (რაიონში) და მანევრის დროს; მოწინააღმდეგის გამანადგურებელ დამარცხებას [[საბრძოლო ამოცანა|საბრძოლო ამოცანის]] მთელ სიღრმეზე; ჰაერიდან მოწინააღმდეგის დარტყმების მოგერიებას, მისი აერომობილური და დივერსიულ-სადაზვერვო ჯგუფების განადგურებას; ჩვეულებრივი, მაღალი სიზუსტის | + | და [[მასობრივი დაზიანების იარაღი|მასობრივი დაზიანების იარაღის]] ზემოქმედებისაგან [[ჯარები]]ს (ძალების) მინიმალურ მოწყვლადობას; უწყვეტი ურთიერთქმედების და სტაბილური მართვის ხელშეწყობას. ყველა გვარეობის ჯარში (ძალებში) ბრძოლის სხვადასხვა სახეობაში გამოიყენება სპეციფიკური |
| − | და | + | |
| − | საბრძოლო წყობა ჯარების (ძალების) სხვადასხვა გვარეობის შენაერთები, ნაწილები და ქვედანაყოფები, რომლებიც ერთობლივად ასრულებენ | + | საბრძოლო წყობა [[ჯარების გვარეობა|ჯარების (ძალების) სხვადასხვა გვარეობის]] [[შენაერთი|შენაერთები]], ნაწილები და ქვედანაყოფები, რომლებიც ერთობლივად ასრულებენ საბრძოლო ამოცანას ერთ რაიონში (ზოლში), როგორც წესი, განლაგდებიან ერთიან საბრძოლო წყობად. |
| − | საბრძოლო ამოცანას ერთ რაიონში (ზოლში), როგორც წესი, განლაგდებიან ერთიან საბრძოლო წყობად. | + | |
| − | საბრძოლო წყობა გაჩნდა პირველყოფილი თემური წყობილების დაშლის პერიოდში. მისი თავდაპირველი ფორმა იყო მწკრივები და რიგები. ძველი | + | საბრძოლო წყობა გაჩნდა პირველყოფილი თემური წყობილების დაშლის პერიოდში. მისი თავდაპირველი ფორმა იყო მწკრივები და რიგები. ძველი მსოფლიოს მონათმფლობელურ [[სახელმწიფო|სახელმწიფოებში]] ჯარები იბრძოდნენ ღრმა მიჯრილი წყობით, [[კოლონა (სამხედრო)|კოლონების]] სახით. ძველ საბერძნეთში |
| − | მსოფლიოს მონათმფლობელურ სახელმწიფოებში ჯარები იბრძოდნენ ღრმა მიჯრილი წყობით, კოლონების სახით. ძველ საბერძნეთში | + | (VI საუკუნე ჩვ.წ-მდე) საბრძოლო წყობის საფუძველი გახდა [[ფალანგა]]. დიდი წინგადადგმული ნაბიჯი იყო ძველ რომში (IV საუკუნე ჩვ.წ-მდე) [[ლეგიონი|ლეგიონის]] დანაწევრება მანიპულებად, რომლებიც შემდეგ [[კოჰორტა|კოჰორტებად]] გაერთიანდა. აღმოსავლეთ სლავები IX–XI საუკუნეებში იყენებდნენ საბრძოლო წყობის კედელს, ხოლო XI საუკუნიდან – საბრძოლო წყობას, რომელიც შედგებოდა პოლკებისაგან (საგუშაგო, მეწინავე, დიდი, მარჯვენა და მარცხენა [[ფლანგი|ფლანგის]] პოლკები, [[რეზერვი (ოპერატიული დაწყობის ელემენტი)|რეზერვები]] და სხვა). |
| − | (VI საუკუნე ჩვ.წ-მდე) საბრძოლო წყობის საფუძველი გახდა [[ფალანგა]]. დიდი წინგადადგმული ნაბიჯი იყო ძველ რომში (IV საუკუნე ჩვ.წ-მდე) | + | |
| − | ლეგიონის დანაწევრება მანიპულებად, რომლებიც შემდეგ კოჰორტებად გაერთიანდა. აღმოსავლეთ სლავები IX–XI საუკუნეებში იყენებდნენ | + | საბრძოლო წყობის შემდგომ განვითარებაზე გადამწყვეტი გავლენა მოახდინა ევროპის ქვეყნებში |
| − | საბრძოლო წყობის კედელს, ხოლო XI საუკუნიდან – საბრძოლო წყობას, რომელიც შედგებოდა პოლკებისაგან (საგუშაგო, მეწინავე, დიდი, მარჯვენა და | + | XIV საუკუნეში [[ცეცხლსასროლი იარაღი|ცეცხლსასროლი იარაღის]] გაჩენამ. მის ეფექტიან გამოყენებას შედეგად მოჰყვა სახაზო საბრძოლო წყობის წარმოშობა. ცეცხლსასროლი იარაღის შემდგომმა განვითარებამ XVIII საუკუნეში განაპირობა კოლონების სახით საბრძოლო წყობის გაჩენა, გაფანტულ მწყობრთან შეხამებით. |
| − | მარცხენა ფლანგის პოლკები, რეზერვები და სხვა). საბრძოლო წყობის შემდგომ განვითარებაზე გადამწყვეტი გავლენა მოახდინა ევროპის ქვეყნებში | + | |
| − | XIV საუკუნეში ცეცხლსასროლი იარაღის გაჩენამ. მის ეფექტიან გამოყენებას შედეგად მოჰყვა სახაზო საბრძოლო წყობის წარმოშობა. ცეცხლსასროლი | + | XIX საუკუნის II ნახევარში [[არმია|არმიების]] აღჭურვამ კუთხვილი ცეცხლსასროლი იარაღით, რომელსაც სროლის გაცილებით მეტი მანძილი და ცეცხლის სიზუსტე ახასიათებდა, გამოიწვია მსროლელთა ჯაჭვების ჯერ სტიქიური, შემდეგ კი მიზანმიმართული გამოყენება. I და [[II მსოფლიო ომი 1939-45|II მსოფლიო ომებს]] შორის პერიოდში მსოფლიოს ყველა არმიაში საბრძოლო წყობის ცვლა მიმდინარეობდა ჯარებში [[ტანკი|ტანკების]], [[არტილერია (შეიარაღების სახეობა)|არტილერიის]], ავტომატური სასროლი იარაღის, ტანკსაწინააღმდეგო საშუალებებისა და [[ავიაცია|ავიაციის]] სწრაფი ზრდის ზემოქმედებით. II მსოფლიო ომის დროს გაიზარდა საბრძოლო წყობის სიღრმე, წარმოიშვა მისი ახალი ელემენტები. ტანკების მასშტაბურ გამოყენებას შედეგად მოჰყვა საბრძოლო წყობის ისეთი ელემენტების გაჩენა, |
| − | იარაღის შემდგომმა განვითარებამ XVIII საუკუნეში განაპირობა კოლონების სახით საბრძოლო წყობის გაჩენა, გაფანტულ მწყობრთან შეხამებით. XIX საუკუნის II ნახევარში [[არმია|არმიების]] აღჭურვამ კუთხვილი ცეცხლსასროლი იარაღით, რომელსაც სროლის გაცილებით მეტი მანძილი და ცეცხლის სიზუსტე ახასიათებდა, გამოიწვია მსროლელთა ჯაჭვების ჯერ სტიქიური, შემდეგ კი მიზანმიმართული გამოყენება. I და II მსოფლიო ომებს შორის პერიოდში მსოფლიოს ყველა არმიაში საბრძოლო წყობის ცვლა მიმდინარეობდა ჯარებში ტანკების, არტილერიის, ავტომატური სასროლი იარაღის, ტანკსაწინააღმდეგო საშუალებებისა და ავიაციის სწრაფი ზრდის ზემოქმედებით. | + | როგორიც იყო საარტილერიო-ტანკსაწინაღო რეზერვი, მოძრავი [[გადამღობი რაზმი]], [[ტანკსაწინააღმდეგო რაიონი]] და სხვა. |
| − | სიღრმე, წარმოიშვა მისი ახალი ელემენტები. ტანკების მასშტაბურ გამოყენებას შედეგად მოჰყვა საბრძოლო წყობის ისეთი ელემენტების გაჩენა, | + | |
| − | როგორიც იყო საარტილერიო-ტანკსაწინაღო რეზერვი, მოძრავი გადამღობი რაზმი, ტანკსაწინააღმდეგო რაიონი და სხვა. ქვეითი ჯარის, ტანკების და [[არტილერია|არტილერიის]] უფრო მჭიდრო ურთიერთქმედებისათვის, შორეული მოქმედების და ქვეითი ჯარის მხარდამჭერი [[საარტილერიო ჯგუფი|საარტილერიოჯგუფების]] ნაცვლად იქმნებოდა პოლკის, [[დივიზია|დივიზიის]] და კორპუსის საარტილერიო ჯგუფები. შენაერთებში სულ უფრო | + | [[ქვეითი ჯარი|ქვეითი ჯარის]], ტანკების და [[არტილერია|არტილერიის]] უფრო მჭიდრო ურთიერთქმედებისათვის, შორეული მოქმედების და ქვეითი ჯარის მხარდამჭერი [[საარტილერიო ჯგუფი|საარტილერიოჯგუფების]] ნაცვლად იქმნებოდა პოლკის, [[დივიზია|დივიზიის]] და [[კორპუსი (სამხედრო ტერმინი)|კორპუსის]] საარტილერიო ჯგუფები. შენაერთებში სულ უფრო ფართოდ გამოიყენებოდა მეწინავე რაზმები. II მსოფლიო ომის შემდეგ ბრძოლის ახალი საშუალებების – [[ბირთვული იარაღი]]ს [[სარაკეტო კომპლექსი|სარაკეტო კომპლექსების]], [[ქვეითი ჯარის საბრძოლო მანქანა|ქვეითი ჯარის საბრძოლო მანქანების]], ტანკსაწინააღმდეგო [[მართვადი რაკეტა|მართვადი რაკეტების]], საბრძოლო [[ვერტმფრენი|ვერტმფრენებისა]] და სხვა [[შეიარაღება|შეიარაღების]] შემოღებამ, ყველა სახეობის იარაღისა და [[სამხედრო ტექნიკა|სამხედრო ტექნიკის]] საბრძოლო თვისებების გაუმჯობესებამ განაპირობეს |
| − | ფართოდ გამოიყენებოდა მეწინავე რაზმები. II მსოფლიო ომის შემდეგ ბრძოლის ახალი საშუალებების – [[ბირთვული იარაღი]]ს სარაკეტო | + | საბრძოლო წყობის შემდგომი განვითარება, რომელშიც გაჩნდა თვისებრივად ახალი ელემენტები. ბევრი [[სახელმწიფო|სახელმწიფოს]] საერთო-საჯარისო შენაერთების საბრძოლო წყობაში შეიყვანეს I და II [[ეშელონი]] ან საერთო-საჯარისო [[რეზერვი (ოპერატიული დაწყობის ელემენტი)|რეზერვი]], სარაკეტო ნაწილი (ქვედანაყოფი), არტილერია, საზენიტო საშუალებები ([[საჰაერო თავდაცვა|საჰაერო თავდაცვის]] საშუალებები), სხვადასხვა დანიშნულების (ტანკსაწინააღმდეგო, საინჟინრო და სხვა) რეზერვები და მოძრავი გადამღობი რაზმი. |
| − | კომპლექსების, | + | |
| − | და სხვა შეიარაღების შემოღებამ, ყველა სახეობის იარაღისა და [[სამხედრო ტექნიკა|სამხედრო ტექნიკის]] საბრძოლო თვისებების გაუმჯობესებამ განაპირობეს | + | სპეციალური ამოცანების გადასაწყვეტად საბრძოლო წყობაში შეიძლება შეიქმნას [[ავანგარდი (სამხედრო ტერმინი)|ავანგარდები]], მეწინავე, სადაზვერვო, მოიერიშე, სარეიდო, შემომვლელი და სპეციალური რაზმები, ტაქტიკური [[საჰაერო დესანტი|საჰაერო დესანტები]], [[აერომობილური ჯარები|აერომობილური ფორმირებებისა]] და ავიაციის ქვედანაყოფები. |
| − | საბრძოლო წყობის შემდგომი განვითარება, რომელშიც გაჩნდა თვისებრივად ახალი ელემენტები. ბევრი სახელმწიფოს საერთო-საჯარისო შენაერთების საბრძოლო წყობაში შეიყვანეს I და II ეშელონი ან საერთო-საჯარისო რეზერვი, სარაკეტო ნაწილი (ქვედანაყოფი), არტილერია, საზენიტო საშუალებები (საჰაერო თავდაცვის საშუალებები), სხვადასხვა დანიშნულების (ტანკსაწინააღმდეგო, საინჟინრო და სხვა) რეზერვები და მოძრავი გადამღობი რაზმი. | + | |
| − | სპეციალური ამოცანების გადასაწყვეტად საბრძოლო წყობაში შეიძლება შეიქმნას [[ავანგარდი ( | + | |
==წყარო== | ==წყარო== | ||
| − | ქართული სამხედრო ენციკლოპედიური ლექსიკონი | + | [[ქართული სამხედრო ენციკლოპედიური ლექსიკონი]] |
[[კატეგორია:სამხედრო ტერმინები]] | [[კატეგორია:სამხედრო ტერმინები]] | ||
[[კატეგორია:საბრძოლო წყობა]] | [[კატეგორია:საბრძოლო წყობა]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 16:21, 7 დეკემბერი 2018 მდგომარეობით
საბრძოლო წყობა – ბრძოლის წარმოებისათვის შენაერთების, ნაწილებისა და ქვედანაყოფების დაწყობა (განლაგება) მათი გაძლიერების საშუალებებით. საბრძოლო წყობა უნდა შეესაბამებოდეს მომავალი ბრძოლის ჩანაფიქრს, უზრუნველყოფდეს მის წარმატებულ განხორციელებას ყველა სახის იარაღის გამოყენებით, თავდაცვის სიმტკიცესა და აქტიურობას, ძალისხმევის მზარდ კონცენტრაციას ბრძოლის არჩეულ მიმართულებაზე (რაიონში) და მანევრის დროს; მოწინააღმდეგის გამანადგურებელ დამარცხებას საბრძოლო ამოცანის მთელ სიღრმეზე; ჰაერიდან მოწინააღმდეგის დარტყმების მოგერიებას, მისი აერომობილური და დივერსიულ-სადაზვერვო ჯგუფების განადგურებას; ჩვეულებრივი, მაღალი სიზუსტის და მასობრივი დაზიანების იარაღის ზემოქმედებისაგან ჯარების (ძალების) მინიმალურ მოწყვლადობას; უწყვეტი ურთიერთქმედების და სტაბილური მართვის ხელშეწყობას. ყველა გვარეობის ჯარში (ძალებში) ბრძოლის სხვადასხვა სახეობაში გამოიყენება სპეციფიკური
საბრძოლო წყობა ჯარების (ძალების) სხვადასხვა გვარეობის შენაერთები, ნაწილები და ქვედანაყოფები, რომლებიც ერთობლივად ასრულებენ საბრძოლო ამოცანას ერთ რაიონში (ზოლში), როგორც წესი, განლაგდებიან ერთიან საბრძოლო წყობად.
საბრძოლო წყობა გაჩნდა პირველყოფილი თემური წყობილების დაშლის პერიოდში. მისი თავდაპირველი ფორმა იყო მწკრივები და რიგები. ძველი მსოფლიოს მონათმფლობელურ სახელმწიფოებში ჯარები იბრძოდნენ ღრმა მიჯრილი წყობით, კოლონების სახით. ძველ საბერძნეთში (VI საუკუნე ჩვ.წ-მდე) საბრძოლო წყობის საფუძველი გახდა ფალანგა. დიდი წინგადადგმული ნაბიჯი იყო ძველ რომში (IV საუკუნე ჩვ.წ-მდე) ლეგიონის დანაწევრება მანიპულებად, რომლებიც შემდეგ კოჰორტებად გაერთიანდა. აღმოსავლეთ სლავები IX–XI საუკუნეებში იყენებდნენ საბრძოლო წყობის კედელს, ხოლო XI საუკუნიდან – საბრძოლო წყობას, რომელიც შედგებოდა პოლკებისაგან (საგუშაგო, მეწინავე, დიდი, მარჯვენა და მარცხენა ფლანგის პოლკები, რეზერვები და სხვა).
საბრძოლო წყობის შემდგომ განვითარებაზე გადამწყვეტი გავლენა მოახდინა ევროპის ქვეყნებში XIV საუკუნეში ცეცხლსასროლი იარაღის გაჩენამ. მის ეფექტიან გამოყენებას შედეგად მოჰყვა სახაზო საბრძოლო წყობის წარმოშობა. ცეცხლსასროლი იარაღის შემდგომმა განვითარებამ XVIII საუკუნეში განაპირობა კოლონების სახით საბრძოლო წყობის გაჩენა, გაფანტულ მწყობრთან შეხამებით.
XIX საუკუნის II ნახევარში არმიების აღჭურვამ კუთხვილი ცეცხლსასროლი იარაღით, რომელსაც სროლის გაცილებით მეტი მანძილი და ცეცხლის სიზუსტე ახასიათებდა, გამოიწვია მსროლელთა ჯაჭვების ჯერ სტიქიური, შემდეგ კი მიზანმიმართული გამოყენება. I და II მსოფლიო ომებს შორის პერიოდში მსოფლიოს ყველა არმიაში საბრძოლო წყობის ცვლა მიმდინარეობდა ჯარებში ტანკების, არტილერიის, ავტომატური სასროლი იარაღის, ტანკსაწინააღმდეგო საშუალებებისა და ავიაციის სწრაფი ზრდის ზემოქმედებით. II მსოფლიო ომის დროს გაიზარდა საბრძოლო წყობის სიღრმე, წარმოიშვა მისი ახალი ელემენტები. ტანკების მასშტაბურ გამოყენებას შედეგად მოჰყვა საბრძოლო წყობის ისეთი ელემენტების გაჩენა, როგორიც იყო საარტილერიო-ტანკსაწინაღო რეზერვი, მოძრავი გადამღობი რაზმი, ტანკსაწინააღმდეგო რაიონი და სხვა.
ქვეითი ჯარის, ტანკების და არტილერიის უფრო მჭიდრო ურთიერთქმედებისათვის, შორეული მოქმედების და ქვეითი ჯარის მხარდამჭერი საარტილერიოჯგუფების ნაცვლად იქმნებოდა პოლკის, დივიზიის და კორპუსის საარტილერიო ჯგუფები. შენაერთებში სულ უფრო ფართოდ გამოიყენებოდა მეწინავე რაზმები. II მსოფლიო ომის შემდეგ ბრძოლის ახალი საშუალებების – ბირთვული იარაღის სარაკეტო კომპლექსების, ქვეითი ჯარის საბრძოლო მანქანების, ტანკსაწინააღმდეგო მართვადი რაკეტების, საბრძოლო ვერტმფრენებისა და სხვა შეიარაღების შემოღებამ, ყველა სახეობის იარაღისა და სამხედრო ტექნიკის საბრძოლო თვისებების გაუმჯობესებამ განაპირობეს საბრძოლო წყობის შემდგომი განვითარება, რომელშიც გაჩნდა თვისებრივად ახალი ელემენტები. ბევრი სახელმწიფოს საერთო-საჯარისო შენაერთების საბრძოლო წყობაში შეიყვანეს I და II ეშელონი ან საერთო-საჯარისო რეზერვი, სარაკეტო ნაწილი (ქვედანაყოფი), არტილერია, საზენიტო საშუალებები (საჰაერო თავდაცვის საშუალებები), სხვადასხვა დანიშნულების (ტანკსაწინააღმდეგო, საინჟინრო და სხვა) რეზერვები და მოძრავი გადამღობი რაზმი.
სპეციალური ამოცანების გადასაწყვეტად საბრძოლო წყობაში შეიძლება შეიქმნას ავანგარდები, მეწინავე, სადაზვერვო, მოიერიშე, სარეიდო, შემომვლელი და სპეციალური რაზმები, ტაქტიკური საჰაერო დესანტები, აერომობილური ფორმირებებისა და ავიაციის ქვედანაყოფები.
