მეუნარგია იონა
(ახალი გვერდი: იონა მეუნარგია '''მეუნარგია იონა''' (ფსევდონიმე...) |
|||
| (ერთი მომხმარებლის 3 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
[[ფაილი:Meunargia.png|thumb|იონა მეუნარგია]] | [[ფაილი:Meunargia.png|thumb|იონა მეუნარგია]] | ||
| − | ''' | + | '''იონა მეუნარგია ''' – (ფსევდონიმები: „ცაიშელი“, „ეგრი“, „ლელო“ „ი. „ ია“, „ი. მ.“). (1852-1919), ლიტერატორი, ბიოგრაფი, მწიგნობარი, პუბლიცისტი, ჟურნალისტი. |
| + | |||
| + | დაამთავრა მარტვილის სასულიერო სასწავლებელი. სწავლობდა [[თბილისი|თბილისის]] სასულიერო სემინარიაში, 1874 წლიდან — ჟენევის აკადემიაში, სადაც დაუკავშირდა იმხანად იქ მყოფ [[ქართველები|ქართველ]] საზოგადო მოღვაწეებსა და მწერლებს ([[ნიკოლაძე ნიკო|ნ. ნიკოლაძეს]], [[წერეთელი გიორგი (პოეტი)|გ. წერეთელს]], [[მესხი სერგეი|ს. მესხს]], [[სარაჯიშვილი ალექსანდრე|ა. სარაჯიშვილს]], ა. ჭყონიას). 1876 წლიდან პარიზში ცხოვრობდა. აქ გაიცნო [[ჰიუგო ვიქტორ მარი|ვ. ჰიუგო ]], რომელმაც დიდი გავლენა მოახდინა მისი ლიტერატურული აზროვნების ჩამოყალიბებაზე. ი. მეუნარგიამ შეისწავლა პარიზის ნაციონალურ [[ბიბლიოთეკა]]ში [[საქართველო|საქართველოს]] შესახებ არსებული ფრანგული წყაროები და ქართული ხელნაწერები (გადმოწერა კიდეც ნანუჩა ციციშვილისეული „ვეფხისტყაოსნის“ დამატება — 396 სტროფი). 1878 წ. საქართველოში დაბრუნდა და აქტიურად ჩაება ქვეყნის საზოგადოებრივ-კულტურულ ცხოვრებაში. იყო [[ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოება|ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების]] მდივანი და გამგეობის წევრი (1879 წლიდან), აქტიური მონაწილე ამ საზოგადოების სკოლების გახსნისა [[აჭარა]]ში, [[იმერეთი|იმერეთსა]] და [[კახეთი|კახეთში]], ხალხური სიტყვიერების შემგროვებელი. თანამშრომლობდა იმდროინდელ ჟურნალ-გაზეთებში („[[დროება (გაზეთი)|დროება]]“, „[[ივერია (გაზეთი და ჟურნალი)|ივერია]]“, „კავკაზ“, „ტიფლისსკი ვესტნიკ“, „ნოვოე ობოზრენიე“, „[[კვალი (გაზეთი)|კვალი]]“, „მოამბე“). ხშირად ასრულებდა გაზეთ „დროების“ რედაქტორის მოვალეობასაც. 1880 წლიდან იყო „ვეფხისტყაოსნის“ ტექსტის დამდგენი კომისიის წევრი. | ||
ი. მეუნარგია განსაკუთრებით ცნობილია, როგორც ქართველ მწერალთა ბიოგრაფი. მან ჩაიწერა საინტერესო მასალები [[ჭავჭავაძე ალექსანდრე|ა. ჭავჭავაძის]], [[ორბელიანი გრიგოლ|გ. ორბელიანის]], [[ბარათაშვილი ნიკოლოზ|ნ. ბარათაშვილის]], [[ერისთავი გიორგი|გ. ერისთავის]] თანამედროვეთაგან. მის კალამს ეკუთვნის მოგონებანი და ნარკვევები [[ჭავჭავაძე ილია|ი. ჭავჭავაძის]], [[წერეთელი აკაკი|ა. წერეთლის]], [[ერისთავი დავით|დ. ერისთავის]], [[გურიელი მამია|მ. გურიელის]], [[ჭალადიდელი გიორგი|გ. ჭალადიდელის]] ცხოვრებისა და შემოქმედების შესახებ. მის მიერ დაწერილი ბიოგრაფიები და მოგონებები უაღრესად საგულისხმოა ფაქტობრივი მასალით, დახვეწილი სტილით, უზადო გემოვნებით. მან დაგვიტოვა აგრეთვე ქართველ მოღვაწეთა ნაკვესების მცირე კრებულები. ავტორია ისტორიული მონოგრაფიებისა: „დავით დადიანი და მისი დრო“, „[[ნიკო დადიანი]]“ (1896), „ეკატერინე ჭავჭავაძე-დადიანისა“. (1882). ისტორიულ-ეთნოგრაფიული თვალსაზრისით საინტერესო და მნიშვნელოვანია მისი შრომები [[სვანეთი|სვანეთისა]] და [[აჭარა]]-ქობულეთის შესახებ. | ი. მეუნარგია განსაკუთრებით ცნობილია, როგორც ქართველ მწერალთა ბიოგრაფი. მან ჩაიწერა საინტერესო მასალები [[ჭავჭავაძე ალექსანდრე|ა. ჭავჭავაძის]], [[ორბელიანი გრიგოლ|გ. ორბელიანის]], [[ბარათაშვილი ნიკოლოზ|ნ. ბარათაშვილის]], [[ერისთავი გიორგი|გ. ერისთავის]] თანამედროვეთაგან. მის კალამს ეკუთვნის მოგონებანი და ნარკვევები [[ჭავჭავაძე ილია|ი. ჭავჭავაძის]], [[წერეთელი აკაკი|ა. წერეთლის]], [[ერისთავი დავით|დ. ერისთავის]], [[გურიელი მამია|მ. გურიელის]], [[ჭალადიდელი გიორგი|გ. ჭალადიდელის]] ცხოვრებისა და შემოქმედების შესახებ. მის მიერ დაწერილი ბიოგრაფიები და მოგონებები უაღრესად საგულისხმოა ფაქტობრივი მასალით, დახვეწილი სტილით, უზადო გემოვნებით. მან დაგვიტოვა აგრეთვე ქართველ მოღვაწეთა ნაკვესების მცირე კრებულები. ავტორია ისტორიული მონოგრაფიებისა: „დავით დადიანი და მისი დრო“, „[[ნიკო დადიანი]]“ (1896), „ეკატერინე ჭავჭავაძე-დადიანისა“. (1882). ისტორიულ-ეთნოგრაფიული თვალსაზრისით საინტერესო და მნიშვნელოვანია მისი შრომები [[სვანეთი|სვანეთისა]] და [[აჭარა]]-ქობულეთის შესახებ. | ||
| ხაზი 6: | ხაზი 8: | ||
1884 წ. ჟ. მურიესა და ცოლ-ქმარ ზუტნერების დახმარებით ი. მეუნარგიამ ფრანგულად თარგმნა „ვეფხისტყაოსანი“, რომლის მიხედვითაც მ. ზიჩიმ შექმნა ცნობილი ილუსტრაციები. 1888 წ. დაიბეჭდა მის მიერ რუსულად შედგენილი „ვეფხისტყაოსნის“ მოკლე შინაარსი. | 1884 წ. ჟ. მურიესა და ცოლ-ქმარ ზუტნერების დახმარებით ი. მეუნარგიამ ფრანგულად თარგმნა „ვეფხისტყაოსანი“, რომლის მიხედვითაც მ. ზიჩიმ შექმნა ცნობილი ილუსტრაციები. 1888 წ. დაიბეჭდა მის მიერ რუსულად შედგენილი „ვეფხისტყაოსნის“ მოკლე შინაარსი. | ||
| − | ი. მეუნარგიას უამრავი სტატია და წერილი ისტორიის, ეკონომიკის, სახალხო განათლების შესახებ გაბნეულია ჟურნალ-გაზეთებში. | + | ი. მეუნარგიას უამრავი სტატია და წერილი ისტორიის, [[ეკონომიკა|ეკონომიკის]], სახალხო განათლების შესახებ გაბნეულია ჟურნალ-გაზეთებში. |
==თხზულებანი== | ==თხზულებანი== | ||
| ხაზი 18: | ხაზი 20: | ||
[[კატეგორია: ქართველი მწერლები]] | [[კატეგორია: ქართველი მწერლები]] | ||
| + | [[კატეგორია: ქართველი კრიტიკოსები]] | ||
[[კატეგორია: ქართველი პუბლიცისტები]] | [[კატეგორია: ქართველი პუბლიცისტები]] | ||
[[კატეგორია:ქართველი საზოგადო მოღვაწეები]] | [[კატეგორია:ქართველი საზოგადო მოღვაწეები]] | ||
| + | [[კატეგორია:ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების წევრები]] | ||
[[კატეგორია:მეუნარგიები]] | [[კატეგორია:მეუნარგიები]] | ||
| + | [[კატეგორია:ქართული ხალხური ზეპირსიტყვიერების შემკრებლები]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 13:24, 13 ოქტომბერი 2023 მდგომარეობით
იონა მეუნარგია – (ფსევდონიმები: „ცაიშელი“, „ეგრი“, „ლელო“ „ი. „ ია“, „ი. მ.“). (1852-1919), ლიტერატორი, ბიოგრაფი, მწიგნობარი, პუბლიცისტი, ჟურნალისტი.
დაამთავრა მარტვილის სასულიერო სასწავლებელი. სწავლობდა თბილისის სასულიერო სემინარიაში, 1874 წლიდან — ჟენევის აკადემიაში, სადაც დაუკავშირდა იმხანად იქ მყოფ ქართველ საზოგადო მოღვაწეებსა და მწერლებს (ნ. ნიკოლაძეს, გ. წერეთელს, ს. მესხს, ა. სარაჯიშვილს, ა. ჭყონიას). 1876 წლიდან პარიზში ცხოვრობდა. აქ გაიცნო ვ. ჰიუგო , რომელმაც დიდი გავლენა მოახდინა მისი ლიტერატურული აზროვნების ჩამოყალიბებაზე. ი. მეუნარგიამ შეისწავლა პარიზის ნაციონალურ ბიბლიოთეკაში საქართველოს შესახებ არსებული ფრანგული წყაროები და ქართული ხელნაწერები (გადმოწერა კიდეც ნანუჩა ციციშვილისეული „ვეფხისტყაოსნის“ დამატება — 396 სტროფი). 1878 წ. საქართველოში დაბრუნდა და აქტიურად ჩაება ქვეყნის საზოგადოებრივ-კულტურულ ცხოვრებაში. იყო ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების მდივანი და გამგეობის წევრი (1879 წლიდან), აქტიური მონაწილე ამ საზოგადოების სკოლების გახსნისა აჭარაში, იმერეთსა და კახეთში, ხალხური სიტყვიერების შემგროვებელი. თანამშრომლობდა იმდროინდელ ჟურნალ-გაზეთებში („დროება“, „ივერია“, „კავკაზ“, „ტიფლისსკი ვესტნიკ“, „ნოვოე ობოზრენიე“, „კვალი“, „მოამბე“). ხშირად ასრულებდა გაზეთ „დროების“ რედაქტორის მოვალეობასაც. 1880 წლიდან იყო „ვეფხისტყაოსნის“ ტექსტის დამდგენი კომისიის წევრი.
ი. მეუნარგია განსაკუთრებით ცნობილია, როგორც ქართველ მწერალთა ბიოგრაფი. მან ჩაიწერა საინტერესო მასალები ა. ჭავჭავაძის, გ. ორბელიანის, ნ. ბარათაშვილის, გ. ერისთავის თანამედროვეთაგან. მის კალამს ეკუთვნის მოგონებანი და ნარკვევები ი. ჭავჭავაძის, ა. წერეთლის, დ. ერისთავის, მ. გურიელის, გ. ჭალადიდელის ცხოვრებისა და შემოქმედების შესახებ. მის მიერ დაწერილი ბიოგრაფიები და მოგონებები უაღრესად საგულისხმოა ფაქტობრივი მასალით, დახვეწილი სტილით, უზადო გემოვნებით. მან დაგვიტოვა აგრეთვე ქართველ მოღვაწეთა ნაკვესების მცირე კრებულები. ავტორია ისტორიული მონოგრაფიებისა: „დავით დადიანი და მისი დრო“, „ნიკო დადიანი“ (1896), „ეკატერინე ჭავჭავაძე-დადიანისა“. (1882). ისტორიულ-ეთნოგრაფიული თვალსაზრისით საინტერესო და მნიშვნელოვანია მისი შრომები სვანეთისა და აჭარა-ქობულეთის შესახებ.
1884 წ. ჟ. მურიესა და ცოლ-ქმარ ზუტნერების დახმარებით ი. მეუნარგიამ ფრანგულად თარგმნა „ვეფხისტყაოსანი“, რომლის მიხედვითაც მ. ზიჩიმ შექმნა ცნობილი ილუსტრაციები. 1888 წ. დაიბეჭდა მის მიერ რუსულად შედგენილი „ვეფხისტყაოსნის“ მოკლე შინაარსი.
ი. მეუნარგიას უამრავი სტატია და წერილი ისტორიის, ეკონომიკის, სახალხო განათლების შესახებ გაბნეულია ჟურნალ-გაზეთებში.
[რედაქტირება] თხზულებანი
ქართველი მწერლები, ტ. I-II, 1954-57.
[რედაქტირება] ლიტერატურა
- ს. ცაიშვილი, ი. მეუნარგია, გაზეთი „კომუნისტი“, 1959, N109, გვ. 359-360.
