ხილთა ქება
ხილთა ქება – გაბაასების ჟანრის პოეტური ნაწარმოები. მისი ყველაზე ადრინდელი და სრული ნიმუში პ. უმიკაშვილის კრებულში არის მოთავსებული. იგი რამდენიმე ნაწყვეტისაგან შედგება და მე-19 ს. 70-იანი წლების საქართველოს სხვადასხვა კუთხეშია ჩაწერილი. გვხვდება უფრო გვიანდელი ჩანაწერები. აღსანიშნავია თ. რაზიკაშვილის მიერ ფიქსირებული ტექსტები. ამ ჩანაწერების მიხედვით ხილთა გასაუბრებაში მონაწილეობენ: მარწყვი, ბალი, ალუბალი, შინდი, გოგრა, კომში და სხვ. იქვე ხალხის მიერ გაბაასებაში ჩართულია პური, ღვინო, არაყი, მჭადი და ლობიო. გაბაასებაში პერსონაჟები თვითდახასიათების ხერხით აღნიშნავენ თავიანთ დადებით თვისებებს და ურთიერთდამოკიდებულებას, ალა-ალაგ ცდილობენ ერთმანეთის დაცინვა-გაქილიკებასაც.
- ბალმა უთხრა: „ამხანაგო, თქვენ ვერ იტყვით ჩემსა ძვირსა,
- ხესა თეთრად ავაყვავებ, დავიმშვენებ ჩემსა ძირსა,
- შაქრის მსგავხად გადვიქცევი, რაკი ჩამიდებენ პირსა“.
გვხვდება ხილთა ქების ლიტერატურული ნიმუშები (თეიმურაზ II და სხე.). ლიტერატურულ და ხალხურ ტექსტებს შორის არსებითი ხასიათის მსგავსება შეინიშნება.
გ. შეთეკაური
ლიტერატურა
- პ. უმიკაშვილი, ხალხური სიტყვიერება, I, მ. ჩიქოვანის რედ., თბ., 1964, გვ. 269-271;
- ხალხური სიტყვიერება, I, ე. თაყაიშვილის რედ, ტფ., 1916, გვ. 346-347; 358;
- მ. ჩიქოვანი, ქართული სიტყვიერების ისტორია, თბ., 1956, გვ. 342-350.
