ლობიო
ლობიო – ლათინური დასახელება – Phaseolus vulgaris
ბოტანიკური ოჯახი – პარკოსანია
სიცოცხლის ხანგრძლივობა – ერთწლიანი
განვითარების ოპტიმალური ტემპერატურა – 22±70C
ჰაერის ოპტიმალური ტენიანობა – 60-65%
ნიადაგის ოპტიმალური ტენიანობა 6,5-7,5%
ნიადაგის არეს ოპტიმალური რეაქცია pH – 6,5-7,0
კრიტიკული ტემპერატურული მინიმუმი – -100C
კრიტიკული ტემპერატურული მაქსიმუმი – 290C
სასურველი წინამორბედი კულტურები – საშემოდგომო ხორბალი და ქერი, სიმინდი, ბაღჩეული კულტურები
არასასურველი წინამორბედი კულტურები – პარკოსნები
სარჩევი |
გავრცელებული პერსპექტიული ჯიშები
ცანავა 3 – ვეგეტაციის ხანგრძლივობა შეადგენს 85-დან 100 დღემდე. საშუალო მოსავლიანობა არის 1,3-1,7 ტ/ჰა-ზე
ჩიტიკვერცხა – ვეგეტაცია გრძელდება 125-130 დღის განმავლობაში. მოსავლიანობა – 1,4-2,0 ტ/ჰა-ზე. გამოიყენება ნედლი სახით, საკონსერვოდ და მარცვლად.
წითელი 41 – საადრეო ჯიშია, ვეგეტაციას ასრულებს 65-75 დღეში, ხოლო მოსავლიანობა კი შეადგენს 1,5-1,9 ტონას 1 ჰა-ზე
წითლადჭრელი – ვეგეტაცია გრძელდება 85-90 დღე მოსავალი 2 ტონამდე 1 ჰა-ზე
მინდვრის ლობიო – ვეგეტაციის ხანგრძლივობა შეადგენს 85-110 დღეს. იდეალურია სიმინდში შესათესად. 1 ჰა-ზე იძლევა 1,2-1,5 ტონა მოსავალს.
საბაზისო აგროკალენდარი
| აგროღონისძიება | დას. საქართველო | აღმ. საქართველო |
|---|---|---|
| ნიადაგის განოყიერება | II-III | X-XI |
| მოხვნა | II-III | X-XI |
| დადისკვა-კულტივაცია | III-IV | IV |
| დათესვა | IV-V | IV-V |
| ნათესის მოვლა (წამლობა, გამოკვება, ირიგაცია და სხვ. | V-VI | V-VI |
| მოსავლის აღება | VIII-IX | VIII-IX |
ნიადაგის დამუშავება
დასათესად განკუთვნილი ნიადაგი აღმოსავლეთ საქართველოში საჭიროა მოიხნას შემოდგომაზე, 25-30 სმ. სიღრმეზე, ხოლო აღმოსავლეთ საქართველოში კი მოხვნა შესაძლებელია გვიან შემოდგომაზე, ზამთარში, ან გაზაფხულზე. გაზაფხულზე ხდება მზრალის თესვისწინა დამუშავება. დათესვამდე ტარდება 2 კულტივაცია 10-12 სმ. სიღრმეზე, თანმიყოლებული დაფარცხვით.
თესვის წესები და ნორმები
ითესება მწკრივად. მანძილი მწკრივებს შორის 60, ხოლო მცენარეებს შორის 12-15 სმ., ხოლო ზოლში მწკრივებს შორის 15 სმ. კარგ შედეგებს იძლევა მწკრივებს შორის 45 სმ. მანძილით დაშორება და 1 ჰა-ზე 250 ათასი (1 მ2-ზე 25 მცენარე) მცენარის განთავსება. სუფთად დათსევისას, თესლის ზომის და კვების არეს მიხედვით, საჭიროა 70-80 ან 100-120 კგ. თესლი, ჩათესვის სიღრმე მძიმე ნიადაგებზე 3-4 სმ.-ია თესვა უმჯობესია პუნქტირებული სათესების გამოყენებით, რაც უზრუნველყოფს თანაბარ აღმონაცენს. აღსანიშნავია რომ ხარისხიანი მოსავლის მისაღებად აუცილებელია სერტიფიცირებული და საღი სათესლე მასალის გამოყენება.
გავრცელებული წესია ლობიოს შეთესვა სიმინდთან. ამ დროს 1 ჰა-ზე საკმარისია 7-8 კგ. თესლი. ლობიოს დათესვის საუკეთესო დროა, როცა ნიადაგი 10 სმ. სიღრმეზე 10-120C-მდე გათბება.
მოსავლის რაოდენობასა და ხარისხზე მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს კულტურათა მონაცვლეობის დაცვა და სწორი წინამორბედი კულტურის შერჩევა.
მორწყვა
მორწყვის ჯერადობა და ნორმა დამოკიდებულია ნიადაგის ტენიანობის მაჩვენებელსა და მცენარის განვითარების ცალკეულ ფაზებზე.
ლობიოს ტენით უზრუნველყოფის საორიენტაციო ნორმებია:
- ჯერადობა: 4-5
- მორწყვის სრული ნორმა 1 ჰა-ზე: 2000-3000 მ3
- ტენზე მოთხოვნის მაქსიმუმი: გაღივების, აღმოცენების, ყვავილობის და მარცვლის ფორმირების ფაზები.
- მორწყვის მეთოდი: დაწვიმების, წვეთოვანი ან კვლებში მიშვების მეთოდით
საკვები ნივთიერებებით უზრუნველყოფის საორიენტაციო სისტემა
ზოგადი ინფორმაცია: ყოველი ერთი ტონა მოსავლის მისაღებად შეთვისების კოეფიციენტის გათვალისწინებით საჭიროა ნიადაგში შეტანილი იქნას აზოტი 15,6 კგ., ფოსფორი 9,0 კგ., კალიუმი 16,0 კგ. სუფთა ნივთიერებებზე გადაანგარიშებით.
გამოკვების ზოგადი საორიენტაციო ნორმა 1 ჰა-ზე 2 ტონა მოსავლის მისაღებად
| საკვები ნივთიერება | შეტანის ნორმა | შეტანის ვადა |
|---|---|---|
| N - აზოტი | 15,6 კგ. სუფთა ნივთიერება | ვეგეტაციის პერიოდში გამოკვების სახით |
| P – ფოსფორი | 18,0 კგ. სუფთა ნივთიერება | მზრალად მოხვნის წინ |
| K – კალიუმი | 32,0 კგ. სუფთა ნივთიერება | მზრალად მოხვნის წინ |
| ნაკელი | მზრალად მოხვნის წინ 1 ჰა-ზე 10 ტონა გადამწვარი ნაკელის შეტანის შემთხვევაში მინერალური სასუქების შეტანა საჭიროებას არ წარმოადგენს. |
- ზუსტი დოზების დადგენა ხდება ნიადაგის აგროქიმიური ანალიზის საფუძველზე.
- ახასიათებს ატმოსფეროდან აზოტის ფიქსაციის და თვითდაკმაყოფილების უნარი.
ბრძოლა მავნე ორგანიზმებისა და სარეველების წინააღმდეგ მავნებელ-დაავადებების წინააღმდეგ ქიმიური ბრძოლის ზოგადი სქემა
| მავნე ობიექტი | შესხურების პერიოდი | რეკომენდებული მოქმედი ნივთიერება |
|---|---|---|
| დაავადებები | 2-3 ნამდვილი ფოთლის ფაზიდან მარცვლების სიმწიფემდე | სპილენძის სულფატი. კალციუმის ჰიდროქსიდი |
| მავნებლები | დელტამეტრინი | |
| ტკიპები | ქლორპირიფოსი | |
| სპირომეზიფენი | ||
| აბამექტინი |
ბრძოლა სარეველების წინააღმდეგ
| განვითარების ფაზა | ჰერბიციდის ტიპი | რეკომენდირებული მოქმედი ნივთიერება |
|---|---|---|
| კულტურის დათესვამდე | ტოტალური | გლიფოსატი |
| აღმოცენებამდე: ორლებნიენი სარეველები | სელექციური | პრომეტრინი |
| აღმოცენების შემდეგ მარცვლოვანი სარეველები | სელექციური | ფენოქსაპროპ-პ-ეთილი |
მავნებელ-დაავადებების და სარეველების წინააღმდეგ ბრძოლის სხვა მეთოდები
ლობიოს მავნე ორგანიზმებისა და სარეველებისაგან დაცვის მიმართულებით ასევე მნიშვნელოვანი მექანიკური და აგროტექნიკური ღონისძიებებია: კულტურათა მონაცვლეობა, ნიადაგის მოვლითი სამუშაოების ხარისხიანი განხორციელება დაზიანებული მცენარეების მოცილება/განადგურება და დაავადებებისადმი გამძლე ჯიშების წარმოება.
მოსავლის აღება/შენახვა
მოსავლის აღება ხდება პარკების გაყვითლების და მარცვლის გამაგრების ფაზაში. დილის საათებში, როცა მცენარე ნამიანია. სიცხეში აღებისას პარკები სკდება და ლობიოს მარცვალი ადვილად გამოიბნევა პარკებიდან. მოსავლის აღება წარმოებს ხელით, ან მექანიზიზირებულად. შენახვამდე მარცვალს აშრობენ და ანიავებენ.
შენახვის ოპტიმალური პირობები
| მშრალი ლობიოს (მარცვლის) შენახვა | მწვანე ლობიოს (პარკი) შენახვა |
|---|---|
| ოპტიმალური ტენიანობა: 40-50% | ოპტიმალური ტენიანობა: 95-100% |
| ოპტიმალური ტემპერატურა: 4-100C | ოპტიმალური ტემპერატურა: 5-7,50C |
| მოცემულ პირობებში ინახება 6-10 თვე | მოცემულ პირობებში ინახება 8-12 დღე |
