მაასტრიხტის ხელშეკრულება 1992
მაასტრიხტის ხელშეკრულება 1992 – (Maastricht treaty) (ევროპის კავშირის შექმნის შესახებ), ხელი მოაწერეს 7 თებერვალს, მაასტრიხტში (ნიდერლანდი) ევროპის 13 სახელმწიფოს – „ბელგიის, დანიის, გფრ-ის, ესპანეთის, ირლანდიის, იტალიის, ლუქსემბურგის, ნიდერლანდის, პორტუგალიის, საბერძნეთის, საფრანგეთის, დიდი ბრიტანეთის და ჩრდილოეთ ირლანდიის წარმომადგენლებმა.
ხელშეკრულება წარმოადგენს ახალ მნიშვნელოვან ეტაპს ევროპის ქვეყნების ინტეგრაციაში და ითვალისწინებს; ევროპის სახელმწიფოში მცხოვრებ ხალხთა საერთო მოქალაქეობის, ანუ ევროკავშირის მოქალაქეობის, შემოღებას, ასევე მოქალაქეთა თავისუფალ გადაადგილებას ევროპის წევრი ქვეყნების ტერიტორიაზე: ევროპის ქვეყნების მიერ საერთო საგარეო და უშიშროების პოლიტიკის, საერთო თავდაცვითი პოლიტიკის განხორციელებას. ევროპის ქვეყნების ეკონომიკის გაძლიერების და ერთმანეთთან დაახლოების მიზნით, ევროკავშირის წევრებმა გადაწყვიტეს საერთო ევროპული სტაბილური ვალუტის შექმნა. ხელშეკრულება ითვალისწინებს ასევე ევროკავშირის ქვეყნების მჭიდრო თანამშრომლობას საშინაო პოლიტიკისა და სამართლებრივ სფეროში. ხელშეკრულების მიხედვით, ევროკავშირის წევრი შეიძლება გახდეს ნებისმიერი ევროპული სახელმწიფო. ამისათვის მან უნდა მიმართოს ევროსაბჭოს შესაბამისი თხოვნით. ევროსაბჭო ევროკომისიასთან კონსულტაციისა და ევროპარლამენტიდან ნებართვის მიღების შემდეგ გადაწყვეტილებას ახალი წევრის მიღების შესახებ ღებულობს ხმათა აბსოლუტური უმრავლესობით.
მაასტრიხტის ხელშეკრულება 1993 წელს შევიდა ძალაში. ამ ხელშეკრულებამ მნიშვნელოვანი ცვლილებები შეიტანა ევროგაერთიანების ხელშეკრულებაში და ევროპული ინტეგრაციის განვითარების ახალი მოდელი შექმნა ევროკავშირის სახით. ამ ხელშეკრულების თანახმად ევროკავშირი სამ საყრდენს ეფუძნება. პირველი და უმთავრესი მათ შორის ევროგაერთიანებაა, რომელიც ზესახელმწიფოებრივი სტრუქტურებით იმართება. კავშირის მეორე და მესამე საყრდენებს წარმოადგენენ ერთიანი საგარეო და უსაფრთხოების პოლიტიკა და თანამშრომლობა მართლმსაჯულებასა და შინაგან საქმეებში. განსხვავებით ევროგაერთიანებისაგან, სადაც ზესახელმწიფოებრივი ინტეგრაციული სტრუქტურები მოქმედებენ, ეს ორი საყრდენი მთავრობათაშორის თანამშრომლობას ეფუძნება.
ევროპის კავშირის (მაასტრიხტის) ხელშეკრულების უმნიშვნელოვანესი შედეგი იყო ევროპის ეკონომიკური და სავალუტო კავშირის დაარსების ვალდებულება, რომელიც ევროგაერთიანებას დაეკისრა. ეკონომიკური და სავალუტო კავშირის შექმნა სამ ეტაპად განხორციელდა, რაც 2001 წლის იანვარში ერთიანი ვალუტის - ევროს მიმოქცევაში შემოსვლით დასრულდა.
