ბერგის კამერული კონცერტი
კამერული კონცერტი ფორტეპიანოს, ვიოლინოს და ცამეტი ჩასაბერი ინსტრუმენტისთვის – ალბან ბერგის კამერული კონცერტი კამერულ-საკონცერტო სიმფონიზმის ტიპური ნიმუშია. ამაზე მეტყველებს, როგორც ორი ჟანრის, სიმფონიის და კონცერტის დრამატურგიული და ფორმაქმნადი პრინციპების თანაარსებობა, ასევე საკრავთა მიმართ განსაკუთრებული დამოკიდებულება, თითოეული მათგანის (სოლისტებისაც და ანსამბლის წევრებისაც) ინდივიდუალურობის ხაზგასმა.
კამერული კონცერტის სამნაწილიან კომპოზიციაში, რომელიც ცეზურის გარეშე სრულდება, ბერგი უპირატესობას ინსტრუმენტთა სხვადასხვა ტემბრებს ანიჭებს. ასე, მაგალითად, პირველი ნაწილი დაწერილია ფორტეპიანოს და ჩასაბერი საკრავებისთვის, მეორე – ვიოლინოს და ანსამბლისთვის, ხოლო მესამეში ორივე სოლისტი მონაწილეობს. რეალური სოლისტების გარდა (ფორტეპიანო, ვიოლინო) ჩასაბერი საკრავები არა მხოლოდ თანხლების, არამედ სოლისტთა ანსამბლის თანასწორუფლებიანი წევრების როლს ასრულებენ და პერიოდულად მცირემასშტაბიან სოლოებს ასრულებენ.
კამერული კონცერტის მუსიკალური მასალა ვარიაციულ-ვარიანტული ტექნიკის ფართო გამოყენებით უწყვეტი განვითარების იდეას ექვემდებარება, რაც ვაგნერისეული უსასრულო მელოდიიდან იღებს სათავეს. აღსანიშნავია, რომ კონცერტის პარტიტურაში თითქმის არსადაა სინქრონული პაუზა, რაც მის უწყვეტ დენადობას უწყობს ხელს და, ამასთანავე, განსაკუთრებული სიმძაფრით გადმოსცემს ღრმა შინაგანი განცდის ექსპრესიას.
კომპოზიციის უწყვეტ მთლიანობას და ერთიანობას განაპირობებს, ასევე, მისი ხუთტაქტიანი ეპიგრაფი, რომლის ინტონაციური მასალა მთელი ნაწარმოების თემატური საფუძველია და ვენის ახალი სკოლის სამივე წარმომადგენლის – არნოლდ შონბეოგის, ალბან ბერგის და ანტონ ვებერნის მონოგრამებს წარმოადგენს: ArnolD SCHönBEfG, AlBAn BErG, Anton wEBErn – მათი ერთიანობის, თანამოაზრეობის თავისებური სიმბოლო.
კამერული კონცერტის ყველაზე შთამბეჭდავი ნაწილია Adagio (II ნაწ), რომელშიც ბერგის მუსიკის ლირიკული გამომსახველობაა კონცენტრირებული და უშუალოდ მიგვანიშნებს მის მემკვიდრეობით კავშირებზე ავსტრიულ-გერმანული მუსიკის ტრადიციებთან და, განსაკუთრებით, გ. მალერის შთაგონებულ Adagio-ებთან.
