ექსცენტრისიტეტი
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | '''ექსცენტრისიტეტი''' (ლათ. წარმოშობისაა: ex – გარეთ, centrum - ცენტრი. excentrum – ცენტრის გარეთ) − [[კონუსური კვეთები]]ს ([[ელიფსი]]ს, [[ჰიპერბოლა|ჰიპერბოლის]], [[პარაბოლა|პარაბოლის]]) – [[რიცხვი (მათემატიკა)|რიცხვი]], რომელიც ახასიათებს კონუსური კვეთის [[ფორმა (მათემატიკა)|ფორმა]]ს და ტოლია კონუსური კვეთის [[წერტილი (გეომეტრია)|წერტილი]]დან [[ფოკუსი|ფოკუსამდე]] და ამ წერტილიდან [[დირექტრისა|დირექტრისამდე]] [[მანძილი (გეომეტრია)|მანძილთა]] [[ფარდობა|ფარდობისა]]. ექსცენტრისიტეტი e: ელიფსისათვის – e<1, ჰიპერბოლისათვის – e>1, პარაბოლისათვის – e=1. ექსცენტრისიტეტი ახასიათებს [[მეორე რიგის წირები|მე-2 რიგის წირის]] (კონუსური კვეთის) ფორმას, სახეს: ორი კონუსური კვეთა, რომელთაც ტოლი ექსცენტრისიტეტები აქვთ, ერთმანეთის მსგავსია. | + | '''ექსცენტრისიტეტი''' (''ლათ''. წარმოშობისაა: ex – გარეთ, centrum - ცენტრი. excentrum – ცენტრის გარეთ) − [[კონუსური კვეთები]]ს ([[ელიფსი]]ს, [[ჰიპერბოლა|ჰიპერბოლის]], [[პარაბოლა|პარაბოლის]]) – [[რიცხვი (მათემატიკა)|რიცხვი]], რომელიც ახასიათებს კონუსური კვეთის [[ფორმა (მათემატიკა)|ფორმა]]ს და ტოლია კონუსური კვეთის [[წერტილი (გეომეტრია)|წერტილი]]დან [[ფოკუსი|ფოკუსამდე]] და ამ წერტილიდან [[დირექტრისა|დირექტრისამდე]] [[მანძილი (გეომეტრია)|მანძილთა]] [[ფარდობა|ფარდობისა]]. ექსცენტრისიტეტი e: ელიფსისათვის – e<1, ჰიპერბოლისათვის – e>1, პარაბოლისათვის – e=1. ექსცენტრისიტეტი ახასიათებს [[მეორე რიგის წირები|მე-2 რიგის წირის]] (კონუსური კვეთის) ფორმას, სახეს: ორი კონუსური კვეთა, რომელთაც ტოლი ექსცენტრისიტეტები აქვთ, ერთმანეთის მსგავსია. |
სახელწოდება გამართლებულია იმით, რომ ელიფსის ექსცენტრისიტეტი ხასიათდება [[ცენტრი (გეომეტრია)|ცენტრის]] მიმართ ფოკუსის გადაადგილებით. მაგალითად, თუ ელიფსისათვის ექსცენტრისიტეტი უახლოვდება [[ნული|ნულს]], მაშინ ელიფსი თავისი ფორმით უახლოვდება [[წრეწირი|წრეწირს]], ხოლო, თუ ექსცენტრისიტეტი უახლოვდება ერთს, მაშინ ელიფსი იქნება უფრო გაჭიმული (შეკუმშული, გაბრტყელებული) და მიისწრაფვის მიიღოს [[მონაკვეთი (გეომეტრია)|მონაკვეთის]] – ელიფსის დიდი 2a [[ღერძი]]ს სახე. | სახელწოდება გამართლებულია იმით, რომ ელიფსის ექსცენტრისიტეტი ხასიათდება [[ცენტრი (გეომეტრია)|ცენტრის]] მიმართ ფოკუსის გადაადგილებით. მაგალითად, თუ ელიფსისათვის ექსცენტრისიტეტი უახლოვდება [[ნული|ნულს]], მაშინ ელიფსი თავისი ფორმით უახლოვდება [[წრეწირი|წრეწირს]], ხოლო, თუ ექსცენტრისიტეტი უახლოვდება ერთს, მაშინ ელიფსი იქნება უფრო გაჭიმული (შეკუმშული, გაბრტყელებული) და მიისწრაფვის მიიღოს [[მონაკვეთი (გეომეტრია)|მონაკვეთის]] – ელიფსის დიდი 2a [[ღერძი]]ს სახე. | ||
01:03, 30 ივნისი 2024-ის ვერსია
ექსცენტრისიტეტი (ლათ. წარმოშობისაა: ex – გარეთ, centrum - ცენტრი. excentrum – ცენტრის გარეთ) − კონუსური კვეთების (ელიფსის, ჰიპერბოლის, პარაბოლის) – რიცხვი, რომელიც ახასიათებს კონუსური კვეთის ფორმას და ტოლია კონუსური კვეთის წერტილიდან ფოკუსამდე და ამ წერტილიდან დირექტრისამდე მანძილთა ფარდობისა. ექსცენტრისიტეტი e: ელიფსისათვის – e<1, ჰიპერბოლისათვის – e>1, პარაბოლისათვის – e=1. ექსცენტრისიტეტი ახასიათებს მე-2 რიგის წირის (კონუსური კვეთის) ფორმას, სახეს: ორი კონუსური კვეთა, რომელთაც ტოლი ექსცენტრისიტეტები აქვთ, ერთმანეთის მსგავსია.
სახელწოდება გამართლებულია იმით, რომ ელიფსის ექსცენტრისიტეტი ხასიათდება ცენტრის მიმართ ფოკუსის გადაადგილებით. მაგალითად, თუ ელიფსისათვის ექსცენტრისიტეტი უახლოვდება ნულს, მაშინ ელიფსი თავისი ფორმით უახლოვდება წრეწირს, ხოლო, თუ ექსცენტრისიტეტი უახლოვდება ერთს, მაშინ ელიფსი იქნება უფრო გაჭიმული (შეკუმშული, გაბრტყელებული) და მიისწრაფვის მიიღოს მონაკვეთის – ელიფსის დიდი 2a ღერძის სახე.
ტერმინი შემოიღო კეპლერმა ნაშრომში „ახალი ასტრონომია“, 1609 წელს.
