დუმა (ჟანრი)
დუმა – უკრაინული ფოლკლორის ლირიკულ-ეპიკური ჟანრი. შინარსით საგმირო-ისტორიულია, ჩამოყალიბდა მე-15––17 საუკ. კაზაკთა სამხედრო-დემოკრატიულ გარემოში. ძირითადი შემსრულებლები იყვნენ ბრმა მომღერალი კობზარები. სრულდება როგორც ინსტრუმეტზე (კობზა, ფანდური), ასევე ინსტრუმენტის გარეშე (დეკლამაცია, რეჩიტატივი). დუმის მელოდია მინორულია, სამგლოვიაროა, თუმცა საზეიმოც. ტექსტებში გადმოცემულია უკრაინელი ხალხის მძიმე წარსული. დიდი რაოდენობით გვხვდება თურქეთის მონობაში მყოფი ტყვეების აუტანელი მდგომარეობის ამსახველი სიმღერები. ამასთან ფართოდ არის ნაჩვენები უკრაინელი ხალხის ბრძოლა თავისუფლებისთვის. ბევრი დუმა შეიქმნა პოლონელ დამპყრობთა წინააღმდეგ 1648-54 წწ განმათავისუფლებელ ომზე. ამ ნაწარმოებებში კარგად, ჩანს ბოგდან ხმელნიცკის ვაჟკაცური და ბრძნული სახე.
დუმის სალექსო საზომი თავისუფალია, შეიცავს 4-დან 20 მარცვალს; რითმა მარტივია, ძირითადად ზმნური; ასტროფულია, იყოფა აზრობრივ პერიოდებად. მისთვის დამახასიათებელია მუდმივი ეპითეტები, საერთო ადგილები, განმეორებანი, რიტმი მდორე და ეპიკურია. ფინალური ნაწილისთვის დამახასიათებელია მსმენელებისადმი მიმართვა.
საბჭოთა , „პერიოდის „დუმები შინაარსობრივად მკვეთრად , განსხვავდება ტრადიციულისგან; მასში ასახულია ბრძოლა საბჭოთა წყობილებისთვის, სოციალისტური, მშენებლობა, ხალხთა მეგობრობა და სხვ. შესაბამისად, შეიცვალა დუმის ინტონაცია და განწყობილება.
