დასარტყმელი საკრავები
| (ერთი მომხმარებლის 11 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | '''დასარტყმელი საკრავები''' - მუსიკალური საკრავები, რომელთა [[ბგერა]] მიიღება დარტყმით. | + | '''დასარტყმელი საკრავები''' - მუსიკალური საკრავები, რომელთა [[ბგერა]] მიიღება დარტყმით (ჩაქუჩების, მუშტუკუნების, ჯოხების და ა. შ.) მჟღერ სხეულზე (დაჭიმულ ტყავზე, ლითონზე, ხეზე და ა. შ.). |
| − | + | დასარტყამი საკრავები ორგვარია:<br /> | |
| − | + | 1. განსაზღვრული სიმაღლის ბგერის მქონე საკრავებად (ლიტავრები, [[ზარები (მუსიკალური საკრავი)|ზარები]], [[ზანზალაკები (მუსიკალური საკრავი)|ზანზალაკები]], [[ქსილოფონი]], [[ჩელესტა]]).<br /> | |
| − | + | 2. განუსაზღვრელი სიმაღლის ბგერის მქონე საკრავებად (მაღალი ჟღერადობის – [[სამკუთხედი (მუსიკალური საკრავი)|სამკუთხედი]], [[კასტანეტები]], [[დაფი]], [[პატარა დაფდაფი]], [[თეფშები (მუსიკა)|თეფშები]]; დაბალი ჟღერადობის – დიდი დაფდაფი, [[ტამ-ტამი]]). | |
| + | ====დასარტყამი საკრავები სპეციალური მიზნებისათვის==== | ||
| + | XX საუკუნის ბოლოს დამკვიდრდნენ პრაქტიკაში დასარტყამი საკრავები სპეციალური მიზნებისათვის და ჯაზ-ორკესტრების არსებით კუთვნილებად იქცნენ. თანამედროვე პარტიტურები ცხადყოფენ, რომ საკრავები სპეციალური მიზნებისათვის გამოიყენებიან სიმფონიურ, საორკესტრო მუსიკაშიც. ასეთ საკრავთა რიცხვს მიეკუთვნებიან: [[მარაკასი (მუსიკალური საკრავი)|მარაკასი]] („რუმბა-სფერო“) – იგი წარმოადგენს თხელკედლებიან ხის ღრუ სფეროებს, რომლებშიც ჩაყრილია კენჭები ([[ბგერა]] მიიღება სფეროების შენჯღრევით). მარაკასი გვხვდება პროკოფიევის „ალექსანდრე ნეველის“, ა. ხაჩატურიანის საფორტეპიანო კონცერტის და სხვა პარტიტურებში. | ||
| + | „ტაქსის სიგნალი“ – კოპლენდის [[სიუიტა]] „ამერიკელი პარიზში“. „რკინის მძიმე ჯაჭვები“ – შონბერგის („გურეს სიმღერები“). „წკეპლა“ – მათრახის ტკაცუნის იმიტაციისათვის – ვარეზის „ჰიპერპრიზმაში“. | ||
| + | მექანიზმები თვითმფრინავის, საბეჭდი მანქანის, სირენის, რევოლვერის ბგერების იმიტირებისათვის – სატის ბალეტში „აღლუმი“. და ა. შ. | ||
==წყარო== | ==წყარო== | ||
| − | + | [[ხელოვნების განმარტებითი ლექსიკონი]] | |
[[კატეგორია:მუსიკალური საკრავები]] | [[კატეგორია:მუსიკალური საკრავები]] | ||
| − | [[კატეგორია: | + | [[კატეგორია:დასარტყამი საკრავები]] |
მიმდინარე ცვლილება 14:45, 3 თებერვალი 2022 მდგომარეობით
დასარტყმელი საკრავები - მუსიკალური საკრავები, რომელთა ბგერა მიიღება დარტყმით (ჩაქუჩების, მუშტუკუნების, ჯოხების და ა. შ.) მჟღერ სხეულზე (დაჭიმულ ტყავზე, ლითონზე, ხეზე და ა. შ.).
დასარტყამი საკრავები ორგვარია:
1. განსაზღვრული სიმაღლის ბგერის მქონე საკრავებად (ლიტავრები, ზარები, ზანზალაკები, ქსილოფონი, ჩელესტა).
2. განუსაზღვრელი სიმაღლის ბგერის მქონე საკრავებად (მაღალი ჟღერადობის – სამკუთხედი, კასტანეტები, დაფი, პატარა დაფდაფი, თეფშები; დაბალი ჟღერადობის – დიდი დაფდაფი, ტამ-ტამი).
[რედაქტირება] დასარტყამი საკრავები სპეციალური მიზნებისათვის
XX საუკუნის ბოლოს დამკვიდრდნენ პრაქტიკაში დასარტყამი საკრავები სპეციალური მიზნებისათვის და ჯაზ-ორკესტრების არსებით კუთვნილებად იქცნენ. თანამედროვე პარტიტურები ცხადყოფენ, რომ საკრავები სპეციალური მიზნებისათვის გამოიყენებიან სიმფონიურ, საორკესტრო მუსიკაშიც. ასეთ საკრავთა რიცხვს მიეკუთვნებიან: მარაკასი („რუმბა-სფერო“) – იგი წარმოადგენს თხელკედლებიან ხის ღრუ სფეროებს, რომლებშიც ჩაყრილია კენჭები (ბგერა მიიღება სფეროების შენჯღრევით). მარაკასი გვხვდება პროკოფიევის „ალექსანდრე ნეველის“, ა. ხაჩატურიანის საფორტეპიანო კონცერტის და სხვა პარტიტურებში.
„ტაქსის სიგნალი“ – კოპლენდის სიუიტა „ამერიკელი პარიზში“. „რკინის მძიმე ჯაჭვები“ – შონბერგის („გურეს სიმღერები“). „წკეპლა“ – მათრახის ტკაცუნის იმიტაციისათვის – ვარეზის „ჰიპერპრიზმაში“.
მექანიზმები თვითმფრინავის, საბეჭდი მანქანის, სირენის, რევოლვერის ბგერების იმიტირებისათვის – სატის ბალეტში „აღლუმი“. და ა. შ.
