დისოციაცია (სამედიცინო ტერმინი)
(→დისოციაციის მოკლე ისტორია) |
|||
| (ერთი მომხმარებლის 5 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 4: | ხაზი 4: | ||
====დისოციაციის მოკლე ისტორია==== | ====დისოციაციის მოკლე ისტორია==== | ||
| − | ტერმინი „დისოციაცია“ ფრანგი ფილოსოფოსისა და ფსიქიატრის პიერ | + | ტერმინი „დისოციაცია“ ფრანგი ფილოსოფოსისა და ფსიქიატრის [[პიერ ჟანე]]ს სახელთან არის დაკავშირებული (Pierre Janet, 1859-1947). ის გარკვეული პერიოდი შარკოსთან ერთად პარიზის ერთ-ერთ საავადმყოფოში (Salpêtrière Hospital) მუშაობდა. ჟანე იკვლევდა ფსიქიკური ინტეგრაციისა და სენსორული აღქმის ასპექტებს [[ისტერია|ისტერიისა]] და სხვა სახის [[ნევროზი|ნევროზების]] დროს. ასეთი ინტეგრაციის დარღვევის აღსაწერად ჟანე იყენებდა ტერმინს „dèsagregation psychologique“ (ითარგმნება როგორც დისოციაცია). გარკვეული პერიოდის მანძილზე ჟანეს იდეები ძალზე გავრცელებული იყო (იხ. van der Kolk and van der Hart, 1989), მაგრამ შემდგომში მისი თეორია [[ფროიდი ზიგმუნდ|ფროიდის]] იდეებმა დაჩრდილა. 1970-იან წლებში კვლავ განახლდა ინტერესი დისოციაციის მიმართ. ეს გამოწვეული იყო ფსიქოლოგიური ტრავმის ეფექტების შესწავლით, რომელიც განსაკუთრებით [[ვიეტნამის ომი|ვიეტნამის ომის]] [[ვეტერანი|ვეტერანებს]] აღენიშნებოდათ. გამოკვლევების შედეგად დაფიქსირდა ისეთი სიმპტომები, რომლებიც აღმოცენდება ტრავმული მოვლენების საპასუხოდ და დადგინდა, რომ მათ საერთო საფუძველი (კერძოდ, დისოციაციური მექანიზმი) გააჩნიათ. გარდა ამისა, დაადგინეს დისოციაციური სიმპტომები (იხ. ცხრილი) და [[დისოციაციური აშლილობა|დისოციაციური აშლილობების]] ახალი დიაგნოსტიკური კატეგორია. |
====დისოციაციური სიმპტომები==== | ====დისოციაციური სიმპტომები==== | ||
| ხაზი 19: | ხაზი 19: | ||
| '''[[დიაგნოსტიკური და სტატისტიკური სახელმძღვანელო (DSM)|DSM]]-IV'''|| '''[[დაავადებების საერთაშორისო კლასიფიკაცია (ICD) V თავი|ICD]]-10''' | | '''[[დიაგნოსტიკური და სტატისტიკური სახელმძღვანელო (DSM)|DSM]]-IV'''|| '''[[დაავადებების საერთაშორისო კლასიფიკაცია (ICD) V თავი|ICD]]-10''' | ||
|- | |- | ||
| − | | დისოციაციური აშლილობა || F44 დისოციაციური (კონვერსიული) აშლილობა | + | | [[დისოციაციური აშლილობა]] || F44 დისოციაციური (კონვერსიული) აშლილობა |
|- | |- | ||
| − | | დისოციაციური ამნეზია|| დისოციაციური ამნეზია | + | | [[დისოციაციური ამნეზია]]|| დისოციაციური ამნეზია |
|- | |- | ||
| − | | დისოციაციური ფუგა || დისოციაციური ფუგა | + | | [[დისოციაციური ფუგა]] || დისოციაციური ფუგა |
|- | |- | ||
| − | | იდენტობის დისოციაციური აშლილობა || მრავლობითი პიროვნული აშლილობა | + | | [[იდენტობის დისოციაციური აშლილობა]] || [[მრავლობითი პიროვნული აშლილობა]] |
|- | |- | ||
| დისოციაციური აშლილობა, რომელიც სხვაგვარად არ არის დაზუსტებული | | დისოციაციური აშლილობა, რომელიც სხვაგვარად არ არის დაზუსტებული | ||
| ხაზი 37: | ხაზი 37: | ||
''შენიშვნა:'' ICD-10-ში ასევე მოცემულია სენსორული და მოტორული დარღვევების კატეგორიები, რომლებიც DSM-IV-ში სომატოფორმულ აშლილობებში, კერძოდ კონვერსიული აშლილობის ქვეკატეგორიაშია კლასიფიცირებული. | ''შენიშვნა:'' ICD-10-ში ასევე მოცემულია სენსორული და მოტორული დარღვევების კატეგორიები, რომლებიც DSM-IV-ში სომატოფორმულ აშლილობებში, კერძოდ კონვერსიული აშლილობის ქვეკატეგორიაშია კლასიფიცირებული. | ||
| − | |||
| − | |||
==იხილე აგრეთვე== | ==იხილე აგრეთვე== | ||
მიმდინარე ცვლილება 15:53, 4 ნოემბერი 2019 მდგომარეობით
დისოციაცია - (dissociation), ცნობიერების დროებითი შეცვლა, რომლის მიზეზი არ არის თავის ტვინის ორგანული აშლილობა; კლინიკურად მოიცავს მრავალ სინდრომს, დაკავშირებულს კულტურასთან, როგორიცაა ამოკი, ლატა, „მრავლობითი პიროვნება“, განზერის სინდრომი, შეპყრობილობის სინდრომი.
დისოციაცია ჰიპოთეტური მექანიზმია. დისოციაციის დროს ცნობიერებასთან დაკავშირებული ფსიქოლოგიური პროცესები დანაწევრებული და ფრაგმენტულია.
სარჩევი |
[რედაქტირება] დისოციაციის მოკლე ისტორია
ტერმინი „დისოციაცია“ ფრანგი ფილოსოფოსისა და ფსიქიატრის პიერ ჟანეს სახელთან არის დაკავშირებული (Pierre Janet, 1859-1947). ის გარკვეული პერიოდი შარკოსთან ერთად პარიზის ერთ-ერთ საავადმყოფოში (Salpêtrière Hospital) მუშაობდა. ჟანე იკვლევდა ფსიქიკური ინტეგრაციისა და სენსორული აღქმის ასპექტებს ისტერიისა და სხვა სახის ნევროზების დროს. ასეთი ინტეგრაციის დარღვევის აღსაწერად ჟანე იყენებდა ტერმინს „dèsagregation psychologique“ (ითარგმნება როგორც დისოციაცია). გარკვეული პერიოდის მანძილზე ჟანეს იდეები ძალზე გავრცელებული იყო (იხ. van der Kolk and van der Hart, 1989), მაგრამ შემდგომში მისი თეორია ფროიდის იდეებმა დაჩრდილა. 1970-იან წლებში კვლავ განახლდა ინტერესი დისოციაციის მიმართ. ეს გამოწვეული იყო ფსიქოლოგიური ტრავმის ეფექტების შესწავლით, რომელიც განსაკუთრებით ვიეტნამის ომის ვეტერანებს აღენიშნებოდათ. გამოკვლევების შედეგად დაფიქსირდა ისეთი სიმპტომები, რომლებიც აღმოცენდება ტრავმული მოვლენების საპასუხოდ და დადგინდა, რომ მათ საერთო საფუძველი (კერძოდ, დისოციაციური მექანიზმი) გააჩნიათ. გარდა ამისა, დაადგინეს დისოციაციური სიმპტომები (იხ. ცხრილი) და დისოციაციური აშლილობების ახალი დიაგნოსტიკური კატეგორია.
[რედაქტირება] დისოციაციური სიმპტომები
სუბიექტური სიცარიელის განცდა რეალობიდან განსვლა გარემოს სრულყოფილად აღქმის უნარის დაქვეითება მეხსიერების ფრაგმენტაცია ან დაკარგვა დერეალიზაცია და დეპერსონალიზაცია
[რედაქტირება] დისოციაციური აშლილობების კლასიფიკაცია
დისოციაციური აშლილობების კლასიფიკაცია DSM-IV-ის მიხედვით და მათი ეკვივალენტები ICD-10-ში
| DSM-IV | ICD-10 |
| დისოციაციური აშლილობა | F44 დისოციაციური (კონვერსიული) აშლილობა |
| დისოციაციური ამნეზია | დისოციაციური ამნეზია |
| დისოციაციური ფუგა | დისოციაციური ფუგა |
| იდენტობის დისოციაციური აშლილობა | მრავლობითი პიროვნული აშლილობა |
| დისოციაციური აშლილობა, რომელიც სხვაგვარად არ არის დაზუსტებული | დისოციაციური (კონვერსიული) აშლილობა, რომელიც სხვაგავარად არ არის დაზუსტებული |
შენიშვნა: ICD-10-ში ასევე მოცემულია სენსორული და მოტორული დარღვევების კატეგორიები, რომლებიც DSM-IV-ში სომატოფორმულ აშლილობებში, კერძოდ კონვერსიული აშლილობის ქვეკატეგორიაშია კლასიფიცირებული.
