ობსესიურ-კომპულსიური აშლილობები
| ხაზი 3: | ხაზი 3: | ||
ობსესიურია ის აზრები, ხატები ან ზრახვები, რომლებიც ინდივიდს ფსიქიკაში სისტემატურად უმეორდება სტერეოტიპული ფორმით. ეს აზრები თითქმის ყოველთვის შემაწუხებელია, უსიამოვნო და, არც თუ იშვიათად, ინდივიდი ცდილობს წინ აღუდგეს მათ, თუმცა უშედეგოდ. ეს აზრები, მართალია, უნებლიეთ წარმოიქმნება და ხშირად ზიზღსაც კი იწვევს, მაგრამ ინდივიდი მათ საკუთარ აზრებად მიიჩნევს. | ობსესიურია ის აზრები, ხატები ან ზრახვები, რომლებიც ინდივიდს ფსიქიკაში სისტემატურად უმეორდება სტერეოტიპული ფორმით. ეს აზრები თითქმის ყოველთვის შემაწუხებელია, უსიამოვნო და, არც თუ იშვიათად, ინდივიდი ცდილობს წინ აღუდგეს მათ, თუმცა უშედეგოდ. ეს აზრები, მართალია, უნებლიეთ წარმოიქმნება და ხშირად ზიზღსაც კი იწვევს, მაგრამ ინდივიდი მათ საკუთარ აზრებად მიიჩნევს. | ||
| − | კომპულსიური ქმედებები ან რიტუალები განმეორებადი სტერეოტიპული ქცევებია. არსებითად, მათი ფუნქციაა – აღკვეთოს ზოგიერთი, ობიექტურად არასახარბიელო მოვლენა, რომელიც, როგორც პაციენტს მიაჩნია, შეიძლება მოხდეს, თუ [[რიტუალი]] არ შესრულდება. ჩვეულებრივ, ამ ქცევებს თვით ინდივიდი აფასებს როგორც უმიზნოსა და არაეფექტურს (უშედეგოს) და დროდადრო ცდილობს დაძლიოს ისინი. პრაქტიკულად თითქმის ყველა შემთხვევაში აღინიშნება [[შფოთვა]]. კომპულსიურ ქმედებათა დაძლევის მცდელობა იწვევს შფოთვის გაძლიერებას. | + | კომპულსიური ქმედებები ან რიტუალები განმეორებადი სტერეოტიპული ქცევებია. არსებითად, მათი ფუნქციაა – აღკვეთოს ზოგიერთი, ობიექტურად არასახარბიელო მოვლენა, რომელიც, როგორც პაციენტს მიაჩნია, შეიძლება მოხდეს, თუ [[რიტუალი]] არ შესრულდება. ჩვეულებრივ, ამ ქცევებს თვით ინდივიდი აფასებს როგორც უმიზნოსა და არაეფექტურს (უშედეგოს) და დროდადრო ცდილობს დაძლიოს ისინი. პრაქტიკულად თითქმის ყველა შემთხვევაში აღინიშნება [[შფოთვა]]. კომპულსიურ ქმედებათა დაძლევის მცდელობა იწვევს შფოთვის გაძლიერებას. (''ფსიქიატრიის ლექსიკონები'') |
| + | ობსესიურ-კომპულსური აშლილობის მოკლე აღწერა [[დაავადებების საერთაშორისო კლასიფიკაცია (ICD) V თავი|ICD]]-9-შია მოცემული. ამ აღწერის მიხედვით, ობსესიურ-კომპულსური აშლილობა არის მდგომარეობა, რომლის დროსაც: | ||
| + | წამყვან სიმპტომს წარმოადგენს სუბიექტური კომპულსიის განცდა, რომელსაც პიროვნება უწევს წინააღმდეგობას. კომპულსია შეიძლება ეხებოდეს რაიმე ქმედების განხორციელებას, | ||
| + | რომელიმე იდეაზე ყურადღების დაფიქსირებას, გარკვეული გამოცდილების გახსენებას ან | ||
| + | რაიმე აბსტრაქტულ თემაზე ფიქრს. არასასურველი ფიქრები შეიძლება სხვადასხვა სახით იყოს წარმოდგენილი (ინტრუზიული სიტყვები, აზრების თანმიმდევრობა, აზროვნებითი ცოხნა) და პიროვნების მიერ განიცდება, როგორც არაადეკვატური ან უაზრო. ობსესიური იმპულსი ან იდეა აღიქმება, როგორც პიროვნებისათვის უცხო, მაგრამ მისი შინაგანი მდგომარეობიდან აღმოცენებული. ობსესიური ქმედებები შეიძლება გამოიხატებოდეს | ||
| + | კვაზი რიტუალების შესრულებაში, რომლებიც შფოთვის შემსუბუქებას ემსახურება (მაგ., ხელების ხშირი დაბანა, დაბინძურების თავიდან აცილების მიზნით). არასასურველი | ||
| + | აზრებისა და იმპულსების თავიდან აცილების მცდელობამ შეიძლება ძლიერი შინაგანი კონფლიქტი გამოიწვიოს, რასაც ინტენსიური შფოთვა სდევს თან. | ||
| + | ==== კლინიკური სურათი ==== | ||
| + | ობსესიურ-კომპულსური აშლილობისათვის დამახასიათებელია ობსესიური აზროვნება, კომპულსური ქცევა, სხვადასხვა ინტენსივობის შფოთვა, დეპრესია და დეპერსონალიზაცია. | ||
| + | |||
| + | '''ობსესიურ-კომპულსური აშლილობის ძირითადი მახასიათებლები''' | ||
| + | * [[ობსესიური აზრები]] | ||
| + | * [[აზროვნებითი ცოხნა]] | ||
| + | * [[ობსესიური იმპულსები]] | ||
| + | * [[ობსესიური რიტუალები]] | ||
| + | * [[ობსესიური სინელე]] | ||
| + | * [[ობსესიური ფობიები]] | ||
| + | * [[შფოთვა]] | ||
| + | * [[დეპრესია]] | ||
| + | * [[დეპერსონალიზაცია]] | ||
| + | |||
==წყარო== | ==წყარო== | ||
[[ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ფსიქიატრიის ლექსიკონები]] | [[ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ფსიქიატრიის ლექსიკონები]] | ||
[[კატეგორია:ობსესიურ-კომპულსიური აშლილობა]] | [[კატეგორია:ობსესიურ-კომპულსიური აშლილობა]] | ||
16:10, 18 ოქტომბერი 2018-ის ვერსია
ობსესიურ-კომპულსიური აშლილობა - (F42), (obsessiver-compulsive disorder), რეკურენტული (განმეორებადი) აკვიატებული აზრები ან კომპულსიური ქმედებები.
ობსესიურია ის აზრები, ხატები ან ზრახვები, რომლებიც ინდივიდს ფსიქიკაში სისტემატურად უმეორდება სტერეოტიპული ფორმით. ეს აზრები თითქმის ყოველთვის შემაწუხებელია, უსიამოვნო და, არც თუ იშვიათად, ინდივიდი ცდილობს წინ აღუდგეს მათ, თუმცა უშედეგოდ. ეს აზრები, მართალია, უნებლიეთ წარმოიქმნება და ხშირად ზიზღსაც კი იწვევს, მაგრამ ინდივიდი მათ საკუთარ აზრებად მიიჩნევს.
კომპულსიური ქმედებები ან რიტუალები განმეორებადი სტერეოტიპული ქცევებია. არსებითად, მათი ფუნქციაა – აღკვეთოს ზოგიერთი, ობიექტურად არასახარბიელო მოვლენა, რომელიც, როგორც პაციენტს მიაჩნია, შეიძლება მოხდეს, თუ რიტუალი არ შესრულდება. ჩვეულებრივ, ამ ქცევებს თვით ინდივიდი აფასებს როგორც უმიზნოსა და არაეფექტურს (უშედეგოს) და დროდადრო ცდილობს დაძლიოს ისინი. პრაქტიკულად თითქმის ყველა შემთხვევაში აღინიშნება შფოთვა. კომპულსიურ ქმედებათა დაძლევის მცდელობა იწვევს შფოთვის გაძლიერებას. (ფსიქიატრიის ლექსიკონები)
ობსესიურ-კომპულსური აშლილობის მოკლე აღწერა ICD-9-შია მოცემული. ამ აღწერის მიხედვით, ობსესიურ-კომპულსური აშლილობა არის მდგომარეობა, რომლის დროსაც:
წამყვან სიმპტომს წარმოადგენს სუბიექტური კომპულსიის განცდა, რომელსაც პიროვნება უწევს წინააღმდეგობას. კომპულსია შეიძლება ეხებოდეს რაიმე ქმედების განხორციელებას, რომელიმე იდეაზე ყურადღების დაფიქსირებას, გარკვეული გამოცდილების გახსენებას ან რაიმე აბსტრაქტულ თემაზე ფიქრს. არასასურველი ფიქრები შეიძლება სხვადასხვა სახით იყოს წარმოდგენილი (ინტრუზიული სიტყვები, აზრების თანმიმდევრობა, აზროვნებითი ცოხნა) და პიროვნების მიერ განიცდება, როგორც არაადეკვატური ან უაზრო. ობსესიური იმპულსი ან იდეა აღიქმება, როგორც პიროვნებისათვის უცხო, მაგრამ მისი შინაგანი მდგომარეობიდან აღმოცენებული. ობსესიური ქმედებები შეიძლება გამოიხატებოდეს კვაზი რიტუალების შესრულებაში, რომლებიც შფოთვის შემსუბუქებას ემსახურება (მაგ., ხელების ხშირი დაბანა, დაბინძურების თავიდან აცილების მიზნით). არასასურველი აზრებისა და იმპულსების თავიდან აცილების მცდელობამ შეიძლება ძლიერი შინაგანი კონფლიქტი გამოიწვიოს, რასაც ინტენსიური შფოთვა სდევს თან.
კლინიკური სურათი
ობსესიურ-კომპულსური აშლილობისათვის დამახასიათებელია ობსესიური აზროვნება, კომპულსური ქცევა, სხვადასხვა ინტენსივობის შფოთვა, დეპრესია და დეპერსონალიზაცია.
ობსესიურ-კომპულსური აშლილობის ძირითადი მახასიათებლები
- ობსესიური აზრები
- აზროვნებითი ცოხნა
- ობსესიური იმპულსები
- ობსესიური რიტუალები
- ობსესიური სინელე
- ობსესიური ფობიები
- შფოთვა
- დეპრესია
- დეპერსონალიზაცია
