ლოგოგრაფოსი

NPLG Wiki Dictionaries გვერდიდან
(სხვაობა ვერსიებს შორის)
გადასვლა: ნავიგაცია, ძიება
(ძველი ბერძენი ლოგოგრაფოსები)
 
(ერთი მომხმარებლის 7 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.)
ხაზი 1: ხაზი 1:
'''ლოგოგრაფოსი''' – უძველეს ბერძენ ისტორიკოსთა წინამორბედებს, რომლებიც, განსხვავებით ძველი პოეტებისაგან ([[ჰომეროსი]], [[ჰესიოდე]]), პროზით წერდნენ, ისტორიოგრაფიაში, ჩვეულებრივ, ლოგოგრაფოსებს უწოდებდნე. ეს [[ტერმინი]] პირველად თუკიდიდემ იხმარა ისტორიულ თემებზე მომუშავე იმ პროზაიკოსების მიმართ, რომლებიც მას წინ უსწრებდნენ, მაგრამ ნდობას კი ძალიან ნაკლებად იმსახურებდნენ. იგი წერს: „ლოგოგრაფოსები მოგვითხრობენ უფრო კეთილსმენისათვის, ვიდრე ჭეშმარიტებისათვის, ისეთ ამბებს, რომლებიც არ არის დამოწმებული და დროთა განმავლობაში დაუჯერებელი და ზღაპრული გახდა“.  
+
'''ლოგოგრაფოსი''' – უძველეს ბერძენ ისტორიკოსთა წინამორბედებს, რომლებიც პოეტური თხრობის ნაცვლად უპირატესობას წარსულის პროზაულად გადმოცემას ანიჭებდნენ, ისტორიკოსმა თუკიდიდემ ლოგოგრაფოსები უწოდა. ტერმინი მტკიცედ დამკვიდრდა მეცნიერებაში.
  
ისტორიოგრაფიაში ეს ტერმინი [[ჰეროდოტე|ჰეროდოტეს]] წინ. ნაწილობრივ მისი თანამედროვე ისტორიულ თემებზე მომუშავე პროზაიკოსების აღსანიშნავად XIX. . დასაწყისში ფ. კროიცერმა შემოიღო.  
+
ლოგოგრაფოსები მიზნად ისახავდნენ მითოლოგიური პერიოდის ვრცლად აღწერას. ეპოქას, რომელშიც ცხოვრობდნენ, ნაკლებ ყურადღებას უთმობდნენ და მოკლედ გადმოსცემდნენ. ისინი ცდილობდნენ სისტემაში მოეყვანათ მითები, მაგრამ ყოველთვის ვერ ახდენდნენ მითებისა და რეალობის გამიჯვნას. ლოგოგრაფოსების თხზულებებში მთავარი ადგილი ეთნოგრაფიულ და გეოგრაფიულ  აღწერებს ეკავა. ისინი წერდნენ მშობლიური ქალაქების მითოლოგიურ ამბებზე, ცალკეული არისტოკრატიული გვარების წარმომავლობაზე, ჩვეულებრივ, ყველა გვარი გამოჰყავდათ ლეგენდარული გმირებიდან, ლოგოგრაფოსებმა მნიშვნელოვანი როლი შეასრულეს გეოგრაფიული თვალსაწიერის გაფართოებაში და ბერძნულ მწერლობაში გააცხოველეს ინტერესი ბარბაროსული სამყაროსადმი. ლოგოგრაფოსების თხზულებები მოღწეული არ არის. მათი უმნიშვნელო ფრაგმენტებია დაცული გვიანდელი ავტორების ნაშრომებში. ზოგიერთი ლოგოგრაფოსის მხოლოდ სახელი და ნაწარმოების სახელწოდებაა ცნობილი.
  
ლოგოგრაფოსთა თხზულებები ჩვენამდე მოღწეულია მერმინდელ მწერალთა ნაშრომებში დაცულ ცალკეულ ფრაგმენტთა სახით. ეს ფრაგმენტები ყოველთვის ზუსტ ციტატებს, რასაკვირველია, არ წარმოადგენს და უმეტესწილად მხოლოდ საერთო აზრის მიახლოებით მოცემას შეიცავს. ლოგოგრაფოსთა ნაშრომების ასეთი ფრაგმენტული მდგომარეობა ერთგვარად აძნელებს მათ შესახებ ზუსტი წარმოდგენის შექმნას, მაგრამ, მიუხედავად ამისა, ეს ფრაგმენტები, იმ მწერალთა დახასიათებასთან ერთად, რომელთაც ხელთ ჰქონიათ ეს უძველესი ისტორიული შრომები, მაინც, გვაძლევენ საშუალებას, შევაფასოთ ლოგოგრაფოსთა მოღვაწეობა.  
+
ცნობილია ლოგოგრაფოსების ორი თაობა: უფროსი და უმცროსი. უფროსი თაობის ლოგოგრაფოსები მოღვაწეობდნენ ძვ.წ VI საუკუნის II ნახევარსა და V საუკუნის დასაწყისში. უმცროსი თაობისანი კი ძვ.წ. V საუკუნეში.  
  
ლოგოგრაფოსთა თხზულებები ისტორიულ-მითოლოგიური და გეოგრაფიული შინაარსისაა და შეიცავენ ადგილობრივ ქრონიკებს, [[თქმულება|თქმულებებს]] ქალაქთა დაარსების შესახებ, გმირთა და ბერძნულ არისტოკრატიულ გვართა გენეალოგიებს და დედამიწის აღწერილობას. ეს ნაწარმოებები თავისი თემატიკით ჯერ კიდევ საკმაოდ მჭიდროდ არის დაკავშირებული ძველ პოეტურ, ეპიკურ თხზულებებთან.
+
უფროსი თაობის ლოგოგრაფოსები ძირითადად მცირე აზიის ქალაქებიდან იყვნენ, რაც იმაზე მეტყველებს, რომ ბერძნული მეცნიერების აკვანი იონიაში დაირწა, მაგრამ სპარსეთის ბატონობამ გამოიწვია კულტურის ცენტრის გადაადგილება.  
 
+
ეპოსი, ე. ი, ზეპირი ხალხური გადმოცემები, ერთგვარ ნიმუშს წარმოადგენს ლოგოგრაფოსებისათვის, საიდანაც იღებენ ისინი თემატიკას. ამიტომ არის, რომ მითებსა და [[ლეგენდა|ლეგენდებს]] დიდი ადგილი უჭირავთ ლოგოგრაფოსთა ნაწარმოებებში ლოგოგრაფოსები ვერ ახერხებდნენ მითისა ღა სინამდვილის გარჩევას, ისინი ზღაპრულ გადმოცემებს აღიქვამდნენ როგორც ჭეშმარიტ ისტორიულ ფაქტებს, მხოლოდ ცდილობდნენ მათ გაწმენდას მითიური სამოსლისაგან.
+
 
+
როგორც ლიტერატურის სხვა ჟანრები უძველესი საისტორიო პროზაც არისტოკრატიის ინტერესებს ემსახურებოდა, ამ მიზნით იწერებოდა გენეალოგიური შინაარსის ნაწარმოებები, რომლებშიც ლოგოგრაფოსები ამ გვარების ძველ ლეგენდარულ გმირებთან დაკავშირებას ცდილობდნენ. ცხადია, არც ამ ხასიათის ნაწარმოებები შეიძლება ისტორიულად სანდოდ იყოს მიჩნეული.
+
 
+
მაგრამ, ამის პარალელურად, ლოგოგრაფოსთა ნაშრომებში უკვე ვხვდებით ისეთ ელემენტებს, რომლებიც მათ სწორედ ისტორიკოსებთან აახლოებს. ესაა, პრიმიტიული კრიტიკის ჩანასახები მათ კვლევაში, საკმაოდ დაწვრილებითი აღწერა როგორც ბერძნული მიწა-წყლისა, ისე სხვა ქვეყნებისა, „ხვადასხვა ტომებისა და მათი ზნე–ჩვეულებებსა, აღწერილობის დროს მითოლოგიური მასალისა და ლეგენდა გადმოცემების გვერდით, მოგზაურთა ცნობების და პირადი დაკვირვებების, ზოგჯერ კი – დოკუმენტური მასალების გამოყენება. ზო– გიერთი ლოგოგრაფოსი, მაგალითად, იყენებს ქურუმთა სიებს, მოხელეთა ნუსხებს, წარწერებს და სხვ.
+
 
+
ლოგოგრაფოსთა თხზულებების ასეთი ორმაგი ხასიათი აძნელებს მათ მეცნიერულ გამოყენებას, მაგრამ. მითოლოგიურ-ლეგენდარული სამოსლის ჩამოშორების შემდეგ, ცნობებისადმი მკაცრი კრიტიკული მიდგომით ლოგოგრაფოსთა მონაცემებში უდავოდ ხერხდება ფრიად მნიშვნელოვანი რაციონალური მარცვლის მოძებნა.  
+
  
 
ჩვენამდე მოღწეულია დაახლოებით 30 ლოგოგრაფოსის სახელი, მაგრამ უმეტესობის ნაწარმოებები მთლიანად დაკარგულია და მათ შესახებაც არაფერია ცნობილი.
 
ჩვენამდე მოღწეულია დაახლოებით 30 ლოგოგრაფოსის სახელი, მაგრამ უმეტესობის ნაწარმოებები მთლიანად დაკარგულია და მათ შესახებაც არაფერია ცნობილი.
  
* [[კადმოსი მილეთიდან]]
+
==ძველი ბერძენი ლოგოგრაფოსები==
 +
* [[კადმოსი (მილეტელი)|კადმოსი]]
 
* [[სკილაქს კარიანდელი]]
 
* [[სკილაქს კარიანდელი]]
 
* [[ჰეკატეოს მილეტელი]]
 
* [[ჰეკატეოს მილეტელი]]
 +
* [[აკუსილაე არგოსელი]]
 +
* [[ქარონ ლამფსაკელი]]
 +
* [[ფერეკიდე ლეროსელი]]
 +
* [[ჰელანიკე მიტილენელი]]
 +
* [[ჰეროდორე ჰერაკლეელი]]
  
 
==წყარო==
 
==წყარო==
 
[[ბერძენი და რომაელი ისტორიკოსები]]
 
[[ბერძენი და რომაელი ისტორიკოსები]]
 
[[კატეგორია:ისტორიკოსები]]
 
[[კატეგორია:ისტორიკოსები]]

მიმდინარე ცვლილება 01:40, 18 ოქტომბერი 2024 მდგომარეობით

ლოგოგრაფოსი – უძველეს ბერძენ ისტორიკოსთა წინამორბედებს, რომლებიც პოეტური თხრობის ნაცვლად უპირატესობას წარსულის პროზაულად გადმოცემას ანიჭებდნენ, ისტორიკოსმა თუკიდიდემ ლოგოგრაფოსები უწოდა. ტერმინი მტკიცედ დამკვიდრდა მეცნიერებაში.

ლოგოგრაფოსები მიზნად ისახავდნენ მითოლოგიური პერიოდის ვრცლად აღწერას. ეპოქას, რომელშიც ცხოვრობდნენ, ნაკლებ ყურადღებას უთმობდნენ და მოკლედ გადმოსცემდნენ. ისინი ცდილობდნენ სისტემაში მოეყვანათ მითები, მაგრამ ყოველთვის ვერ ახდენდნენ მითებისა და რეალობის გამიჯვნას. ლოგოგრაფოსების თხზულებებში მთავარი ადგილი ეთნოგრაფიულ და გეოგრაფიულ აღწერებს ეკავა. ისინი წერდნენ მშობლიური ქალაქების მითოლოგიურ ამბებზე, ცალკეული არისტოკრატიული გვარების წარმომავლობაზე, ჩვეულებრივ, ყველა გვარი გამოჰყავდათ ლეგენდარული გმირებიდან, ლოგოგრაფოსებმა მნიშვნელოვანი როლი შეასრულეს გეოგრაფიული თვალსაწიერის გაფართოებაში და ბერძნულ მწერლობაში გააცხოველეს ინტერესი ბარბაროსული სამყაროსადმი. ლოგოგრაფოსების თხზულებები მოღწეული არ არის. მათი უმნიშვნელო ფრაგმენტებია დაცული გვიანდელი ავტორების ნაშრომებში. ზოგიერთი ლოგოგრაფოსის მხოლოდ სახელი და ნაწარმოების სახელწოდებაა ცნობილი.

ცნობილია ლოგოგრაფოსების ორი თაობა: უფროსი და უმცროსი. უფროსი თაობის ლოგოგრაფოსები მოღვაწეობდნენ ძვ.წ VI საუკუნის II ნახევარსა და V საუკუნის დასაწყისში. უმცროსი თაობისანი კი ძვ.წ. V საუკუნეში.

უფროსი თაობის ლოგოგრაფოსები ძირითადად მცირე აზიის ქალაქებიდან იყვნენ, რაც იმაზე მეტყველებს, რომ ბერძნული მეცნიერების აკვანი იონიაში დაირწა, მაგრამ სპარსეთის ბატონობამ გამოიწვია კულტურის ცენტრის გადაადგილება.

ჩვენამდე მოღწეულია დაახლოებით 30 ლოგოგრაფოსის სახელი, მაგრამ უმეტესობის ნაწარმოებები მთლიანად დაკარგულია და მათ შესახებაც არაფერია ცნობილი.

[რედაქტირება] ძველი ბერძენი ლოგოგრაფოსები

[რედაქტირება] წყარო

ბერძენი და რომაელი ისტორიკოსები

პირადი ხელსაწყოები
სახელთა სივრცე

ვარიანტები
მოქმედებები
ნავიგაცია
ხელსაწყოები