ლოგოგრაფოსი
ლოგოგრაფოსი – უძველეს ბერძენ ისტორიკოსთა წინამორბედებს, რომლებიც პოეტური თხრობის ნაცვლად უპირატესობას წარსულის პროზაულად გადმოცემას ანიჭებდნენ, ისტორიკოსმა თუკიდიდემ ლოგოგრაფოსები უწოდა. ტერმინი მტკიცედ დამკვიდრდა მეცნიერებაში.
ლოგოგრაფოსები მიზნად ისახავდნენ მითოლოგიური პერიოდის ვრცლად აღწერას. ეპოქას, რომელშიც ცხოვრობდნენ, ნაკლებ ყურადღებას უთმობდნენ და მოკლედ გადმოსცემდნენ. ისინი ცდილობდნენ სისტემაში მოეყვანათ მითები, მაგრამ ყოველთვის ვერ ახდენდნენ მითებისა და რეალობის გამიჯვნას. ლოგოგრაფოსების თხზულებებში მთავარი ადგილი ეთნოგრაფიულ და გეოგრაფიულ აღწერებს ეკავა. ისინი წერდნენ მშობლიური ქალაქების მითოლოგიურ ამბებზე, ცალკეული არისტოკრატიული გვარების წარმომავლობაზე, ჩვეულებრივ, ყველა გვარი გამოჰყავდათ ლეგენდარული გმირებიდან, ლოგოგრაფოსებმა მნიშვნელოვანი როლი შეასრულეს გეოგრაფიული თვალსაწიერის გაფართოებაში და ბერძნულ მწერლობაში გააცხოველეს ინტერესი ბარბაროსული სამყაროსადმი. ლოგოგრაფოსების თხზულებები მოღწეული არ არის. მათი უმნიშვნელო ფრაგმენტებია დაცული გვიანდელი ავტორების ნაშრომებში. ზოგიერთი ლოგოგრაფოსის მხოლოდ სახელი და ნაწარმოების სახელწოდებაა ცნობილი.
ცნობილია ლოგოგრაფოსების ორი თაობა: უფროსი და უმცროსი. უფროსი თაობის ლოგოგრაფოსები მოღვაწეობდნენ ძვ.წ VI საუკუნის II ნახევარსა და V საუკუნის დასაწყისში. უმცროსი თაობისანი კი ძვ.წ. V საუკუნეში.
უფროსი თაობის ლოგოგრაფოსები ძირითადად მცირე აზიის ქალაქებიდან იყვნენ, რაც იმაზე მეტყველებს, რომ ბერძნული მეცნიერების აკვანი იონიაში დაირწა, მაგრამ სპარსეთის ბატონობამ გამოიწვია კულტურის ცენტრის გადაადგილება.
ჩვენამდე მოღწეულია დაახლოებით 30 ლოგოგრაფოსის სახელი, მაგრამ უმეტესობის ნაწარმოებები მთლიანად დაკარგულია და მათ შესახებაც არაფერია ცნობილი.
ძველი ბერძენი ლოგოგრაფოსები
- კადმოსი
- სკილაქს კარიანდელი
- ჰეკატეოს მილეტელი
- აკუსილაე არგოსელი
- ქარონ ლამფსაკელი
- ფერეკიდე ლეროსელი
- ჰელანიკე მიტილენელი
- ჰეროდორე ჰერაკლეელი
