შონბერგის მონოდრამა მოლოდინი
(→წყარო) |
|||
| (ერთი მომხმარებლის 3 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | '''შონბერგის მონოდრამა „მოლოდინი“''' – შენბერგის ერთაქტიანი ოპერა (მარი პაპენჰაიმის მიხედვით), ე. წ. ყვირილის დრამა (Schrei-drama), რომლის ერთადერთი [[პერსონაჟი]] – ქალი, ტიპურად ექსპრესიონისტული გმირია. მთელი ნაწარმოების მანძილზე ავტორი გვიჩვენებს მის ქვეცნობიერ სამყაროს, რომელიც შიშის, უიმედობის, ეჭვიანობის, | + | '''შონბერგის მონოდრამა „მოლოდინი“''' – შენბერგის ერთაქტიანი ოპერა (მარი პაპენჰაიმის მიხედვით), ე. წ. ყვირილის დრამა (Schrei-drama), რომლის ერთადერთი [[პერსონაჟი]] – ქალი, ტიპურად ექსპრესიონისტული გმირია. მთელი ნაწარმოების მანძილზე ავტორი გვიჩვენებს მის ქვეცნობიერ სამყაროს, რომელიც შიშის, უიმედობის, ეჭვიანობის, სასოწარკვეთილების გრძნობებითაა გაჯერებული. იდუმალებით მოცული სულიერი სამყაროს ჩვენება, გაუცნობიერებელი შიშის და წინათგრძნობის, ეროტიკის აქცენტირება ამ ნაწარმოებს [[ფროიდი ზიგმუნდ|ზ. ფროიდი]]ს სიღრმისეული ფილოსოფიის და ფსიქოლოგიის ძირითად პრინციპებთან აახლოებს. |
მონოდრამა დაწერილია დრამატული სოპრანოს და დიდი [[სიმფონიური ორკესტრი]]სთვის, სადაც ორკესტრის პარტია, ოთხმაგი შემადგენლობის მიუხედავად, ცალკეულ მომენტებში, [[ტემბრი|ტემბრების]] ინდივიდუალიზაციის გამო (მაგალითად, მეორე სცენის დაწყებამდე სოლო [[ვიოლინო]]ს და კლარნეტის დიალოგი და ა. შ.), საოცრად გამჭვირვალედ ჟღერს, ხოლო კულმინაციაში კი გრანდიოზულ მასშტაბებს აღწევს. | მონოდრამა დაწერილია დრამატული სოპრანოს და დიდი [[სიმფონიური ორკესტრი]]სთვის, სადაც ორკესტრის პარტია, ოთხმაგი შემადგენლობის მიუხედავად, ცალკეულ მომენტებში, [[ტემბრი|ტემბრების]] ინდივიდუალიზაციის გამო (მაგალითად, მეორე სცენის დაწყებამდე სოლო [[ვიოლინო]]ს და კლარნეტის დიალოგი და ა. შ.), საოცრად გამჭვირვალედ ჟღერს, ხოლო კულმინაციაში კი გრანდიოზულ მასშტაბებს აღწევს. | ||
| − | ეს ნაწარმოები | + | ეს ნაწარმოები ვრცელი დამუშავების შთაბეჭდილებას ტოვებს, რომლის საწყისი თემატური მასალა, თითქოს, ნაწარმოების ფარგლებს მიღმაა დარჩენილი. რიტმული დინამიკა, [[ტემპი|ტემპები]]ს და ტემბრების ხშირი ცელა, მუსიკალური ქსოვილის [[დისონანსი|დისონანსური]] თანხმოვანებებით გაჯერება – ყოველივე ეს გრძნობათა უკიდურესი დაძაბულობის შთაბეჭდილებას ახდენს მსმენელზე. „მოლოდინის“ დრამატურგია განვითარების ერთიან ხაზს, კრეშენდირების პრინციპს ემყარება და კულმინაციას ნაწარმოების ბოლოს აღწევს. ფინალური ე. წ. „არარაში წასვლა“ (დამაბოლოებელი ქრომატული პასაჟები) დასასრულის შთაბეჭდილებას კი არ ქმნის, არამედ პირიქით, უსასრულო, ჩაუკეტავი ნაგებობის შეგრძნებას ბადებს. |
მონოდრამა „მოლოდინი“, მთელ რიგ სტილურად ახალ მიგნებასთან ერთად, ტრადიციული აზროვნების ცალკეულ თვისებებსაც შეიცავს, კერძოდ, კომპოზიტორი სიტყვის და მუსიკის, ვოკალური ინტონირების პრობლემას არსებული ნორმების ფარგლებში აქცევს. | მონოდრამა „მოლოდინი“, მთელ რიგ სტილურად ახალ მიგნებასთან ერთად, ტრადიციული აზროვნების ცალკეულ თვისებებსაც შეიცავს, კერძოდ, კომპოზიტორი სიტყვის და მუსიკის, ვოკალური ინტონირების პრობლემას არსებული ნორმების ფარგლებში აქცევს. | ||
| ხაზი 11: | ხაზი 11: | ||
[[კატეგორია:შონბერგის ნაწარმოებები]] | [[კატეგორია:შონბერგის ნაწარმოებები]] | ||
[[კატეგორია:XX საუკუნის მუსიკა]] | [[კატეგორია:XX საუკუნის მუსიკა]] | ||
| + | [[კატეგორია:არნოლდ შონბერგი]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 23:54, 23 იანვარი 2024 მდგომარეობით
შონბერგის მონოდრამა „მოლოდინი“ – შენბერგის ერთაქტიანი ოპერა (მარი პაპენჰაიმის მიხედვით), ე. წ. ყვირილის დრამა (Schrei-drama), რომლის ერთადერთი პერსონაჟი – ქალი, ტიპურად ექსპრესიონისტული გმირია. მთელი ნაწარმოების მანძილზე ავტორი გვიჩვენებს მის ქვეცნობიერ სამყაროს, რომელიც შიშის, უიმედობის, ეჭვიანობის, სასოწარკვეთილების გრძნობებითაა გაჯერებული. იდუმალებით მოცული სულიერი სამყაროს ჩვენება, გაუცნობიერებელი შიშის და წინათგრძნობის, ეროტიკის აქცენტირება ამ ნაწარმოებს ზ. ფროიდის სიღრმისეული ფილოსოფიის და ფსიქოლოგიის ძირითად პრინციპებთან აახლოებს.
მონოდრამა დაწერილია დრამატული სოპრანოს და დიდი სიმფონიური ორკესტრისთვის, სადაც ორკესტრის პარტია, ოთხმაგი შემადგენლობის მიუხედავად, ცალკეულ მომენტებში, ტემბრების ინდივიდუალიზაციის გამო (მაგალითად, მეორე სცენის დაწყებამდე სოლო ვიოლინოს და კლარნეტის დიალოგი და ა. შ.), საოცრად გამჭვირვალედ ჟღერს, ხოლო კულმინაციაში კი გრანდიოზულ მასშტაბებს აღწევს.
ეს ნაწარმოები ვრცელი დამუშავების შთაბეჭდილებას ტოვებს, რომლის საწყისი თემატური მასალა, თითქოს, ნაწარმოების ფარგლებს მიღმაა დარჩენილი. რიტმული დინამიკა, ტემპების და ტემბრების ხშირი ცელა, მუსიკალური ქსოვილის დისონანსური თანხმოვანებებით გაჯერება – ყოველივე ეს გრძნობათა უკიდურესი დაძაბულობის შთაბეჭდილებას ახდენს მსმენელზე. „მოლოდინის“ დრამატურგია განვითარების ერთიან ხაზს, კრეშენდირების პრინციპს ემყარება და კულმინაციას ნაწარმოების ბოლოს აღწევს. ფინალური ე. წ. „არარაში წასვლა“ (დამაბოლოებელი ქრომატული პასაჟები) დასასრულის შთაბეჭდილებას კი არ ქმნის, არამედ პირიქით, უსასრულო, ჩაუკეტავი ნაგებობის შეგრძნებას ბადებს.
მონოდრამა „მოლოდინი“, მთელ რიგ სტილურად ახალ მიგნებასთან ერთად, ტრადიციული აზროვნების ცალკეულ თვისებებსაც შეიცავს, კერძოდ, კომპოზიტორი სიტყვის და მუსიკის, ვოკალური ინტონირების პრობლემას არსებული ნორმების ფარგლებში აქცევს.
