ენათა კლასიფიკაციები
(→წყარო) |
|||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | '''ენათ კლასიფიკაციები''' – მსოფლიოს ენათა განაწილება სხვადასხვა ჯგუფში გარკვეული | + | '''ენათ კლასიფიკაციები''' – [[მსოფლიოს ენები|მსოფლიოს ენათა]] განაწილება სხვადასხვა ჯგუფში გარკვეული ნიშნების მიხედვით. [[ენა (მეტყველება)|ენა]]თ კლასიფიკაციების პრობლემა წარმოიშვა ენათა შედარების შედეგად. ცნობილია ენათა რამდენიმე კლასიფიკაცია, რომელთა საფუძველია განსხვავებული საკლასიფიკაციო ნიშნები. ყველაზე გავრცელებულია ენათა გენეალოგიური და ტიპოლოგიური კლასიფიკაციები. [[ენათა გენეალოგიური კლასიფიკაცია]] ენებს აჯგუფებს მათი საერთო წარმომავლობის მიხედვით, ენათა ტიპოლოგიური კლასიფიკაცია კი ემყარება ენათა შორის მსგავსებას რომელიმე სტრუქტურული (ფონოლოგიური, მორფოლიოგიური, სინტაქსური და სემანტიკური) ნიშნის მიხედვით. სხვა კლასიფიკაციებიდან აღსანიშნავია: ე. შმიდტის კლასიფიკაცია (1926). რომელიც გულისხმობდა კულტურული წრეების შესაბამისად ენათა ოჯახებზე უფრო ფართო გაერთიანების – ენათა წრეების დადგენას, დამყარებულს ფონეტიკური და გრამატიკული მსგავსება-განსხვავებაზე; არეალური ლინგვისტიკის ჰრინციპებზე აგებული არეალური კლასიფიკაცია ენებს აჯგუფებს ენობრივი მოვლენების ტერიტორიული გავრცელების მიხედვით. არეალურმა კლასიფიკაციამ შეიძლება მოიცვას როგორც გენეტიკურად მონათესავე, ისე – არამონათესავე ენებიც და გამოყენებულ იქნეს ერთი ენის ფარგლებშიც (დიალექტური მოვლენების შესასწავლად). ენათა არეალური კლასიფიკაციის სახეა [[ენათა კავშირი]]ც: ერთიანი გლოტოგონიური პროცესის დაშვებაზეა აგებული [[მარი ნიკო|ნ. მარი]]ს სტადიური კლასიფიკაცია და ა. შ. |
| − | კლასიფიკაცია და ა. შ. | + | |
''ლ. ენუქიძე'' | ''ლ. ენუქიძე'' | ||
20:30, 21 დეკემბერი 2023-ის ვერსია
ენათ კლასიფიკაციები – მსოფლიოს ენათა განაწილება სხვადასხვა ჯგუფში გარკვეული ნიშნების მიხედვით. ენათ კლასიფიკაციების პრობლემა წარმოიშვა ენათა შედარების შედეგად. ცნობილია ენათა რამდენიმე კლასიფიკაცია, რომელთა საფუძველია განსხვავებული საკლასიფიკაციო ნიშნები. ყველაზე გავრცელებულია ენათა გენეალოგიური და ტიპოლოგიური კლასიფიკაციები. ენათა გენეალოგიური კლასიფიკაცია ენებს აჯგუფებს მათი საერთო წარმომავლობის მიხედვით, ენათა ტიპოლოგიური კლასიფიკაცია კი ემყარება ენათა შორის მსგავსებას რომელიმე სტრუქტურული (ფონოლოგიური, მორფოლიოგიური, სინტაქსური და სემანტიკური) ნიშნის მიხედვით. სხვა კლასიფიკაციებიდან აღსანიშნავია: ე. შმიდტის კლასიფიკაცია (1926). რომელიც გულისხმობდა კულტურული წრეების შესაბამისად ენათა ოჯახებზე უფრო ფართო გაერთიანების – ენათა წრეების დადგენას, დამყარებულს ფონეტიკური და გრამატიკული მსგავსება-განსხვავებაზე; არეალური ლინგვისტიკის ჰრინციპებზე აგებული არეალური კლასიფიკაცია ენებს აჯგუფებს ენობრივი მოვლენების ტერიტორიული გავრცელების მიხედვით. არეალურმა კლასიფიკაციამ შეიძლება მოიცვას როგორც გენეტიკურად მონათესავე, ისე – არამონათესავე ენებიც და გამოყენებულ იქნეს ერთი ენის ფარგლებშიც (დიალექტური მოვლენების შესასწავლად). ენათა არეალური კლასიფიკაციის სახეა ენათა კავშირიც: ერთიანი გლოტოგონიური პროცესის დაშვებაზეა აგებული ნ. მარის სტადიური კლასიფიკაცია და ა. შ.
ლ. ენუქიძე
