ტყის პიტნა
Mentha longifolia (L.) L. – ტყის პიტნა, გრძელფოთოლა პიტნა.
მეგრულად – ყვალმითა, ყვალმინთა.
მრავალწლოვანი ბალახოვანი მცენარეა გრძელი, გახევებული ფესურით, ინვითარებს მიწისქვეშა ამონაყარს. ყლორტები ცოტად თუ ბევრად ქეჩისებრ შებუსვილია ერთ ან მრავალუჯრედიანი მარტივი ბეწვებითა და ჯირკვლებით. ღერო სწორია, მარტივი ან დატოტვილი, 30-150 სმ სიმაღლის. ფოთლები მჯდომარეა, მოგრძო-კვერცხისებრიდან ლანცეტამდე, წაწვეტებული, კიდეებზე ხერხკბილა, იშვიათად მრგვალკბილიანი, ზედა მხარეზე თითქმის შიშველი, ქვედაზე – ნაცრისფერი ან თეთრი ქეჩისებრი. ყვავილები შეკრებილია გრძელ, მჭიდრო, ხშირ, ზოგჯერ მხოლოდ რამდენიმე წყვეტილ, ცილინდრული ფორმის თავთავისებრ ყვავილედებად. გვირგვინი ლილისფერია, ხორცისფერ წითლამდე შეფერილობის. ყვავილობს ივნის-სექტემბერში. იზრდება ტყის პირებზე, ფერდობებზე, ბუჩქნარებში, მდინარეთა და არხების ნაპირებზე, ნესტიან და დაჭაობებულ ადგილებში, ტბებთან, არხებთან, კირქვიანებზე, ზღ. დ. 2500 მ სიმაღლემდე.
ბალახის წვენი გამოიყენება ამოსახველებლად, კუჭის ტკივილის, ჰეპატიტისა და ასციტის დროს; გარეგანად – მასტიტისა და მღიერის შემთხვევაში; ნაყენი – ეპილეფსიის, კუჭის შეკრულობის, კბილის ტკივილის, მეტეორიზმის დროს; ნახარში ხასიათდება დიურეზული, ტკივილგამაყუჩებელი, ანტისეპტიკური მოქმედებით; იხმარება ტუბერკულოზის, გასტრიტის, დერმატიტის და ციმბირის წყლულის სამკურნალოდ.
დიდი მოთხოვნილებით ხასიათდება ტყის პიტნა ხალხურ მედიცინაში როგორც დამაწყნარებელი, კრუნჩხვის საწინააღმდეგო, ოფლმდენი და საჭმლის მონელების გამაუმჯობესებელი საშუალება. ხმარობენ ყელის ტკივილის, გაციების, წნევის, სტენოკარდიის, ათეროსკლეროზის, ნევროზის, უძილობის, ენტეროკოლიტის, მასტიტის, რევმატიზმის, კბილის და ყურის ტკივილის დროს. რაქიტიან ბავშვებს უკეთებენ ამ მცენარის აბაზანებს / ბიძინაშვილი და სხვ., 2010/.
