ორბი
ფოტო ი. მაჭარაშვილი
ორბი- მძორისმჭამელ ფრინველს წარმოადგენს. სიგრძე თავიდან კუდამდე 95-105 სმ-ია. გაშლილი ფრთების სიგრძე 245-270 სანტიმეტრია. იწონის 7-9,5 კგ-ს. მდედრი დიდია მამრზე. სქესთა შორის შეფერილობაში განსხვავება არაა.
- კლასი - ფრინველები (AVES)
- რიგი - შავარდნისნაირნი (Falconiformes)
- ოჯახი - ქორისებრნი (Accipitridae)
- გვარი - ორბი (Gyps)
- სახეობა - Gyps fulvus
გავრცელებულა აფრიკასა და ევრაზიაში, ბინადრობს დაბლობშიც და მთაშიც, სადაც წარმოდგენილია მთაგორიანი რელიეფი შედარებით მყარი ქანებისაგან შექმნილი კლდოვანი ფლატეებით. რომლებსაც ორბისაბუდრად იყენებს. ბუდეები, როგორც წესი, ახლოს მდებარეობენ ერთმანეთთან და ზოგჯერ მცირე დაჯგუფეფებს წარმოქმნიან.
შეწყვილება იწყება იანვარში, აპრილის დასაწყისში დებს ერთ კვერცხს, რომელსაც ორივე მშობელი აზის მორიგეობით. საინკუბაციო პერიოდი 55 დღე გრძელდება.
იკვებება მკვდარი ცხოველების ლეშით. მიუხედავად დიდ ზომებისა, ცოცხალ ცხოველებს თავს არ ესხმის. ამის მიზეზი ისაა, რომ აღჭურვილია ბლაგვი ბრჭყალებითა და სუსტი ნისკარტით, რომლითაც შეუძლებელია ცხოველის ტყავის გახევა. ამიტომ მკვდარი ცხოველის ჭამას იწყებს იმ ნაწილიდან. სადაც მისი ტყავი დაზიანებულია. ცხოვრების ასეთი ნირის გამო წარმოადგენს ბუნების სანიტარს. ორბიშეტანილია საქართველოს წითელ წიგნში, როგორც სპორადულად გავრცელებული სახეობა.
ორბი ბიბლიური ფრინველი
რომელმან აღავსო კეთილთა მიერ გულისთქმაჲ შენი; განახლდეს, ვითარცა ორბისა, სიჭაბუკე შენი. 102,5)
ამ შემთხვევაში ფსალმუნში ნაგულისხმევია მითიური ფრინველი „ფენიქსი“ (ქართულად „ორბი“), რომელიც ბერძნების წარმოდგენით ხუთას წელიწადში ერთხელ მოფრინდებოდა ხოლმე არაბეთიდან ეგვიპტეში. მითის თანახმად, როდესაც ფენიქსი 500, 1461 და 7006 წლის გახდა - თავი დაიწვა, შემდეგ ფერფლიდან განახლებულ-გაახალგაზრდავებული აღსდგა და კვლავ განაგრძო ცხოვრება. ამიტომ გალობს ფსალმუნი:
„განახლდეს ვითარცა ორბისა, სიჭაბუკე შენი“
