აჯარგვალ-ვნი

აჯარგვალ-ვნი (აჯარგοალ-ჳნჷ ) - აფხ. „ძელური სახლი“. ოთხკუთხა ფორმის, ხის ძელური საცხოვრებელი. სახელწოდება მოდის მეგრული საცხოვრებლის დასახელებიდან ჯარგვალი (ჯა= ხე, ძელი; რგვალი= მრგვალი). ასეთი ძელური სახლები გავრცელებული იყო მთელ დასავლეთ საქართველოში. აჯარგვალ ჳნჷ-ს კედლები მრგვალი, სწორი, კანგაცლილი ძელებისგან კეთდებოდა. ხის მაგარი ჯიშები გამოიყენებოდა. ძელის ჩაჭრილ ბოლოებს ულურსმნოდ ერთმანეთში ჩასვამდნენ, ამიტომ კუთხეებში ეს ძელები 15-20 სმ-ით გამოწეული რჩებოდა. თავდაპირველად, ეს საცხოვრებელი ტრადიციულად მიწის იატაკით, შუაცეცხლით, ჭერისა და ტიხრის გარეშე, ორ ან ოთხფერდა სახურავით, თივით ან ლელქაშით დახურული კეთდებოდა. ფასადის მხარეს, შესასვლელი კარის წინ შვერილი ჰქონდა. საცხოვრებელი ორკარიანი იყო ფასადსა და უკანა მხარეზე. საცხოვრებლის ზომა დაახლოებით 4,5მ×5,5მ, სიმაღლე 2,5მ იყო. აფხაზებმა ჯარგვალური საცხოვრებელი ქართველური მოსახლეობისაგან შეითვისეს. მათ ქართველი ოსტატები უშენებდნენ. ჯარგვალური ტიპის კეთდებოდა საჯინიბო, სასიმინდე და სხვა სამეურნეო ნაგებობებიც. მოგვიანებით ამ საცხოვრებელს ორად გაჭრილი ძელებით აკეთებდნენ. ამასთან, ძელის სწორი მხარე შიგნით შენობაში იყო მიმართული. საცხოვრებელიცა და სახელწოდებაც ქართველურია (მეგრულ-იმერულ-გურული).

წყარო

აფხაზურ-ქართულ ეთნოგრაფიულ ტერმინთა განმარტებითი ლექსიკონი