არქიმანდრიტი გიორგი (დარჩია)

გიორგი – (დარჩია გიორგი),1869, სოფელი ჯუმათი, ოზურგეთის მაზრა, ქუთაისის გუბერნია, – 22.12.1937), საეკლესიო მოღვაწე, არქიმანდრიტი.

არქიმანდრიტი გიორგი (დარჩია)

დაიბადა გლეხ ზურაბ დარჩიას ოჯახში. ჯუმათის მონასტრის ბერებთან სიახლოვემ მასზე დიდი გავლენა მოახდინა და ყმაწვილობაშივე გადაწყვიტა, სიცოცხლე ეკლესიის მსახურებისთვის მიეძღვნა. 1896 წ. 1 მარტს იგი მცხეთის წმ. ჯვრის მამათა მონასტერში მორჩილად მიიღეს, სადაც წმ. მღვდელმთავარ ალექსანდრეს (ოქროპირიძე) თაოსნობით მონასტრის აღდგენითი სამუშაოები მიმდინარეობდა. გიორგიმ მორჩილების წლები მუხლჩაუხრელ შრომაში გაატარა. 1900 წ. 17 ნოემბერს მორჩილი ბეთანიის მონასტერში გადაიყვანეს. 1901 წ. 9 მარტს წმ. დავით გარეჯელის მონასტერში განაწესეს. 1901 წ. 18 მარტს, მარიამ მეგვიპტელის კვირას, გარეჯის მონასტრის ღვთისმშობლის მიძინების ტაძარში ბერად აღკვეცეს და სახელად მისივე ნათლობის სახელი – გიორგი უწოდეს. 1901 წ. 25 მარტს, ბზობის დღესასწაულზე, გარეჯის მონასტერში დიაკვნად აკურთხეს. იმავე წლის დიდ ხუთშაბათს სიონის საკათედრო ტაძარში ეგზარქოსმა ფლაბიანემ (გოროდეცკი) მღვდლად დაასხა ხელი და გარეჯის მონასტრის საძმოში დაადგინა. 1901 წ. 5 აპრილს წმ. მღვდელმთავარმა ალექსანდრემ (ოქროპირიძე) გიორგი მცხეთის ჯვრის მონასტრის კეთილმოწესედ დანიშნა. ახლად ნაკურთხი მოძღვარი ცდილობდა ცოდნის გაღრმავებას და მონასტრის ბიბლიოთეკაში დაცულ წიგნებს ეცნობოდა. 1901 წ. 25 ოქტომბერს წაიკითხა წმ. იოანე ოქროპირის „იოანეს სახარების თარგმანება“, რომელსაც შემდეგი მინაწერი გაუკეთა:

„ღმერთო, მიეცი სულსა მისსა მას სუფევა ზეციერი,

ვინც იშრომა წიგნი ესე, სასმენელად მშვენიერი;

დაგვიტოვა სულის საზრდოთ, ვით მანანა ზეციერი.

წამკითხველნო, ჩვენც ვეცადოთ, რომ შევიქმნათ ზეციერი.

მღვდელ-მონაზონი გიორგი, მამულობით ჯუმათელი,

გვაროვნობით ვარ დარჩია და ტომითა ებრაელი.

წავიკითხე წიგნი ესე, თარგმანება სახარების;

აწ წამკითხველს ღმერთს გაფიცებ,

რომ ღირსი მყოს მოხსენების“.

1907-1908 წწ. იგი ათონის წმ. მთაზე ქართველთა სავანეში სამოღვაწეოდ გაემგზავრა. იქ ჩასული ბერი თანამემამულეებმა დიდი სიხარულით მიიღეს, რადგან ახალგაზრდა და შრომისმოყვარე მღვდელ-მონაზონი დიდად საჭირო იყო ქართველთა სავანისთვის. ათონზე ბერძენ და ქართველ ბერთა შორის უთანხმოება წლების განმავლობაში გრძელდებოდა. ბერძენ ბერებს აშინებდათ იქ ქართველთა მომრავლება, რადგან იცოდნენ, რომ ადრე თუ გვიან ივერთა მონასტრის კუთვნილების საკითხი დადგებოდა და ყველანაირად უშლიდნენ ხელს ქართველ მოღვაწეებს. სამწუხაროდ, ამ უსიამოვნო დაპირისპირების აღმოსაფხვრელად ვერ გამოინახა საერთო ენა. გიორგის ადარდებდა ეს მდგომარეობა და ცდილობდა, ვითარება სასიკეთოდ შეეცვალა: წერილებს სწერდა ქართველ მღვდელმთავრებს, საზოგადო მოღვაწეებს, რომელთაც დახმარებასა და შუამდგომლობას სთხოვდა. იგი დაუყოვნებლივ შეუდგა ბერძნული ენის ათვისებას და მცირე ხანში ბრწყინვალედ შეისწავლა როგორც სასაუბრო, ასევე საღვთისმსახურო ბერძნული. გიორგი დაუმეგობრდა ივერთა მონასტრის ბიბლიოთეკარს, ბერძენ არქიმანდრიტ იოაკიმეს, რომელიც, თავის მხრივ, დაახლოებული იყო კონსტანტინოპოლის პატრიარქ იოაკიმე III-სთან. გიორგის მისი მეშვეობით ივერთა მონასტერში ქართველ ბერთა უფლებების აღდგენა სურდა. იგი რამდენჯერმე ჩავიდა კონსტანტინოპოლში და პირადად ნახა პატრიარქი. ამასთან დაკავშირებით მას ხშირი მიმოწერა ჰქონდა ქართველ სასულიერო თუ საზოგადო მოღვაწეებთან. სხეც-ში დაცულია ერთი წერილი, რომელსაც 1911 წ. 10 ნოემბერს გიორგი წმ. აღმსარებელი ვასილ კარბელაშვილს სწერდა: „მამაო ვასილი, ღმერთს ვსთხოვ თქვენს ბედნიერებას სამშობლოითურთ ამ წმ. ათონში. ერთი წერილი მოგწერე შარშან და მიიღე თუ არა, არ ვიცი. მე ბევრი საქმე მაქვს შენთან და ახლა გავიგე, რომ ცოცხალი ბრძანებულხარ. ალბათ არ მიგიღია წერილი, თორემ ვერ დაითმენდა შენი სამშობლოს მოყვარე გული მოუწერლობას. მგონია, აგრეთვე წერა-კითხვის საზოგადოებასაც მოვსწერე და არც იმათ მომცეს პასუხი და დიდად მიკვირს, არ ვიცი რას მიეწერება ამნაირი გულციობა და უყურადღებობა. თუ წერილი არ მიუღიათ, მაშინ სხვა არის. და ახლა კიდევ საეგებიოდ მიმაჩნია ეს წერილი და თუ მიიღო, იმ შემთხვევაში მაშინვე მომწერე წერილი და ადრესი თქვენი და შემდეგ მოგწერთ კარგ ამბებს. ჩემი ადრესია, თურქეთი, ძველი ათონი, ივერიის მონასტერი, გრამატიკუ ო. იოაკიმუ, გადასაცემად გიორგი მღვდელ-მონაზონ ქართველს. წერილს საჩქაროდ ველი თქვენგან. შემდეგ გაგაგებიებთ აქაურ გარემოებას კარგათ... აქ ბევრი რამე არის საინტერესო და საჭირო საცნობი, სხვა შემდეგ იყოს, თქვენი მომხსენებელი და ბედნიერების მსურველი მღვდელ-მონაზონი გიორგი“. იმჟამინდელმა დაძაბულმა პოლიტიკურმა ვითარებამ და შემდგომში დაწყებულმა ბალკანეთისა და პირველმა მსოფლიო ომებმა ხელი შეუშალა გიორგის კეთილი ჩანაფიქრის განხორციელებას.

XX ს. 10-იანი წლების ბოლოს გიორგი საქართველოში დაბრუნდა. 1920 წ. 11 ივნისს ბორჩალოს მაზრაში, სოფ. რეხის მიქაელ მთავარანგელოზის ეკლესიის წინამძღვრად განაწესეს. გიორგიმ თავისი პატიოსანი მოღვაწეობითა და უმწიკვლო მსახურებით მალევე დაიმსახურა მრევლისა და მოსახლეობის სიყვარული. ბერძნული წირვა-ლოცვის ზედმიწევნით ცოდნა დიდად გამოადგა მოძღვარს ეროვნებით ბერძენი მრევლის შემოსაკრებად. ყველა, განურჩევლად ეროვნებისა, დიდი პატივისცემით ეპყრობოდა მას და ეკლესიაც ღვთისმსახურებისას ყოველთვის სავსე იყო ხალხით. ხელისუფლება ხელსაყრელ დროს ეძებდა მის დასაპატიმრებლად. 1926 წ. ნოემბერში ადგილობრივმა ხელმძღვანელობამ ცილისმწამებლური და მკრეხელური ბრალდების საფუძველზე პროცესი მოაწყო, რომელიც აქტიურად შუქდებოდა გაზეთ „კომუნისტის“ ფურცლებზე სათაურით – „წალკის სასწაულთმოქმედთა პროცესი“. სასამართლო 18-23 ნოემბერს სოფ. ბარმაქსიზში (ყოფილი ეძანი, ამჟამად წალკა) მიმდინარეობდა. გიორგიმ უკანასკნელ გამოსვლაში თავი დამნაშავედ არ ცნო, სასამართლოს მოსთხოვა, შეეწყვიტათ ყალბი ბრალდებები და გაემართლებინათ უდანაშაულონი. 23 ნოემბერს შედგა უკანასკნელი სხდომა, რომელზეც წაიკითხეს განაჩენი. გიორგის 6 თვით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯეს. უცნობია, თუ სად გააგრძელა მან მსახურება საპატიმროდან გამოსვლის შემდეგ, თუმცა 1928 წ. 4 აპრილს, აღდგომის დღესასწაულთან დაკავშირებით, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა ქრისტეფორე III-მ (ციცქიშვილი) ეკლესიაში ხანგრძლივი და ერთგული მოღვაწეობისთვის მას არქიმანდრიტის პატივი მიანიჭა. იგი ამ დროს მცხეთა-თბილისის ეპარქიის მღვდელმსახურთა შორის იხსენიება. 1935 წ. გიორგის უკვე ბათუმ-შემოქმედის ეპარქიაში, ქობულეთის მხარეში, სოფ. აჭყვის წმ. გიორგის ბერძნული სამრევლოს წინამძღვრად ვხედავთ, სადაც მოძღვარმა ასევე დიდი პატივისცემა და სიყვარული მოიპოვა. გიორგი რეპრესიებს ვეღარ გადაურჩა 1937 წ. ნოემბერში იგი დააპატიმრეს, 16 დეკემბერს კი სამეულის გადაწყვეტილებით, სისხლის სამართლის კოდექსის 58-10-ე მუხლებით (აგიტაცია, პროპაგანდა, რომელიც შეიცავს საბჭოთა ხელისუფლების დამხობის მოწოდებას) მას დახვრეტა მიესაჯა. განაჩენი 22 დეკემბერს აღასრულეს.

დიაკ. გ. მაჩურიშვილი

წყაროები და ლიტერატურა

• ჟურნ. „საქართველოს საეგზარქოსოს სასულიერო უწყებანი“, 1896, №7; 1901, №1; №8; გაზ. „კომუნისტი“, 1926, №265; №269; საქართველოს საპატრიარქოს არქივი, აღწერა 1, საქმე №1165; საქართველოს სახელმწიფო უშიშროების არქივი, საქმე №37426, ოქმი №68; სცსა, ფ. 489, აღწერა 6, საქმე №1421; სრულიად საქართველოს საკათოლიკოსო სინოდის უწყებათა კრებული, 1928; სხეც., ვასილ კარბელაშვილის ფონდი, საქმე №393.
• საქართველოს სახელმწიფო მუზეუმის ქართულ ხელნაწერთა აღწერილობა A-4, თბ., 1954.

წყარო

• საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია:ენციკლოპედია‏‎