ტრანსი და დაუფლების მდგომარეობა
ტრანსი და დაუფლების მდგომარეობა - (F44.3), (trance and possession disorder), პიროვნული იდენტურობის შეგრძნების დროებითი დაკარგვა და გარე სამყაროს სრული აღქმა.
ტრანსული მდგმარეობები უნებლიე ან არასასურველია და რელიგიური ან სხვა კულტურულად მისაღები სიტუაციების კონტექსტის გარეშე ჩნდება.
ICD-10-ის მიხედვით ტრანსი და შეპყრობილობის მდგომარეობა დისოციაციურ (კონვრესიულ) აშლილობებს განეკუთვნება. DSM-IV-ში, ის შეტანილია B დანართის ჩამონათვალში (“კრიტერიუმები და აქსისები, რომლებიც შემდგომ შესწავლას საჭიროებს”).
ტრანსისა და შეპყრობილობის მდგომარეობისთვის დამახასიათებელია პიროვნული იდენტობის განცდისა და გარე სამყაროს გაცნობიერების უნარის დროებითი დაკარგვა. ასეთი მდგომარეობა შეიძლება გამოიწვიოს პიროვნების რელიგიურ ან სხვა სახის ცერემონიებში მონაწილეობამ. ამ შემთხვევებში მსგავსი მოვლენა აშლილობად არ განიხილება. DSM-IV-ის მიხედვით, ტრანსი არის უნებლიე მდგომარეობა, რომელიც არ არის პიროვნების კულტურის ან რელიგიისთვის დამახასიათებელი და მასში კლინიკური თვალსაზრისით მნიშვნელოვან დისტრესს ან ფუნქციონირების გაუარესებას იწვევს.
ზოგიერთი შემთხვევა მრავლობით პიროვნულ აშლილობას ჰგავს, რადგანაც ადამიანი ისე იქცევა, თითქოს ხანმოკლე დროით სხვა პიროვნებად არის გარდაქმნილი. როდესაც ასეთი მდგომარება რელიგიური რიტუალებით არის გამოწვეული, პიროვნებას შეიძლება ისეთი განცდა ჰქონდეს, რომ ის რომელიმე ღვთაებით ან სულით არის შეპყრობილი. ამ დროს ყურადღება შევიწროებულია და მხოლოდ უახლოესი გარემოცვის რამდენიმე ასპექტზეა ფოკუსირებული (მაგ., სასულიერო პირის მიერ რელიგიური რიტუალის ჩატარებაზე). ტრანსში მყოფი პიროვნება შეიძლება გამუდმებით ერთი და იგივე მოძრაობებს იმეორებდეს, ერთი და იგივე ფრაზებს წარმოთქვამდეს ან გარკვეულ პოზებს იღებდეს.
წყარო
ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ფსიქიატრიის ლექსიკონები ოქსფორდის მოკლე სახელმძღვანელო ფსიქიატრიაში
