შეკავების დოქტრინა

მიმდინარე ცვლილება 01:48, 12 სექტემბერი 2024 მდგომარეობით

შეკავების დოქტრინა

1. შეკავება (ინგლ.Containment). საგარეო პოლიტიკური კონცეფცია, რომელიც წამოყენებული იყო აშშ-ის მიერ 40-50-იანი წლების მიჯნაზე ჰ. ტრუმენის პრეზიდენტობის დროს. კონცენტრირებული ფორმით გამოხატავდა აშშ-ის საგარეო პოლიტიკის მიმართულებას მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ წლებში, იყო „ცივი ომის“ შემადგენელი ნაწილი.

შეკავების დოქტრინა თავდაპირველად ჩამოაყალიბა ამერიკელმა ჯ. კენანმა სტატიაში. რომელიც 1947 გამოქვეყნდა ჟურნალში „ფორინ აფერს“ სათაურით „საბჭოთა ქცევის წყაროები“. ჯ. კენანი მოითხოვდა, რუსეთისათვის დაეპირისპირებინათ ნებისმიერი საწინააღმდეგო ძალა ნებისმიერ პუნქტში, სადაც კი საბჭოთა კავშირი შეეცდებოდა თავისი გავლენის გაძლიერებას, რომ ეკონომიკურად და სამხედრო თვალსაზრისით, დაესუსტებინა სსრკ და სოციალისტური ბანაკი. შეკავების დოქტრინის პრაქტიკულ განხორციელებას წარმოადგენდა ნატოს, სენტოს, სეატოს სამხედრო ბლოკების შექმნა, სსრკ-ის საზღვრების სიახლოვეს აშშ-ის სამხედრო ბაზების დაარსება.

შეკავების დოქტრინის მიზნების განხორციელებას ემსახურებოდა „ტრუმენის დოქტრინა“ და „მარშალის გეგმა“. 1981-დან, როცა აშშ-ის პრეზიდენტი გახდა რ. რეიგანი, შეკავების დოქტრინის ჩარჩოებში მოიძებნა კომუნიზმის წინააღმდეგ ბრძოლის ახალი საშუალებები და მეთოდები, რასაც სსრკ-მა ვეღარ გაუძლო და საბოლოო ჯამში საბჭოთა იმპერია დაიშალა.

2. შეკავება (ინგლ.deterrence), აშშ-ის ერთ-ერთი ძირითადი სამხედრო-სტრატეგიული კონცეფცია მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ, რომელიც ითვალისწინებდა „დაშინების გზით პოტენციური აგრესორის შეკავებას“ შეკავების ძირითად ობიექტად ითვლებოდა სსრკ და მისგან მომდინარე „საბჭოთა სამხედრო საფრთხე“. შეკავების დოქტრინის ძირითადი მიზანი იყო სსრკ-ზე სამხედრო-სტრატეგიული უპირატესობის მოპოვება, რასაც, საბოლოო ჯამში, ემსხვერპლა კიდეც სსრკ. რადგან ვერ გაუძლო კონკურენციას.

[რედაქტირება] იხილე აგრეთვე

„რეალისტური შეკავების“ (დაშინების) სტრატეგია

[რედაქტირება] წყარო

ქართული დიპლომატიური ლექსიკონი