დისოციაცია (სამედიცინო ტერმინი)

14:46, 22 ოქტომბერი 2018-ის ვერსია

დისოციაცია - (dissociation), ცნობიერების დროებითი შეცვლა, რომლის მიზეზი არ არის თავის ტვინის ორგანული აშლილობა; კლინიკურად მოიცავს მრავალ სინდრომს, დაკავშირებულს კულტურასთან, როგორიცაა ამოკი, ლატა, „მრავლობითი პიროვნება“, განზერის სინდრომი, შეპყრობილობის სინდრომი.

ტერმინი „დისოციაცია“ ფრანგი ფილოსოფოსისა და ფსიქიატრის პიერ ჟანეს სახელთან არის დაკავშირებული (Pierre Janet, 1859-1947). ის გარკვეული პერიოდი შარკოსთან ერთად პარიზის ერთ-ერთ საავადმყოფოში (Salpêtrière Hospital) მუშაობდა. ჟანე იკვლევდა ფსიქიკური ინტეგრაციისა და სენსორული აღქმის ასპექტებს ისტერიისა და სხვა სახის ნევროზების დროს. ასეთი ინტეგრაციის დარღვევის აღსაწერად ჟანე იყენებდა ტერმინს „dèsagregation psychologique“ (ითარგმნება როგორც დისოციაცია). გარკვეული პერიოდის მანძილზე ჟანეს იდეები ძალზე გავრცელებული იყო (იხ. van der Kolk and van der Hart, 1989), მაგრამ შემდგომში მისი თეორია ფროიდის იდეებმა დაჩრდილა. 1970-იან წლებში კვლავ განახლდა ინტერესი დისოციაციის მიმართ. ეს გამოწვეული იყო ფსიქოლოგიური ტრავმის ეფექტების შესწავლით, რომელიც განსაკუთრებით ვიეტნამის ომის ვეტერანებს აღენიშნებოდათ. გამოკვლევების შედეგად დაფიქსირდა ისეთი სიმპტომები, რომლებიც აღმოცენდება ტრავმული მოვლენების საპასუხოდ და დადგინდა, რომ მათ საერთო საფუძველი (კერძოდ, დისოციაციური მექანიზმი) გააჩნიათ. გარდა ამისა, დაადგინეს დისოციაციური სიმპტომები (იხ. ცხრილი) და დისოციაციური აშლილობების ახალი დიაგნოსტიკური კატეგორია.

იხილე აგრეთვე

• ალექსითიმია
• ისტერია

წყარო

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ფსიქიატრიის ლექსიკონები