ავიაცია
(ახალი გვერდი: ავიაცია - (ფრანგული aviation < ლათინური ავის – ფრინველი). 1. დედამიწ...) |
|||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | ავიაცია - (ფრანგული aviation < ლათინური ავის – ფრინველი). | + | '''ავიაცია''' - ''(ფრანგული aviation < ლათინური ავის – ფრინველი).'' |
| − | + | 1. დედამიწის ირგვლივ საჰაერო სივრცეში ფრენისათვის განკუთვნილი ჰაერზე უფრო მძიმე საფრენი აპარატების განზოგადებული სახელწოდება; | |
| − | ჰაერზე უფრო მძიმე საფრენი აპარატების განზოგადებული სახელწოდება; | + | |
| − | 2. იმ ორგანიზაციების ერთობლიობა, რომლებიც საავიაციო საფრენ აპარატებს იყენებენ, აქვთ აეროდრომები და უზრუნველმყოფი ტექნიკა; | + | 2. იმ ორგანიზაციების ერთობლიობა, რომლებიც საავიაციო საფრენ აპარატებს იყენებენ, აქვთ [[აეროდრომი|აეროდრომები]] და უზრუნველმყოფი ტექნიკა; |
| − | 3. შეიარაღებული ბრძოლის საშუალება და საჰაერო სატრანსპორტო საშუალება. განასხვავებენ სამხედრო და სამოქალაქო ავიაციას. | + | 3. შეიარაღებული ბრძოლის საშუალება და საჰაერო სატრანსპორტო საშუალება. განასხვავებენ სამხედრო და სამოქალაქო ავიაციას. ტერმინი „სამხედრო ავიაცია“, ჩვეულებრივ, იდენტურია ცნებისა „სამხედრო საჰაერო ძალები“. |
| − | ტერმინი „სამხედრო ავიაცია“, ჩვეულებრივ, იდენტურია ცნებისა „სამხედრო საჰაერო ძალები“. | + | |
====ისტორია==== | ====ისტორია==== | ||
| − | პირველი თვითმფრინავები შენდებოდა ემპირიულად, თვითმფრინავმშენებლობის მეცნიერული ბაზები არ არსებობდა. | + | პირველი თვითმფრინავები შენდებოდა ემპირიულად, თვითმფრინავმშენებლობის მეცნიერული ბაზები არ არსებობდა. მხოლოდ XIX საუკუნის დამლევს – XX საუკუნის დამდეგს გაჩნდა თეორიული და მეცნიერული გამოკვლევები ავიაციის დარგში. დაიწყო ფრენის თეორიის შემუშავება. თვითმფრინავის პირველი წარმატებული ფრენა მოეწყო 1903 წლის 17 დეკემბერს (ამერიკელ მექანიკოსები ძმები უ. და ო. რაიტები). ამის შემდეგ შეიქმნა სხვადასხვა ტიპის თვითმფრინავები ევროპის მთელ რიგ ქვეყნებში. მათი სიჩქარე 90-120 კმ/სთ-ს შეადგენდა. ავიაციის გამოყენებამ პირვლ მსოფლიო ომში განსაზღვრა თვითმფრინავების, როგორც ახალი საბრძოლო საშუალების, მნიშვნელობა, გამოიწვია |
| − | მხოლოდ XIX საუკუნის დამლევს – XX საუკუნის დამდეგს გაჩნდა თეორიული და მეცნიერული გამოკვლევები ავიაციის დარგში. დაიწყო ფრენის თეორიის შემუშავება. თვითმფრინავის პირველი წარმატებული ფრენა | + | |
| − | მოეწყო 1903 წლის 17 დეკემბერს (ამერიკელ მექანიკოსები ძმები უ. და ო. რაიტები). ამის შემდეგ შეიქმნა სხვადასხვა ტიპის თვითმფრინავები | + | |
| − | ევროპის მთელ რიგ ქვეყნებში. მათი სიჩქარე 90-120 კმ/სთ-ს შეადგენდა. ავიაციის გამოყენებამ პირვლ მსოფლიო ომში განსაზღვრა თვითმფრინავების, როგორც ახალი საბრძოლო საშუალების, მნიშვნელობა, გამოიწვია | + | |
მათი დაყოფა გამანადგურებლებად, ბომბდამშენებად, მზვერავებად. | მათი დაყოფა გამანადგურებლებად, ბომბდამშენებად, მზვერავებად. | ||
| − | თვითმფრინავებზე დაიწყეს ბომბდამშენი და სასროლი შეიარაღების დაყენება. მეომარმა ქვეყნებმა I მსოფლიო ომის წლებში გამოუშვეს 165 ათ-ზე მეტი თვითმფრინავი, გააუმჯობესეს მათი მახასიათებლები. მაგალითად, გამანადგურებლის სიჩქარე აღწევდა 200-220 კმ/სთ-ს, ფრენის მაქსიმალური სიმაღლე გაიზარდა 2-დან 7 კმ-მდე. მოგვარდა საავიაციო ძრავებისა და მოწყობილობის წარმოება, შეიქმნა სამეცნიერო-კვლევითი და საცდელი | + | თვითმფრინავებზე დაიწყეს ბომბდამშენი და სასროლი შეიარაღების დაყენება. მეომარმა ქვეყნებმა I მსოფლიო ომის წლებში გამოუშვეს 165 ათ-ზე მეტი თვითმფრინავი, გააუმჯობესეს მათი მახასიათებლები. მაგალითად, გამანადგურებლის სიჩქარე აღწევდა 200-220 კმ/სთ-ს, ფრენის მაქსიმალური სიმაღლე გაიზარდა 2-დან 7 კმ-მდე. მოგვარდა საავიაციო ძრავებისა და მოწყობილობის წარმოება, შეიქმნა სამეცნიერო-კვლევითი და საცდელი დაწესებულებები. 20-იანი წლებიდან თვითმფრინავმშენებლობაში ფართოდ გამოიყენება დურალუმინი. 30-იანი წლების შუა ხანებიდან თვითმფრინავების კონსტრუქციაში გადავიდნენ ბიპლანიდან მონოპლანზე, ამან გაზარდა გამანადგურებლების სიჩქარე 560-580 კმ/სთ-მდე. 30-იანი წლების დამლევს გაჩნდა საავიაციო რეაქტიული ძრავა. |
| − | დაწესებულებები. 20-იანი წლებიდან თვითმფრინავმშენებლობაში ფართოდ გამოიყენება დურალუმინი. 30-იანი წლების შუა ხანებიდან თვითმფრინავების კონსტრუქციაში გადავიდნენ ბიპლანიდან მონოპლანზე, ამან გაზარდა გამანადგურებლების სიჩქარე 560-580 კმ/სთ-მდე. 30-იანი წლების დამლევს | + | |
| − | გაჩნდა საავიაციო რეაქტიული ძრავა. | + | |
| − | ომის შემდეგ ფართო განვითარება პოვა რეაქტიულმა ავიაციამ. აქტიურად ვითარდებოდა შვეულმფრენმშენებლობა. ტურბოხრახნული და ტურბორეაქტიული ძრავების გამოყენებამ შესაძლებელი გახადა არა მარტო გაზრდილიყო ფრენის სიჩქარე და სიმაღლე, არამედ მნიშვნელოვნად | + | ომის შემდეგ ფართო განვითარება პოვა რეაქტიულმა ავიაციამ. აქტიურად ვითარდებოდა შვეულმფრენმშენებლობა. ტურბოხრახნული და ტურბორეაქტიული ძრავების გამოყენებამ შესაძლებელი გახადა არა მარტო გაზრდილიყო ფრენის სიჩქარე და სიმაღლე, არამედ მნიშვნელოვნად გადიდებულიყო თვითმფრინავების ტვირთამწეობა და ფრენის სიშორე. 70-იან წლებში სამხედრო-საჰაერო ძალებში თვითმფრინავების სიჩქარე აღწევდა 3000–3500 კმ/სთ, ფრენის მაქსიმალური სიმაღლე – 20 კმ-ზე მეტს, ფრენის სიშორე – 10000 კმ-ზე მეტს. 80–90-იან წლებში მნიშვნელოვანი ყურადღება ეთმობოდა თვითმფრინავების ფრენის სიჩქარის, სიმაღლის და სიშორის, მარგი დარტვირთვის ზრდას, შემოკლებული აფრენისა და დაშვების თვითმფრინავების შექმნას, ვერტმფრენების სრულყოფას, დაზიანების საავიაციო საშუალებათა ეფექტიანობის ამაღლებას. ავიაციის განვითარებამ მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა საჰაერო-კოსმოსური თვითმფრინავის და მრავალგზის გამოყენების საჰაერო-კოსმოსური სატრანსპორტო ხომალდების შექმნაში. |
| − | გადიდებულიყო თვითმფრინავების ტვირთამწეობა და ფრენის სიშორე. 70-იან | + | |
| − | წლებში სამხედრო-საჰაერო ძალებში თვითმფრინავების სიჩქარე აღწევდა 3000–3500 კმ/სთ, ფრენის მაქსიმალური სიმაღლე – 20 კმ-ზე მეტს, ფრენის სიშორე – 10000 კმ-ზე მეტს. 80–90-იან წლებში მნიშვნელოვანი ყურადღება ეთმობოდა თვითმფრინავების ფრენის სიჩქარის, სიმაღლის და სიშორის, მარგი დარტვირთვის ზრდას, შემოკლებული აფრენისა და დაშვების თვითმფრინავების შექმნას, ვერტმფრენების სრულყოფას, დაზიანების | + | |
| − | საავიაციო საშუალებათა ეფექტიანობის ამაღლებას. | + | |
| − | ხომალდების შექმნაში. | + | |
====სამოქალაქო ავიაცია==== | ====სამოქალაქო ავიაცია==== | ||
სამოქალაქო ავიაცია განკუთვნილია მგზავრთა გადაყვანის, ტვირთის გადაზიდვისა და ეკონომიკის სხვადასხვა დარგების მომსახურებისათვის. | სამოქალაქო ავიაცია განკუთვნილია მგზავრთა გადაყვანის, ტვირთის გადაზიდვისა და ეკონომიკის სხვადასხვა დარგების მომსახურებისათვის. | ||
| − | გამოიყენება, აგრეთვე ადგილმდებარეობის აეროფოტოგადაღებისთვის, წიაღისეულის დაზვერვისათვის და სხვა. მრავალ ქვეყნაში მოიცავს საჰაერო ტრანსპორტის რეგიონულ სამმართველოებს, საწარმოო გაერთიანებებს, | + | გამოიყენება, აგრეთვე ადგილმდებარეობის აეროფოტოგადაღებისთვის, წიაღისეულის დაზვერვისათვის და სხვა. მრავალ ქვეყნაში მოიცავს საჰაერო ტრანსპორტის რეგიონულ სამმართველოებს, საწარმოო გაერთიანებებს, ავიაკომპანიებს, აეროპორტებს, სასწავლო-საწვრთნელ ცენტრებს, სამეცნიერო-კვლევით და საპროექტო ორგანიზაციებს, საგანმანათლებლო დაწესებულებებს. |
| − | ავიაკომპანიებს, აეროპორტებს, | + | |
====სამხედრო ავიაცია==== | ====სამხედრო ავიაცია==== | ||
| − | სამხედრო ავიაცია განკუთვნილია საჰაერო სივრცეში სამხედრო (საომარი) მოქმეებისათვის. დანიშნულებისა და დაქვემდებარების მიხედვით მეტ წილ ქვეყნებში მოიცავს საარმიო (სახმელეთო ჯარების) ავიაციას, დაჯგუფების | + | სამხედრო ავიაცია განკუთვნილია საჰაერო სივრცეში სამხედრო (საომარი) მოქმეებისათვის. დანიშნულებისა და დაქვემდებარების მიხედვით მეტ წილ ქვეყნებში მოიცავს საარმიო (სახმელეთო ჯარების) ავიაციას, დაჯგუფების (ტაქტიკურ), შორეულ (სტრატეგიულ), საჰაერო თავდაცვის, საზღვაო, სამხედრო-სატრანსპორტო და სპეციალურ ავიაციას. გადასაწყვეტი ამოცანებიდან და მოქმედების ხასიათიდან გამომდინარე იყოფა გვარეობების |
| − | (ტაქტიკურ), შორეულ (სტრატეგიულ), საჰაერო თავდაცვის, საზღვაო, სამხედრო-სატრანსპორტო და სპეციალურ ავიაციას. გადასაწყვეტი | + | მიხედვით ბომბდამშენ (რაკეტმზიდ), გამანადგურებელ-ბომბდამშენ (ტაქტიკური გამანადგურებლები), გამანადგურებელ, მოიერიშე, სადაზვერვო, ნავსაწინააღმდეგო, სამხედროსატრანსპორტო და სპეციალურ ავიაციად. შეიარაღებაზე არის საბრძოლო, სამხედრო-სატრანსპორტო თვითმფრინავები და ვერტმფრენები, სხვა საფრენი აპარატები. |
| − | ამოცანებიდან და მოქმედების ხასიათიდან გამომდინარე იყოფა გვარეობების | + | |
| − | მიხედვით ბომბდამშენ (რაკეტმზიდ), გამანადგურებელ-ბომბდამშენ (ტაქტიკური გამანადგურებლები), გამანადგურებელ, მოიერიშე, სადაზვერვო, ნავსაწინააღმდეგო, სამხედროსატრანსპორტო და სპეციალურ ავიაციად. | + | |
| − | შეიარაღებაზე არის საბრძოლო, სამხედრო-სატრანსპორტო თვითმფრინავები და ვერტმფრენები, სხვა საფრენი აპარატები. | + | |
სამხედრო ავიაციის საბრძოლო ძლიერების საფუძველია მრავალი სახის საავიაციო შეიარაღებით აღჭურვილი ზებგერითი, ნებისმიერ ამინდში | სამხედრო ავიაციის საბრძოლო ძლიერების საფუძველია მრავალი სახის საავიაციო შეიარაღებით აღჭურვილი ზებგერითი, ნებისმიერ ამინდში | ||
ფრენისათვის განკუთვნილი თვითმფრინავები. ბოლო პერიოდში განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება რადიოსარადარო სისტემებისთვის | ფრენისათვის განკუთვნილი თვითმფრინავები. ბოლო პერიოდში განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება რადიოსარადარო სისტემებისთვის | ||
| − | „უხილავი“ საფრენი აპარატების და დისტანციური მართვის თვითმფრინავების | + | „უხილავი“ საფრენი აპარატების და დისტანციური მართვის თვითმფრინავების შექმნას. |
| − | შექმნას. | + | |
====ავიაციის ისტორია საქართველოში==== | ====ავიაციის ისტორია საქართველოში==== | ||
| − | საქართველოში, პირველი საფრენი აპარატის შექმნის ცდა, ზოგიერთი | + | საქართველოში, პირველი საფრენი აპარატის შექმნის ცდა, ზოგიერთი ცნობით, ეკუთვნის შალვა ერისთავს (1835). |
| − | ცნობით, ეკუთვნის შალვა ერისთავს (1835). | + | |
1907 წელს ბათუმელმა მექანიკოსმა ვ. ბასენსკიმ ააგო პირველი ზამბარიანი საფრენი აპარატი, რომელიც უპილოტოდ 20 მ. სიმაღლეზე აფრინდა. | 1907 წელს ბათუმელმა მექანიკოსმა ვ. ბასენსკიმ ააგო პირველი ზამბარიანი საფრენი აპარატი, რომელიც უპილოტოდ 20 მ. სიმაღლეზე აფრინდა. | ||
| ხაზი 53: | ხაზი 36: | ||
1908 წელს თბილისელმა გიმნაზიელმა ა. შიუკაშვილმა ააგო პლანერი და 1908 წლის 5 მაისს მახათას მთიდან გადმოფრინდა. | 1908 წელს თბილისელმა გიმნაზიელმა ა. შიუკაშვილმა ააგო პლანერი და 1908 წლის 5 მაისს მახათას მთიდან გადმოფრინდა. | ||
| − | 1910 წელს, წარმოშობით ფრანგი კიეველის, ნ. დელონეს ხელმძღვანელობით | + | 1910 წელს, წარმოშობით ფრანგი კიეველის, ნ. დელონეს ხელმძღვანელობით თბილისში ააგეს „დელონეს“ სისტემის პლანერი. |
| − | თბილისში ააგეს „დელონეს“ სისტემის პლანერი. | + | |
| − | 1914 წელს შეიქმნა თბილისის აეროკლუბი (უფროსი ნ. ჯიბლაძე). ამ კლუბის | + | 1914 წელს შეიქმნა თბილისის აეროკლუბი (უფროსი ნ. ჯიბლაძე). ამ კლუბის თაოსნობით ვაკის მოედანზე საჩვენებელ გაფრენებს ანხორციელებდნენ პირველი ქართველი ავიატორები: ბ. ქებურია, მ. მაჭავარიანი, მ. აბაშიძე, გ. ავალიანი, ვ. ერისთავი, მ. გრიგორაშვილი, ძმები ალ. და ან. იაკობაშვილები, კ. ცომაია და ა. საღარაძე. |
| − | თაოსნობით ვაკის მოედანზე საჩვენებელ გაფრენებს ანხორციელებდნენ პირველი ქართველი ავიატორები: ბ. ქებურია, მ. მაჭავარიანი, მ. აბაშიძე, გ. ავალიანი, ვ. ერისთავი, მ. გრიგორაშვილი, ძმები ალ. და ან. იაკობაშვილები, კ. ცომაია და ა. საღარაძე. | + | |
1931 წელს ჩამოყალიბდა საქართველოს საჰაერო ფლოტის სამმართველო. 30-იან წლებში შ. ჭანკოტაძემ, ავიაციის გენერალ-მაიორმა, პირველმა გადაუფრინა კავკასიონს. ნ. ხუბულავა იყო პირველი ქართველი ავიატორი ქალი. | 1931 წელს ჩამოყალიბდა საქართველოს საჰაერო ფლოტის სამმართველო. 30-იან წლებში შ. ჭანკოტაძემ, ავიაციის გენერალ-მაიორმა, პირველმა გადაუფრინა კავკასიონს. ნ. ხუბულავა იყო პირველი ქართველი ავიატორი ქალი. | ||
| ხაზი 68: | ხაზი 49: | ||
==წყარო== | ==წყარო== | ||
ქართული სამხედრო ენციკლოპედიური ლექსიკონი. აკადემიკოსის, გენერალ-მაიორ ელგუჯა მეძმარიაშვილის საერთო რედაქციით, - თბილისი 2017 | ქართული სამხედრო ენციკლოპედიური ლექსიკონი. აკადემიკოსის, გენერალ-მაიორ ელგუჯა მეძმარიაშვილის საერთო რედაქციით, - თბილისი 2017 | ||
| + | |||
[[კატეგორია:ავიაცია]] | [[კატეგორია:ავიაცია]] | ||
16:44, 4 ოქტომბერი 2017-ის ვერსია
ავიაცია - (ფრანგული aviation < ლათინური ავის – ფრინველი).
1. დედამიწის ირგვლივ საჰაერო სივრცეში ფრენისათვის განკუთვნილი ჰაერზე უფრო მძიმე საფრენი აპარატების განზოგადებული სახელწოდება;
2. იმ ორგანიზაციების ერთობლიობა, რომლებიც საავიაციო საფრენ აპარატებს იყენებენ, აქვთ აეროდრომები და უზრუნველმყოფი ტექნიკა;
3. შეიარაღებული ბრძოლის საშუალება და საჰაერო სატრანსპორტო საშუალება. განასხვავებენ სამხედრო და სამოქალაქო ავიაციას. ტერმინი „სამხედრო ავიაცია“, ჩვეულებრივ, იდენტურია ცნებისა „სამხედრო საჰაერო ძალები“.
სარჩევი |
ისტორია
პირველი თვითმფრინავები შენდებოდა ემპირიულად, თვითმფრინავმშენებლობის მეცნიერული ბაზები არ არსებობდა. მხოლოდ XIX საუკუნის დამლევს – XX საუკუნის დამდეგს გაჩნდა თეორიული და მეცნიერული გამოკვლევები ავიაციის დარგში. დაიწყო ფრენის თეორიის შემუშავება. თვითმფრინავის პირველი წარმატებული ფრენა მოეწყო 1903 წლის 17 დეკემბერს (ამერიკელ მექანიკოსები ძმები უ. და ო. რაიტები). ამის შემდეგ შეიქმნა სხვადასხვა ტიპის თვითმფრინავები ევროპის მთელ რიგ ქვეყნებში. მათი სიჩქარე 90-120 კმ/სთ-ს შეადგენდა. ავიაციის გამოყენებამ პირვლ მსოფლიო ომში განსაზღვრა თვითმფრინავების, როგორც ახალი საბრძოლო საშუალების, მნიშვნელობა, გამოიწვია მათი დაყოფა გამანადგურებლებად, ბომბდამშენებად, მზვერავებად.
თვითმფრინავებზე დაიწყეს ბომბდამშენი და სასროლი შეიარაღების დაყენება. მეომარმა ქვეყნებმა I მსოფლიო ომის წლებში გამოუშვეს 165 ათ-ზე მეტი თვითმფრინავი, გააუმჯობესეს მათი მახასიათებლები. მაგალითად, გამანადგურებლის სიჩქარე აღწევდა 200-220 კმ/სთ-ს, ფრენის მაქსიმალური სიმაღლე გაიზარდა 2-დან 7 კმ-მდე. მოგვარდა საავიაციო ძრავებისა და მოწყობილობის წარმოება, შეიქმნა სამეცნიერო-კვლევითი და საცდელი დაწესებულებები. 20-იანი წლებიდან თვითმფრინავმშენებლობაში ფართოდ გამოიყენება დურალუმინი. 30-იანი წლების შუა ხანებიდან თვითმფრინავების კონსტრუქციაში გადავიდნენ ბიპლანიდან მონოპლანზე, ამან გაზარდა გამანადგურებლების სიჩქარე 560-580 კმ/სთ-მდე. 30-იანი წლების დამლევს გაჩნდა საავიაციო რეაქტიული ძრავა.
ომის შემდეგ ფართო განვითარება პოვა რეაქტიულმა ავიაციამ. აქტიურად ვითარდებოდა შვეულმფრენმშენებლობა. ტურბოხრახნული და ტურბორეაქტიული ძრავების გამოყენებამ შესაძლებელი გახადა არა მარტო გაზრდილიყო ფრენის სიჩქარე და სიმაღლე, არამედ მნიშვნელოვნად გადიდებულიყო თვითმფრინავების ტვირთამწეობა და ფრენის სიშორე. 70-იან წლებში სამხედრო-საჰაერო ძალებში თვითმფრინავების სიჩქარე აღწევდა 3000–3500 კმ/სთ, ფრენის მაქსიმალური სიმაღლე – 20 კმ-ზე მეტს, ფრენის სიშორე – 10000 კმ-ზე მეტს. 80–90-იან წლებში მნიშვნელოვანი ყურადღება ეთმობოდა თვითმფრინავების ფრენის სიჩქარის, სიმაღლის და სიშორის, მარგი დარტვირთვის ზრდას, შემოკლებული აფრენისა და დაშვების თვითმფრინავების შექმნას, ვერტმფრენების სრულყოფას, დაზიანების საავიაციო საშუალებათა ეფექტიანობის ამაღლებას. ავიაციის განვითარებამ მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა საჰაერო-კოსმოსური თვითმფრინავის და მრავალგზის გამოყენების საჰაერო-კოსმოსური სატრანსპორტო ხომალდების შექმნაში.
სამოქალაქო ავიაცია
სამოქალაქო ავიაცია განკუთვნილია მგზავრთა გადაყვანის, ტვირთის გადაზიდვისა და ეკონომიკის სხვადასხვა დარგების მომსახურებისათვის. გამოიყენება, აგრეთვე ადგილმდებარეობის აეროფოტოგადაღებისთვის, წიაღისეულის დაზვერვისათვის და სხვა. მრავალ ქვეყნაში მოიცავს საჰაერო ტრანსპორტის რეგიონულ სამმართველოებს, საწარმოო გაერთიანებებს, ავიაკომპანიებს, აეროპორტებს, სასწავლო-საწვრთნელ ცენტრებს, სამეცნიერო-კვლევით და საპროექტო ორგანიზაციებს, საგანმანათლებლო დაწესებულებებს.
სამხედრო ავიაცია
სამხედრო ავიაცია განკუთვნილია საჰაერო სივრცეში სამხედრო (საომარი) მოქმეებისათვის. დანიშნულებისა და დაქვემდებარების მიხედვით მეტ წილ ქვეყნებში მოიცავს საარმიო (სახმელეთო ჯარების) ავიაციას, დაჯგუფების (ტაქტიკურ), შორეულ (სტრატეგიულ), საჰაერო თავდაცვის, საზღვაო, სამხედრო-სატრანსპორტო და სპეციალურ ავიაციას. გადასაწყვეტი ამოცანებიდან და მოქმედების ხასიათიდან გამომდინარე იყოფა გვარეობების მიხედვით ბომბდამშენ (რაკეტმზიდ), გამანადგურებელ-ბომბდამშენ (ტაქტიკური გამანადგურებლები), გამანადგურებელ, მოიერიშე, სადაზვერვო, ნავსაწინააღმდეგო, სამხედროსატრანსპორტო და სპეციალურ ავიაციად. შეიარაღებაზე არის საბრძოლო, სამხედრო-სატრანსპორტო თვითმფრინავები და ვერტმფრენები, სხვა საფრენი აპარატები.
სამხედრო ავიაციის საბრძოლო ძლიერების საფუძველია მრავალი სახის საავიაციო შეიარაღებით აღჭურვილი ზებგერითი, ნებისმიერ ამინდში ფრენისათვის განკუთვნილი თვითმფრინავები. ბოლო პერიოდში განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება რადიოსარადარო სისტემებისთვის „უხილავი“ საფრენი აპარატების და დისტანციური მართვის თვითმფრინავების შექმნას.
ავიაციის ისტორია საქართველოში
საქართველოში, პირველი საფრენი აპარატის შექმნის ცდა, ზოგიერთი ცნობით, ეკუთვნის შალვა ერისთავს (1835).
1907 წელს ბათუმელმა მექანიკოსმა ვ. ბასენსკიმ ააგო პირველი ზამბარიანი საფრენი აპარატი, რომელიც უპილოტოდ 20 მ. სიმაღლეზე აფრინდა.
1908 წელს საქართველოში ჩამოვიდა გერმანელი პილოტი ტაილორი, რომელიც ქუთაისში ტრაგიკულად დაიღუპა 1910 წელს.
1908 წელს თბილისელმა გიმნაზიელმა ა. შიუკაშვილმა ააგო პლანერი და 1908 წლის 5 მაისს მახათას მთიდან გადმოფრინდა.
1910 წელს, წარმოშობით ფრანგი კიეველის, ნ. დელონეს ხელმძღვანელობით თბილისში ააგეს „დელონეს“ სისტემის პლანერი.
1914 წელს შეიქმნა თბილისის აეროკლუბი (უფროსი ნ. ჯიბლაძე). ამ კლუბის თაოსნობით ვაკის მოედანზე საჩვენებელ გაფრენებს ანხორციელებდნენ პირველი ქართველი ავიატორები: ბ. ქებურია, მ. მაჭავარიანი, მ. აბაშიძე, გ. ავალიანი, ვ. ერისთავი, მ. გრიგორაშვილი, ძმები ალ. და ან. იაკობაშვილები, კ. ცომაია და ა. საღარაძე.
1931 წელს ჩამოყალიბდა საქართველოს საჰაერო ფლოტის სამმართველო. 30-იან წლებში შ. ჭანკოტაძემ, ავიაციის გენერალ-მაიორმა, პირველმა გადაუფრინა კავკასიონს. ნ. ხუბულავა იყო პირველი ქართველი ავიატორი ქალი.
ცნობილია ამერიკაში მცხოვრები ქართველი კონსტრუქტორი ალექსანდრე ქართველიშვილი (1896, თბილისი – 1974 ნიუ-იორკი).
წყარო
ქართული სამხედრო ენციკლოპედიური ლექსიკონი. აკადემიკოსის, გენერალ-მაიორ ელგუჯა მეძმარიაშვილის საერთო რედაქციით, - თბილისი 2017
