თოიძე მოსე
| (2 მომხმარებლების 9 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| + | [[ფაილი:Toidze mose.jpg|thumb|''მოსე თოიძე''']] | ||
'''თოიძე მოსე ივანეს ძე''' - (21.I.1871, [[თბილისი]] - 17.VI.1953, თბილისი) - ფერმწერი, გრაფიკოსი, ახალი ქართული ფერწერის ერთ-ერთი ფუძემდებელი. | '''თოიძე მოსე ივანეს ძე''' - (21.I.1871, [[თბილისი]] - 17.VI.1953, თბილისი) - ფერმწერი, გრაფიკოსი, ახალი ქართული ფერწერის ერთ-ერთი ფუძემდებელი. | ||
| − | დაიბადა ხელოსნის ოჯახში. სიღარიბისა და გაჭირვების მიუხედავად, ქვრივი დედა ცდილობდა, ბავშვებისთვის განათლება | + | ====ბიოგრაფია==== |
| − | მიეცა და მათ გულში ხელოვნებისადმი სიყვარული გაეღვიძებინა. მოსემ ხატვის მიმართ ინტერესი მოწაფეობის წლებშივე გამოიჩინა. | + | დაიბადა ხელოსნის ოჯახში. სიღარიბისა და გაჭირვების მიუხედავად, ქვრივი დედა ცდილობდა, ბავშვებისთვის განათლება მიეცა და მათ გულში ხელოვნებისადმი სიყვარული გაეღვიძებინა. მოსემ ხატვის მიმართ ინტერესი მოწაფეობის წლებშივე გამოიჩინა. სწავლობდა თბილისის სახელოსნო სასწავლებელში, შემდეგ სწავლა პეტერბურგში ჯერ ლ. დმიტრიევ-კავკაზსკისთან და ფ. მალიავინთან განაგრძო, ხოლო მოგვიანებით ჩაირიცხა თავისუფალ მსმენელად პეტერბურგის სამხატვრო აკადემიაში, ი. რეპინის კლასში. 1901 წელს მისი სადიპლომო ნამუშევარი „მცხეთობა“ დაჯილდოვდა ოქროს მედლით. 1903-1904 წლებში მონაწილეობდა „პერედვიჟნიკების“ 31-ე საგაზაფხულო გამოფენასა და კავკასიის მხატვართა საზოგადოების გამოფენაში. |
| − | სწავლობდა თბილისის სახელოსნო სასწავლებელში, შემდეგ სწავლა პეტერბურგში ჯერ ლ. დმიტრიევ-კავკაზსკისთან და ფ. მალიავინთან განაგრძო, ხოლო მოგვიანებით ჩაირიცხა თავისუფალ მსმენელად პეტერბურგის სამხატვრო აკადემიაში, ი. რეპინის კლასში. 1901 მისი სადიპლომო ნამუშევარი „მცხეთობა“ დაჯილდოვდა ოქროს მედლით. 1903-1904 | + | |
ჯერ კიდევ სტუდენტობის პერიოდში, განსაკუთრებით კი სამშობლოში დაბრუნების შემდეგ, აქტიურად მონაწილეობდა თბილისურ ჟურნალ-გაზეთებში („კვალი“, „ჯეჯილი“, „ნაკადული“, „ფასკუნჯი“, „ცნობის ფურცელი“ და სხვა). იყო თბილისში „რევმასის“ (რევოლუციის მხატვართა ასოციაცია) დაარსების ერთ-ერთი ინიციატორი. 1915 თბილისში გაიხსნა მოსე თოიძის ნაწარმოებთა გამოფენა. გამოფენაზე წარმოდგენილი ას ოცი სურათიდან განსაკუთრებით გამოირჩეოდა: „ხევსური”, „მთვარიანი ღამე”, „განთიადი”, „გიორგი XIII” და სხვა. მ. თოიძის ამ პერიოდის შემოქმედებაში მთავარი ადგილი უჭირავს ქართველი ხალხის, უმეტესად, მშრომელი გლეხობისა და ქალაქის ღარიბი მოსახლეობის ცხოვრებას. | ჯერ კიდევ სტუდენტობის პერიოდში, განსაკუთრებით კი სამშობლოში დაბრუნების შემდეგ, აქტიურად მონაწილეობდა თბილისურ ჟურნალ-გაზეთებში („კვალი“, „ჯეჯილი“, „ნაკადული“, „ფასკუნჯი“, „ცნობის ფურცელი“ და სხვა). იყო თბილისში „რევმასის“ (რევოლუციის მხატვართა ასოციაცია) დაარსების ერთ-ერთი ინიციატორი. 1915 თბილისში გაიხსნა მოსე თოიძის ნაწარმოებთა გამოფენა. გამოფენაზე წარმოდგენილი ას ოცი სურათიდან განსაკუთრებით გამოირჩეოდა: „ხევსური”, „მთვარიანი ღამე”, „განთიადი”, „გიორგი XIII” და სხვა. მ. თოიძის ამ პერიოდის შემოქმედებაში მთავარი ადგილი უჭირავს ქართველი ხალხის, უმეტესად, მშრომელი გლეხობისა და ქალაქის ღარიბი მოსახლეობის ცხოვრებას. | ||
| − | 1919 მ. თოიძემ, თავის ვაჟთან [[თოიძე ირაკლი|ი. თოიძესთან]] ერთად, მონაწილება მიიღო [[არტისტული კაფეები|არტისტული კაფე]] „ქიმერიონის“ მოხატვაში. მ. თოიძის თაოსნობით, 1922 თბილისში დაარსდა სახალხო-სამხატვრო სტუდია, რომელსაც მხატვარი თავადვე ხელმძღვანელობდა 1930 წლამდე. მოსე თოიძე ერთ-ერთი იყო, ვინც საფუძველი ჩაუყარა ჩვენში პროფესიულ სამხატვრო განათლებას. მისი დაარსებული სამხატვრო სტუდია გაიარეს მომავალში ისეთმა მხატვრებმა როგორებიც იყვნენ: უ. ჯაფარიძე, | + | 1919 წელს მ. თოიძემ, თავის ვაჟთან [[თოიძე ირაკლი|ი. თოიძესთან]] ერთად, მონაწილება მიიღო [[არტისტული კაფეები|არტისტული კაფე]] „ქიმერიონის“ მოხატვაში. მ. თოიძის თაოსნობით, 1922 თბილისში დაარსდა სახალხო-სამხატვრო სტუდია, რომელსაც [[მხატვარი]] თავადვე ხელმძღვანელობდა 1930 წლამდე. მოსე თოიძე ერთ-ერთი იყო, ვინც საფუძველი ჩაუყარა ჩვენში პროფესიულ სამხატვრო განათლებას. მისი დაარსებული სამხატვრო სტუდია გაიარეს მომავალში ისეთმა მხატვრებმა როგორებიც იყვნენ: უ. ჯაფარიძე, ს. ვირსალაძე, ქ. მაღალაშვლილი, კ. მერაბიშვილი, [[კაკაბაძე დავით|დ. კაკაბაძე]], კ. სანაძე, არქიტექტორი გ. ლეჟავა და სხვ. |
| − | მისი შემოქმედების მნიშვნელოვანი თემაა ძველი თბილისის ყოფა და ხედები: „ვიწრო ქუჩა“ (1895), „მრეცხავი“ (1902), „ბაზაზხანა“ (1914), „მაწვნის გამყიდველი“ (1918), „მეთევზის დუქანი“ (1919), „ნავი მტკვარზე“ (1925), „ძველი თბილისის აშუღი“, „თბილისის სახურავები“ (ორივე 1940); ციკლი - თბილისის მთვარიანი ღამეები: „თბილისი, მთვარიანი ღამე“ (1910), „ქალები ბანზე“ (1934); შექმნა თანამედროვეთა პორტრეტები ( | + | მისი შემოქმედების მნიშვნელოვანი თემაა ძველი თბილისის ყოფა და ხედები: „ვიწრო ქუჩა“ (1895), „მრეცხავი“ (1902), „ბაზაზხანა“ (1914), „მაწვნის გამყიდველი“ (1918), „მეთევზის დუქანი“ (1919), „ნავი მტკვარზე“ (1925), „ძველი თბილისის აშუღი“, „თბილისის სახურავები“ (ორივე 1940); ციკლი - თბილისის მთვარიანი ღამეები: „თბილისი, მთვარიანი ღამე“ (1910), „ქალები ბანზე“ (1934); შექმნა თანამედროვეთა [[პორტრეტი|პორტრეტები]] („[[გრიშაშვილი იოსებ|ი. გრიშაშვილი]]“, 1939; „[[ჭიაურელი მიხეილ|მ. ჭიაურელი]]“, 1943 და სხვა). მოგვიანებით განიზრახა ლითოგრაფიული წესით ქართველ მწერალთა პორტრეტების სერიის გამოცემა. ამ მიზნით დახატა რუსთაველის, რაფიელ ერისთავის, ილია ჭავჭავაძის, აკაკი წერეთლის, ალექსანდრე ყაზბეგისა და სხვა ქართველ მწერალთა პორტრეტები. |
| − | პორტრეტები. | + | |
მოსე თოიძე 1930 წლიდან იყო თბილისის სამხატვრო აკადემიის პროფესორი. 1953 მას საქართველოს სსრ-ის სახალხო მხატვრის წოდება მიენიჭა. დაკრძალულია დიდუბის მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონში. | მოსე თოიძე 1930 წლიდან იყო თბილისის სამხატვრო აკადემიის პროფესორი. 1953 მას საქართველოს სსრ-ის სახალხო მხატვრის წოდება მიენიჭა. დაკრძალულია დიდუბის მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონში. | ||
| − | მისი ნამუშევრები დაცულია საქართველოში - ხელოვნების მუზეუმი, თბილისის ისტორიის მუზეუმი (ქარვასლა); მ. თოიძის სახლ-მუზეუმი, თბილისის სახელმწ. სამხატვრო აკადემიის მუზეუმი); ასევე საქართველოსა და უცხოეთის კერძო კოლექციებში. | + | მისი ნამუშევრები დაცულია საქართველოში - ხელოვნების მუზეუმი, თბილისის ისტორიის მუზეუმი ([[ქარვასლა]]); მ. თოიძის სახლ-მუზეუმი, თბილისის სახელმწ. სამხატვრო აკადემიის მუზეუმი); ასევე საქართველოსა და უცხოეთის კერძო კოლექციებში. |
| − | + | ||
| + | '''''მაია ციციშვილი''''' | ||
==ლიტერატურა== | ==ლიტერატურა== | ||
| ხაზი 23: | ხაზი 23: | ||
* ვ. კოტეტიშვილი, ქართველი ხელოვანი, „თეატრი და ცხოვრება“, 1915, №25; | * ვ. კოტეტიშვილი, ქართველი ხელოვანი, „თეატრი და ცხოვრება“, 1915, №25; | ||
* მ. ციციშვილი, ნ. ჭოღოშვილი, ქართული მხატვრობა - განვითარების ისტორია XVIII –XX საუკუნეები, თბ., 2013; №25; | * მ. ციციშვილი, ნ. ჭოღოშვილი, ქართული მხატვრობა - განვითარების ისტორია XVIII –XX საუკუნეები, თბ., 2013; №25; | ||
| − | * | + | * Кобуладзе, Народный художник, „Советское искусство” (18/II), 1953. |
| − | + | ||
==წყარო== | ==წყარო== | ||
| ხაზი 35: | ხაზი 34: | ||
[[კატეგორია: ქართველი ფერმწერები]] | [[კატეგორია: ქართველი ფერმწერები]] | ||
[[კატეგორია: ქართველი გრაფიკოსები]] | [[კატეგორია: ქართველი გრაფიკოსები]] | ||
| + | [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის სახალხო მხატვრები]] | ||
| + | [[კატეგორია:თოიძეები]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 18:11, 1 თებერვალი 2022 მდგომარეობით
თოიძე მოსე ივანეს ძე - (21.I.1871, თბილისი - 17.VI.1953, თბილისი) - ფერმწერი, გრაფიკოსი, ახალი ქართული ფერწერის ერთ-ერთი ფუძემდებელი.
სარჩევი |
[რედაქტირება] ბიოგრაფია
დაიბადა ხელოსნის ოჯახში. სიღარიბისა და გაჭირვების მიუხედავად, ქვრივი დედა ცდილობდა, ბავშვებისთვის განათლება მიეცა და მათ გულში ხელოვნებისადმი სიყვარული გაეღვიძებინა. მოსემ ხატვის მიმართ ინტერესი მოწაფეობის წლებშივე გამოიჩინა. სწავლობდა თბილისის სახელოსნო სასწავლებელში, შემდეგ სწავლა პეტერბურგში ჯერ ლ. დმიტრიევ-კავკაზსკისთან და ფ. მალიავინთან განაგრძო, ხოლო მოგვიანებით ჩაირიცხა თავისუფალ მსმენელად პეტერბურგის სამხატვრო აკადემიაში, ი. რეპინის კლასში. 1901 წელს მისი სადიპლომო ნამუშევარი „მცხეთობა“ დაჯილდოვდა ოქროს მედლით. 1903-1904 წლებში მონაწილეობდა „პერედვიჟნიკების“ 31-ე საგაზაფხულო გამოფენასა და კავკასიის მხატვართა საზოგადოების გამოფენაში.
ჯერ კიდევ სტუდენტობის პერიოდში, განსაკუთრებით კი სამშობლოში დაბრუნების შემდეგ, აქტიურად მონაწილეობდა თბილისურ ჟურნალ-გაზეთებში („კვალი“, „ჯეჯილი“, „ნაკადული“, „ფასკუნჯი“, „ცნობის ფურცელი“ და სხვა). იყო თბილისში „რევმასის“ (რევოლუციის მხატვართა ასოციაცია) დაარსების ერთ-ერთი ინიციატორი. 1915 თბილისში გაიხსნა მოსე თოიძის ნაწარმოებთა გამოფენა. გამოფენაზე წარმოდგენილი ას ოცი სურათიდან განსაკუთრებით გამოირჩეოდა: „ხევსური”, „მთვარიანი ღამე”, „განთიადი”, „გიორგი XIII” და სხვა. მ. თოიძის ამ პერიოდის შემოქმედებაში მთავარი ადგილი უჭირავს ქართველი ხალხის, უმეტესად, მშრომელი გლეხობისა და ქალაქის ღარიბი მოსახლეობის ცხოვრებას.
1919 წელს მ. თოიძემ, თავის ვაჟთან ი. თოიძესთან ერთად, მონაწილება მიიღო არტისტული კაფე „ქიმერიონის“ მოხატვაში. მ. თოიძის თაოსნობით, 1922 თბილისში დაარსდა სახალხო-სამხატვრო სტუდია, რომელსაც მხატვარი თავადვე ხელმძღვანელობდა 1930 წლამდე. მოსე თოიძე ერთ-ერთი იყო, ვინც საფუძველი ჩაუყარა ჩვენში პროფესიულ სამხატვრო განათლებას. მისი დაარსებული სამხატვრო სტუდია გაიარეს მომავალში ისეთმა მხატვრებმა როგორებიც იყვნენ: უ. ჯაფარიძე, ს. ვირსალაძე, ქ. მაღალაშვლილი, კ. მერაბიშვილი, დ. კაკაბაძე, კ. სანაძე, არქიტექტორი გ. ლეჟავა და სხვ.
მისი შემოქმედების მნიშვნელოვანი თემაა ძველი თბილისის ყოფა და ხედები: „ვიწრო ქუჩა“ (1895), „მრეცხავი“ (1902), „ბაზაზხანა“ (1914), „მაწვნის გამყიდველი“ (1918), „მეთევზის დუქანი“ (1919), „ნავი მტკვარზე“ (1925), „ძველი თბილისის აშუღი“, „თბილისის სახურავები“ (ორივე 1940); ციკლი - თბილისის მთვარიანი ღამეები: „თბილისი, მთვარიანი ღამე“ (1910), „ქალები ბანზე“ (1934); შექმნა თანამედროვეთა პორტრეტები („ი. გრიშაშვილი“, 1939; „მ. ჭიაურელი“, 1943 და სხვა). მოგვიანებით განიზრახა ლითოგრაფიული წესით ქართველ მწერალთა პორტრეტების სერიის გამოცემა. ამ მიზნით დახატა რუსთაველის, რაფიელ ერისთავის, ილია ჭავჭავაძის, აკაკი წერეთლის, ალექსანდრე ყაზბეგისა და სხვა ქართველ მწერალთა პორტრეტები.
მოსე თოიძე 1930 წლიდან იყო თბილისის სამხატვრო აკადემიის პროფესორი. 1953 მას საქართველოს სსრ-ის სახალხო მხატვრის წოდება მიენიჭა. დაკრძალულია დიდუბის მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონში.
მისი ნამუშევრები დაცულია საქართველოში - ხელოვნების მუზეუმი, თბილისის ისტორიის მუზეუმი (ქარვასლა); მ. თოიძის სახლ-მუზეუმი, თბილისის სახელმწ. სამხატვრო აკადემიის მუზეუმი); ასევე საქართველოსა და უცხოეთის კერძო კოლექციებში.
მაია ციციშვილი
[რედაქტირება] ლიტერატურა
- მხატვარი მამა-შვილი - მოსე თოიძე და შვილი მისი ერეკლე, „თეატრი და ცხოვრება“, 1915, №25;
- მ. ჭიაურელი, მოსე თოიძის გამოფენაზე, „ეშმაკის მათრახი“, 1915 № 9;
- დ. კაკაბაძე, ქართველ მხატვართა სურათების გამოფენა, „შვიდი მნათობი“, 1919, №2;
- ვ. კოტეტიშვილი, ქართველი ხელოვანი, „თეატრი და ცხოვრება“, 1915, №25;
- მ. ციციშვილი, ნ. ჭოღოშვილი, ქართული მხატვრობა - განვითარების ისტორია XVIII –XX საუკუნეები, თბ., 2013; №25;
- Кобуладзе, Народный художник, „Советское искусство” (18/II), 1953.
[რედაქტირება] წყარო
საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918-1921) ენციკლოპედია-ლექსიკონი
