ბოსნია-ჰერცეგოვინის კონფლიქტი 1992-95
| (ერთი მომხმარებლის 2 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | '''ბოსნია-ჰერცეგოვინის კონფლიქტი 1992-95''' - ეთნო-პოლიტიკური კონფლიქტი ყოფილ იუგოსლავიის სოციალისტურ ფედერაციულ რესპუბლიკაში – ბოსნია და ჰერცეგოვინა. | + | '''ბოსნია-ჰერცეგოვინის კონფლიქტი 1992-95''' - ეთნო-პოლიტიკური [[კონფლიქტი]] ყოფილ იუგოსლავიის სოციალისტურ ფედერაციულ რესპუბლიკაში – [[ბოსნია და ჰერცეგოვინა]]. |
| − | იუგოსლავიის ფედერაციის დაშლის პროცესი ყველაზე მძიმე აღმოჩნდა | + | იუგოსლავიის ფედერაციის დაშლის პროცესი ყველაზე მძიმე აღმოჩნდა ბოსნია-ჰერცეგოვინაში, რომლის მოსახლეობა ეროვნულ-კულტურული სიჭრელით გამოირჩეოდა (მუსლიმანი ბოსნაკები 44%; მართლმადიდებელი სერბები 32%; [[კათოლიკე ეკლესია|კათოლიკე]] ხორვატები 24%). |
| − | ომის შესაჩერებლად ჩრდილოეთ ატლანტიკის ხელშეკრულების ორგანიზაცია ღიად დაუპირისპირდა სერბებს, რომლებსაც იუგოსლავიის რეგულარული [[არმია|არმიის]] დახმარების გამო სამხედრო უპირატესობა ჰქონდათ. ნატოს [[ავიაცია|ავიაციამ]] დარტყმები განახორციელა სერბთა პოზიციებზე და აიძულა ისინი დათანხმებოდნენ საერთაშორისო თანამეგობრობის მიერ შეთავაზებულ გეგმას. | + | 1992 წლის აპრილში ბოსნია-ჰერცეგოვინის პარლამენტმა, [[რეფერენდუმი|რეფერენდუმის]] შედეგებზე დაყრდნობით, რესპუბლიკის დამოუკიდებლობა გამოაცხადა. ამის პასუხად ბოსნიის ჩრდილოეთ ნაწილში კომპაქტურად მცხოვრებმა სერბებმა გამოაცხადეს სერბეთის რესპუბლიკის შექმნა იუგოსლავიის ფარგლებში. 1992 წლის ივლისში ქვეყნის დასავლეთ ნაწილში შეიქმნა ხორვატიული [[ავტონომია]]. ამას მოჰყვა [[სამოქალაქო ომი]] სერბებს, ხორვატებსა და მუსლიმანებს შორის. სამხედრო მოქმედებებს თან სდევდა მშვიდობიანი მოსახლეობის განადგურება და ეთნიკური წმენდა. საერთო ჯამში მოკლეს დაახლოებით 100 ათ. ადამიანი, ხოლო ლტოლვილად იქცა 2 მლნ. მეტი. |
| + | |||
| + | [[ომი|ომის]] შესაჩერებლად ჩრდილოეთ ატლანტიკის ხელშეკრულების ორგანიზაცია ღიად დაუპირისპირდა სერბებს, რომლებსაც იუგოსლავიის რეგულარული [[არმია|არმიის]] დახმარების გამო სამხედრო უპირატესობა ჰქონდათ. ნატოს [[ავიაცია|ავიაციამ]] დარტყმები განახორციელა სერბთა პოზიციებზე და აიძულა ისინი დათანხმებოდნენ საერთაშორისო თანამეგობრობის მიერ შეთავაზებულ გეგმას. | ||
1995 წელს [[აშშ]]-ის შუამდგომლობით დაიდო დეიტონის სამშვიდობო შეთანხმება, რომლის ძალით ბოსნია და ჰერცეგოვინა გადაიქცა კონფედერაციად, რომელშიც გაერთიანებულია ორი სუბიექტი – სერბთა რესპუბლიკა, ბოსნიელების და ხორვატების ფედერაცია. ქვეყნის მთლიანობის შენარჩუნება და შეთანხმების პირობების შესრულება ნატოს კონტროლის ქვეშ ხორციელდება. | 1995 წელს [[აშშ]]-ის შუამდგომლობით დაიდო დეიტონის სამშვიდობო შეთანხმება, რომლის ძალით ბოსნია და ჰერცეგოვინა გადაიქცა კონფედერაციად, რომელშიც გაერთიანებულია ორი სუბიექტი – სერბთა რესპუბლიკა, ბოსნიელების და ხორვატების ფედერაცია. ქვეყნის მთლიანობის შენარჩუნება და შეთანხმების პირობების შესრულება ნატოს კონტროლის ქვეშ ხორციელდება. | ||
| ხაზი 11: | ხაზი 13: | ||
==წყარო== | ==წყარო== | ||
| − | ქართული სამხედრო ენციკლოპედიური ლექსიკონი | + | [[ქართული სამხედრო ენციკლოპედიური ლექსიკონი]] |
[[კატეგორია:ეთნოკონფლიქტები]] | [[კატეგორია:ეთნოკონფლიქტები]] | ||
[[კატეგორია:კონფლიქტები]] | [[კატეგორია:კონფლიქტები]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 17:37, 7 დეკემბერი 2018 მდგომარეობით
ბოსნია-ჰერცეგოვინის კონფლიქტი 1992-95 - ეთნო-პოლიტიკური კონფლიქტი ყოფილ იუგოსლავიის სოციალისტურ ფედერაციულ რესპუბლიკაში – ბოსნია და ჰერცეგოვინა.
იუგოსლავიის ფედერაციის დაშლის პროცესი ყველაზე მძიმე აღმოჩნდა ბოსნია-ჰერცეგოვინაში, რომლის მოსახლეობა ეროვნულ-კულტურული სიჭრელით გამოირჩეოდა (მუსლიმანი ბოსნაკები 44%; მართლმადიდებელი სერბები 32%; კათოლიკე ხორვატები 24%).
1992 წლის აპრილში ბოსნია-ჰერცეგოვინის პარლამენტმა, რეფერენდუმის შედეგებზე დაყრდნობით, რესპუბლიკის დამოუკიდებლობა გამოაცხადა. ამის პასუხად ბოსნიის ჩრდილოეთ ნაწილში კომპაქტურად მცხოვრებმა სერბებმა გამოაცხადეს სერბეთის რესპუბლიკის შექმნა იუგოსლავიის ფარგლებში. 1992 წლის ივლისში ქვეყნის დასავლეთ ნაწილში შეიქმნა ხორვატიული ავტონომია. ამას მოჰყვა სამოქალაქო ომი სერბებს, ხორვატებსა და მუსლიმანებს შორის. სამხედრო მოქმედებებს თან სდევდა მშვიდობიანი მოსახლეობის განადგურება და ეთნიკური წმენდა. საერთო ჯამში მოკლეს დაახლოებით 100 ათ. ადამიანი, ხოლო ლტოლვილად იქცა 2 მლნ. მეტი.
ომის შესაჩერებლად ჩრდილოეთ ატლანტიკის ხელშეკრულების ორგანიზაცია ღიად დაუპირისპირდა სერბებს, რომლებსაც იუგოსლავიის რეგულარული არმიის დახმარების გამო სამხედრო უპირატესობა ჰქონდათ. ნატოს ავიაციამ დარტყმები განახორციელა სერბთა პოზიციებზე და აიძულა ისინი დათანხმებოდნენ საერთაშორისო თანამეგობრობის მიერ შეთავაზებულ გეგმას.
1995 წელს აშშ-ის შუამდგომლობით დაიდო დეიტონის სამშვიდობო შეთანხმება, რომლის ძალით ბოსნია და ჰერცეგოვინა გადაიქცა კონფედერაციად, რომელშიც გაერთიანებულია ორი სუბიექტი – სერბთა რესპუბლიკა, ბოსნიელების და ხორვატების ფედერაცია. ქვეყნის მთლიანობის შენარჩუნება და შეთანხმების პირობების შესრულება ნატოს კონტროლის ქვეშ ხორციელდება.
