იუდეა
(→წყარო) |
|||
| (ერთი მომხმარებლის 11 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | ''' | + | '''იუდეის სამეფო''' - (დაახლ. ძვ.წ. 928-586) – ძველი [[სახელმწიფო]] სამხრეთ [[პალესტინა|პალესტინაში]]. წარმოიშვა გაერთიანებული ისრაელ-იუდეის სამეფოს დაშლის შედეგად ორ სახელმწიფოდ: [[ისრაელი|ისრაელად]] და იუდეად. იუდეის სამეფოს [[დავით წინასწარმეტყველი|დავით]] მეფის დინასტიის წარმომადგენლები მართავდნენ. დედაქალაქი [[იერუსალიმი]] იყო. |
| − | + | იუდეის სამეფოში იგივე სოციალურ-ეკონომიკური პროცესები მიმდინარეობდა, როგორიც [[ისრაელის სამეფო|ისრაელის სამეფოში]]. იუდეის პირველი მეფის, [[სოლომონ ბრძენი|სოლომონ ბრძენის]] ვაჟის, რობოამის მეფობისას იუდეის სამეფომ [[ეგვიპტე|ეგვიპტის]] ფარაონის, [[ნეხო II]]-ის შემოსევა განიცადა, რამაც ძალიან დაასუსტა და გამოფიტა ქვეყანა. ეგვიპტელებმა გაძარცვეს და დაანგრიეს იუდეის ქალაქები და წაიღეს იერუსალიმის საგანძური. ამას გარდა იუდეის სამეფოს ხშირად ჰქონდა [[ომი|ომები]] ისრაელის სამეფოსთან, მიუხედავად ამისა იუდეამ უფრო დიდხანს გაძლო ვიდრე ისრაელმა. ამის მიზეზი ქვეყნის რელიგიური ერთიანობა და კარგი მმართველები იყო. | |
| − | + | მეფე უზიას მმართველობისას (ძვ.წ. 785-733) იუდეა გაძლიერდა, იდუმვაზე ([[ედომი|ედომზე]]) დაიბრუნა კონტროლი და წითელი ზღვის სანაპირომდე გაიზარდა. მეფე [[ხიზკია|ხიზკიამ]], რომელიც ძვ.წ. 727-698 წლებში მეფობდა წინასწარმეტყველი ესაიას გავლენით ქვეყანაში რიგი რეფორმები გაატარა, ეკონომიკურ, სოციალურ და რელიგიურ-კულტურულ საკითხებში. ამით ქვეყანა მოძლიერდა ასირიელებთან მოსალოდნელი ომისათვის. ხიზკიას მოქმედება თავიდან ძალიან ფრთხილი იყო, მაგრამ შემდეგ აგრესიულში გადაიზარდა, რასაც იუდეის დამარცხება და ასურეთის მოხარკედ გახდომა მოჰყვა. ასირიელთა ხარკისგან განთავისუფლება მეფე იოსიამ იობია (ძვ.წ. 639-609) მოახერხა, რომელმაც შეიერთა ყოფილი ისრაელის სამეფოს ტერიტორიის ნაწილი და ქვეყანაში გააძლიერა [[იაჰვე|იაჰვეს]] ანუ ერთი [[ღმერთი|ღმერთის]] თაყვანისცემა. იუდეის უკანასკნელი მეფეებიდან ზოგი ეგვიპტის მოკავშირე იყო, ზოგი [[ბაბილონი|ბაბილონის]]. | |
| − | ბაბილონელებმა დაწვეს ტაძარი ღმრთისა, მეფის სასახლე და ყველა დიდი შენობა; იერუსალიმის კედლები დააქციეს; ყოველი სიმდიდრე ტაძრის, მეფისა და სხვების, წაიღეს [[ბაბილონი|ბაბილონში]]. მოსეს მოძრავი ტაძარი და [[აღთქმის კიდობანი]], როგორც იუდეველების გადმოცემა ამბობს, დამალა იერემია წინასწარმეტყველმა ერთი მთის გამოქვაბულში (იხ. [[ბიბლია]] 2 მაკ.-2,4,5); მღვდელმთავარი და წარჩინებული პირნი დახოცეს. იუდეველების სამეფოს მცხოვრებნი გადაასახლეს ბაბილონში. იუდეაში დარჩა მხოლოდ რამდენიმე ღარიბი მიწის მუშაკი - მხვნელ-მთესველნი და მევენახეები. | + | ძვ.წ. 587 წელს ბაბილონის მეფე ნაბუქოდონოსორ II-მ იერუსალიმი აიღო და გადაწვა, ამით ბოლო მოეღო იუდეის სამეფოს არსებობას. |
| + | |||
| + | ბაბილონელებმა დაწვეს ტაძარი ღმრთისა, მეფის სასახლე და ყველა დიდი [[შენობა]]; იერუსალიმის კედლები დააქციეს; ყოველი სიმდიდრე ტაძრის, მეფისა და სხვების, წაიღეს [[ბაბილონი|ბაბილონში]]. მოსეს მოძრავი ტაძარი და [[აღთქმის კიდობანი]], როგორც იუდეველების გადმოცემა ამბობს, დამალა იერემია წინასწარმეტყველმა ერთი მთის გამოქვაბულში (იხ. [[ბიბლია]] 2 მაკ.-2,4,5); მღვდელმთავარი და წარჩინებული პირნი დახოცეს. იუდეველების სამეფოს მცხოვრებნი გადაასახლეს ბაბილონში. იუდეაში დარჩა მხოლოდ რამდენიმე ღარიბი მიწის მუშაკი - მხვნელ-მთესველნი და მევენახეები. | ||
== წყარო == | == წყარო == | ||
| − | + | * [[ჯიბის ცნობარი მართლმორწმუნე ქრისტიანისათვის]] | |
| + | * [[ბიბლიის სამხედრო ენციკლოპედია]] | ||
| + | ==იხილე აგრეთვე== | ||
| + | [[იუდეის არმია]] | ||
| − | [[კატეგორია: | + | [[კატეგორია: ქვეყნები ბიბლიაში]] |
| − | [[კატეგორია: | + | [[კატეგორია:ებრაელთა ისტორია]] |
| + | [[კატეგორია:ისტორიული სახელმწიფოები]] | ||
| + | [[კატეგორია:სახელმწიფოები ახლო აღმოსავლეთში]] | ||
| + | [[კატეგორია:ახლო აღმოსავლეთის ისტორია]] | ||
[[კატეგორია:ებრაელთა ისტორია]] | [[კატეგორია:ებრაელთა ისტორია]] | ||
| − | [[კატეგორია: | + | [[კატეგორია:იუდეა]] |
| − | + | ||
მიმდინარე ცვლილება 01:50, 16 ივნისი 2024 მდგომარეობით
იუდეის სამეფო - (დაახლ. ძვ.წ. 928-586) – ძველი სახელმწიფო სამხრეთ პალესტინაში. წარმოიშვა გაერთიანებული ისრაელ-იუდეის სამეფოს დაშლის შედეგად ორ სახელმწიფოდ: ისრაელად და იუდეად. იუდეის სამეფოს დავით მეფის დინასტიის წარმომადგენლები მართავდნენ. დედაქალაქი იერუსალიმი იყო.
იუდეის სამეფოში იგივე სოციალურ-ეკონომიკური პროცესები მიმდინარეობდა, როგორიც ისრაელის სამეფოში. იუდეის პირველი მეფის, სოლომონ ბრძენის ვაჟის, რობოამის მეფობისას იუდეის სამეფომ ეგვიპტის ფარაონის, ნეხო II-ის შემოსევა განიცადა, რამაც ძალიან დაასუსტა და გამოფიტა ქვეყანა. ეგვიპტელებმა გაძარცვეს და დაანგრიეს იუდეის ქალაქები და წაიღეს იერუსალიმის საგანძური. ამას გარდა იუდეის სამეფოს ხშირად ჰქონდა ომები ისრაელის სამეფოსთან, მიუხედავად ამისა იუდეამ უფრო დიდხანს გაძლო ვიდრე ისრაელმა. ამის მიზეზი ქვეყნის რელიგიური ერთიანობა და კარგი მმართველები იყო.
მეფე უზიას მმართველობისას (ძვ.წ. 785-733) იუდეა გაძლიერდა, იდუმვაზე (ედომზე) დაიბრუნა კონტროლი და წითელი ზღვის სანაპირომდე გაიზარდა. მეფე ხიზკიამ, რომელიც ძვ.წ. 727-698 წლებში მეფობდა წინასწარმეტყველი ესაიას გავლენით ქვეყანაში რიგი რეფორმები გაატარა, ეკონომიკურ, სოციალურ და რელიგიურ-კულტურულ საკითხებში. ამით ქვეყანა მოძლიერდა ასირიელებთან მოსალოდნელი ომისათვის. ხიზკიას მოქმედება თავიდან ძალიან ფრთხილი იყო, მაგრამ შემდეგ აგრესიულში გადაიზარდა, რასაც იუდეის დამარცხება და ასურეთის მოხარკედ გახდომა მოჰყვა. ასირიელთა ხარკისგან განთავისუფლება მეფე იოსიამ იობია (ძვ.წ. 639-609) მოახერხა, რომელმაც შეიერთა ყოფილი ისრაელის სამეფოს ტერიტორიის ნაწილი და ქვეყანაში გააძლიერა იაჰვეს ანუ ერთი ღმერთის თაყვანისცემა. იუდეის უკანასკნელი მეფეებიდან ზოგი ეგვიპტის მოკავშირე იყო, ზოგი ბაბილონის.
ძვ.წ. 587 წელს ბაბილონის მეფე ნაბუქოდონოსორ II-მ იერუსალიმი აიღო და გადაწვა, ამით ბოლო მოეღო იუდეის სამეფოს არსებობას.
ბაბილონელებმა დაწვეს ტაძარი ღმრთისა, მეფის სასახლე და ყველა დიდი შენობა; იერუსალიმის კედლები დააქციეს; ყოველი სიმდიდრე ტაძრის, მეფისა და სხვების, წაიღეს ბაბილონში. მოსეს მოძრავი ტაძარი და აღთქმის კიდობანი, როგორც იუდეველების გადმოცემა ამბობს, დამალა იერემია წინასწარმეტყველმა ერთი მთის გამოქვაბულში (იხ. ბიბლია 2 მაკ.-2,4,5); მღვდელმთავარი და წარჩინებული პირნი დახოცეს. იუდეველების სამეფოს მცხოვრებნი გადაასახლეს ბაბილონში. იუდეაში დარჩა მხოლოდ რამდენიმე ღარიბი მიწის მუშაკი - მხვნელ-მთესველნი და მევენახეები.
