სატირული დრამა
(→წყარო) |
|||
| (ერთი მომხმარებლის 3 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | '''სატირული დრამა''' — ძველბერძნული დრამატურგიის | + | '''სატირული დრამა''' — ძველბერძნული დრამატურგიის [[ჟანრი]]. აღმოცენდა ღვთაება [[დიონისე|დიონისესადმი]] მიძღვნილ სოფლის საწესჩვეულებო დღესასწაულებიდან. |
| + | დიდ დიონისობასთან დაკავშირებით [[ათენი|ათენში]] თეატრალური შეჯიბრებათა ორგანიზებაში მყარი წესრიგის დამყარების შემდეგ (დაახლ. 500 ძვ.წ.), სატირების დრამა იქცა ამ შეჯიბრებათა აუცილებელ ნაწილად და თამაშდებოდა როგორც [[ტეტრალოგია|ტეტრალოგიის]] მე-4, დასკვნითი [[პიესა (დრამატული ნაწარმოები)|პიესა]]. ვარაუდობენ, რომ სატირების დრამას სცენური ფორმა შესძინა პრატინიმ ფლიუნტადან (მე-5 ს. ძვ.წ.). ეს ჟანრი ცნობილია ჩვენამდე მოღწეული ერთი სრული [[პიესა (დრამატული ნაწარმოები)|პიესით]] [[ევრიპიდე]]ს „კიკლოპი“ და მცირერიცხოვანი ფრაგმენტებით [[სოფოკლე]]ს („კვალისმაძიებელი“) [[ესქილე]]ს და სხვა ტრაგიკოსთა ნაწარმოებებიდან. | ||
| + | |||
| + | სატირების დრამის უცილობელი მონაწილეა [[სატირები]]ს [[ქორო]], აღვირახსნილი და თავმომწონე ტყის [[დემონები]]. ხშირად აღწერდნენ მათ თავდასხმას [[ნიმფები|ნიმფებზე]] ან ქალ-ღვთაებაზე; სატირები ზოგჯერ თვითონ ვარდებოდნენ სხვადასხვა ურჩხულების ტყვეობაში (მაგ. კიკლოპის), საიდანაც მათ ათავისუფლებდნენ ძლიერი ან მოხერხებული გმირები ([[ჰერაკლე]], ტესეუსი, [[ოდისევსი]]). სატირების დრამის იუმორისტული განწყობილება ანელებდა [[ტრაგედია|ტრაგედიისგან]] მიღებულ მძიმე შთაბეჭდილებას და მაყურებელს აბრუნებდა საგაზაფხულო დიონისობის მხიარულ ატმოსფეროში. მე-4 საუკუნის შუახანიდან მოყოლებული, სავალდებულო აღარ იყო სატირების დრამით ტეტრალოგიის დასრულება, [[ანტიკური თეატრი|ანტიკურ თეატრში]] სატირების დრამები იდგმებოდა ჩვ. წ. მე-2 ს. ჩათვლით. | ||
==წყარო== | ==წყარო== | ||
| − | [[ | + | [[მსოფლიო თეატრის ენციკლოპედიური ლექსიკონი]] |
[[კატეგორია:თეატრალური ტერმინები]] | [[კატეგორია:თეატრალური ტერმინები]] | ||
[[კატეგორია:ძველბერძნული თეატრი]] | [[კატეგორია:ძველბერძნული თეატრი]] | ||
[[კატეგორია:დრამატურგიის ჟანრები]] | [[კატეგორია:დრამატურგიის ჟანრები]] | ||
[[კატეგორია:დრამა]] | [[კატეგორია:დრამა]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 22:16, 15 ივლისი 2023 მდგომარეობით
სატირული დრამა — ძველბერძნული დრამატურგიის ჟანრი. აღმოცენდა ღვთაება დიონისესადმი მიძღვნილ სოფლის საწესჩვეულებო დღესასწაულებიდან.
დიდ დიონისობასთან დაკავშირებით ათენში თეატრალური შეჯიბრებათა ორგანიზებაში მყარი წესრიგის დამყარების შემდეგ (დაახლ. 500 ძვ.წ.), სატირების დრამა იქცა ამ შეჯიბრებათა აუცილებელ ნაწილად და თამაშდებოდა როგორც ტეტრალოგიის მე-4, დასკვნითი პიესა. ვარაუდობენ, რომ სატირების დრამას სცენური ფორმა შესძინა პრატინიმ ფლიუნტადან (მე-5 ს. ძვ.წ.). ეს ჟანრი ცნობილია ჩვენამდე მოღწეული ერთი სრული პიესით ევრიპიდეს „კიკლოპი“ და მცირერიცხოვანი ფრაგმენტებით სოფოკლეს („კვალისმაძიებელი“) ესქილეს და სხვა ტრაგიკოსთა ნაწარმოებებიდან.
სატირების დრამის უცილობელი მონაწილეა სატირების ქორო, აღვირახსნილი და თავმომწონე ტყის დემონები. ხშირად აღწერდნენ მათ თავდასხმას ნიმფებზე ან ქალ-ღვთაებაზე; სატირები ზოგჯერ თვითონ ვარდებოდნენ სხვადასხვა ურჩხულების ტყვეობაში (მაგ. კიკლოპის), საიდანაც მათ ათავისუფლებდნენ ძლიერი ან მოხერხებული გმირები (ჰერაკლე, ტესეუსი, ოდისევსი). სატირების დრამის იუმორისტული განწყობილება ანელებდა ტრაგედიისგან მიღებულ მძიმე შთაბეჭდილებას და მაყურებელს აბრუნებდა საგაზაფხულო დიონისობის მხიარულ ატმოსფეროში. მე-4 საუკუნის შუახანიდან მოყოლებული, სავალდებულო აღარ იყო სატირების დრამით ტეტრალოგიის დასრულება, ანტიკურ თეატრში სატირების დრამები იდგმებოდა ჩვ. წ. მე-2 ს. ჩათვლით.
