ეგზარქოსი ალექსი (ოპოცკი)
მ (მომხმარებელმა Tkenchoshvili გვერდი „ალექსი ოპოცკი (ეგზარქოსი)“ გადაიტანა გვერდზე „[[ეგზარქოსი ალექსი...) |
(→ბიოგრაფია) |
||
| ხაზი 3: | ხაზი 3: | ||
===ბიოგრაფია=== | ===ბიოგრაფია=== | ||
| − | დაიბადა დეკანოზ ალექსი ოპოცკის ოჯახში. 1858 წ. დაამთავრა ფსკოვის სასულიერო სემინარია, 1863 წ. – ღვთისმეტყველების კანდიდატის ხარისხით – პეტერბურგის სასულიერო აკადემია. 1864 წ. დაინიშნა ქ. ვილნოს (ახლანდ. ვილნიუსი) სასულიერო სასწავლებლის ინსპექტორად, 1865 წ. ქ. ვილნოს ქალთა გიმნაზიის „საღვთო სჯულის“ პედაგოგად. 1865 წ. 2 თებერვალს აკურთხეს [[მღვდელი|მღვდლად]] და გაამწესეს ქ. ვილნოს წმ. ნიკოლოზის ეკლესიაში. 1871 წ. სექტემბრიდან იყო ქ. გროდნოს სოფიის ტაძრის წინამძღვარი. 1871 წ. 10 ოქტომბერს მიენიჭა | + | დაიბადა [[დეკანოზი|დეკანოზ]] ალექსი ოპოცკის ოჯახში. 1858 წ. დაამთავრა ფსკოვის სასულიერო სემინარია, 1863 წ. – ღვთისმეტყველების კანდიდატის ხარისხით – პეტერბურგის სასულიერო აკადემია. 1864 წ. დაინიშნა ქ. ვილნოს (ახლანდ. ვილნიუსი) სასულიერო სასწავლებლის ინსპექტორად, 1865 წ. ქ. ვილნოს ქალთა გიმნაზიის „საღვთო სჯულის“ პედაგოგად. 1865 წ. 2 თებერვალს აკურთხეს [[მღვდელი|მღვდლად]] და გაამწესეს ქ. ვილნოს წმ. ნიკოლოზის ეკლესიაში. 1871 წ. სექტემბრიდან იყო ქ. გროდნოს სოფიის ტაძრის წინამძღვარი. 1871 წ. 10 ოქტომბერს მიენიჭა დეკანოზობა. 1891-1893 წწ. ალექსი ოპოცკი იყო [[ლიეტუვა|ლიტვის]] სასულიერო სემინარიის რექტორი. 1892 წ. 25 იანვარს აღიკვეცა [[ბერი|ბერად]] და აღყვანილ იქნა [[არქიმანდრიტი]]ს პატივში (ბერად აღკვეცისას შეუნარჩუნდა სახელი ალექსი). 1892-1893 წწ. იყო ქ. ვილნოს სამების მონასტრის წინამძღვარი. 1894 წ. 10 აპრილს ხელდასხმულ იქნა [[ეპისკოპოსი|ეპისკოპოსად]] და დაინიშნა ნიჟნი ნოვგოროდის [[ეპარქია|ეპარქიის]] ვიკარად და ბალახინის ეპისკოპოსად. 1896 წ. 10 აგვისტოს დაინიშნა ვიატკისა და სლობოდის ეპარქიის მმართველად, ხოლო 1901 ნ. 10 ნოემბერს – [[ქართლი]]სა და [[კახეთი]]ს [[მთავარეპისკოპოსი|მთავარეპისკოპოსად]] და საქართველოს ეგზარქოსად. |
| − | როგორც საქართველოს ეგზარქოსი, შეიყვანეს რუსეთის წმ. | + | როგორც საქართველოს ეგზარქოსი, შეიყვანეს რუსეთის წმ. [[სინოდი]]ს შემადგენლობაში. 1902 წ. დაჯილდოვდა ბარტყულაზე [[ბრილიანტი]]ს [[ჯვარი|ჯვრის]] ტარების უფლებით. დეკანოზ [[კალისტრატე ცინცაძე (კათოლიკოს-პატრიარქი)|კალისტრატე ცინცაძის]] (შემდგომში – სრულიად საქართველოს [[კათოლიკოს-პატრიარქი]] კალისტრატე) დახასიათებით, ალექსი იყო „კაცი კეთილი, გულისხმიერი, უბრალო, ყაირათიანი, მკვირცხლი, ენერგიული“, მაგრამ ამავე დროს განუხრელად ატარებდა წინამორბედ ეგზარქოსთა რუსიფიკატორულ პოლიტიკას. ალექსი თავიდანვე მოექცა [[შოვინიზმი|შოვინისტი]] დეკანოზის, იოანე ვოსტორგოვის, გავლენის ქვეშ, რომელიც თავის მთავარ მრჩევლად და თანაშემწედ გაიხადა. მამა [[კალისტრატე ცინცაძე (კათოლიკოს-პატრიარქი)|კალისტრატე ცინცაძის]] მოგონებების მიხედვით, ი. ვოსტორგოვი „უკარგავდა პიროვნულ სახეს ბუნებით კეთილ, მაგრამ სუსტი ნებისყოფის ეგზარქოსს.“ ალექსის ეგზარქოსობისას 1905 წ. ახალი ძალით დაიწყო ბრძოლა [[საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის ავტოკეფალიის აღდგენა|საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალიის აღდგენისათვის]]. ქართვველი სამღვდელოება მოითხოვდა საეკლესიო ყრილობის მოწვევას, რასაც ალექსი ეწინააღმდეგებოდა. ყრილობის (კრების) მოწვევის ინიციატორებმა, მღვდელმა [[ქრისტეფორე ციცქიშვილი|ქრისტეფორე ციცქიშვილმა]] (შემდგომში – სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ქრისტეფორე III) და დეკანოზმა ანტონ თოთიბაძემ, ალექსის დაუკითხავად ყრილობაზე მოსაწვევი ბარათები დაბეჭდეს და მთელ საეგზარქოსოში კეთილმოწესეებს დაუგზავნეს. ყრილობა უნდა გახსნილიყო 1905 წ. 28 მაისს, ყოველი საკეთილმოწესოდან ხუთი დელეგატი იყო მოწვეული. სასულიერო პირების აქტივობით შეშფოთებულმა ალექსიმ სარკინიგზო სადგურების უფროსებს გაუგზავნა მიწერილობები მითითებით – სასულიერო პირებისთვის 26-დან 30 მაისამდე არ მიეცათ ბილეთები [[თბილისი|თბილისამდე]]; თავის მხრივ, თბილისის სადგურის [[ჟანდარმერია]]ს ებრძანა თბილისში ჩამოსული მღვდლების დაპატიმრება. სამღვდელოების ყრილობა, მიუხედავად ალექსის წინააღმდეგობისა, მაინც გაიმართა და სხვა საკითხებთან ერთად განიხილა მთავარი – [[ავტოკეფალია|ავტოკეფალიის]] აღდგენის მოთხოვნით რუსეთის სასულიერო და საერო ხელისუფლებისადმი მიმართვის გაგზავნა. ალექსი ყრილობის მუშაობის დაწყების დღეს [[მცხეთა]]ში გაემგზავრა [[სვეტიცხოვლის საკათედრო ტაძარი|სვეტიცხოვლის]] აღდგენითი სამუშაოების დასათვალიერებლად. |
1905 წ. 31 მაისს ქართველმა სამღვდელოების დიდმა ნაწილმა პროტესტი გამოთქვა ალექსის წარდგენის საფუძველზე თბილისის სასულიერო სემინარიის რექტორის, ანტიქართული განწყობის არქიმანდრიტ ნიკანდრის ბაქოს ეპისკოპოსად და ქართლ-კახეთის მეორე [[ქორეპისკოპოსი|ქორეპისკოპოსად]] (ვიკარად) დანიშვნის გამო. პროტესტისთვის შეკრებილ ქართველ სასულიერო პირებს, ა-ისა და ნიკანდრის თხოვნით, ჟანდარმერია დაუპირისპირდა. საპროტესტო აქცია სასტიკად დაარბიეს და სასულიერო პირებს სცემეს. კალისტრატე ცინცაძის აზრით, ამ დროისთვის სამღვდელოებასა და ალექსის შორის სულიერი კავშირი უკვე დარღვეული იყო. როგორც ჩანს, ალექსი მიხვდა, რომ მისი დარჩენა საქართველოში შეუძლებელი იყო. 1905 წ. 12 მაისს მან უკანასკნელად ჩაატარა წირვა თბილისის სიონში, ხოლო 17 ივნისს საიდუმლოდ დატოვა საქართველო და პეტერბურგს გაემგზავრა. 1905 წ. 1 ივლისს ალექსი დაინიშნა ტვერისა და კაშინის მთავარეპისკოპოსად, ხოლო ამ ეპარქიის მმართველი მთავარეპისკოპოსი ნიკოლოზი (ნალიმოვი) საქართველოს ეგზარქოსად მოავლინეს. | 1905 წ. 31 მაისს ქართველმა სამღვდელოების დიდმა ნაწილმა პროტესტი გამოთქვა ალექსის წარდგენის საფუძველზე თბილისის სასულიერო სემინარიის რექტორის, ანტიქართული განწყობის არქიმანდრიტ ნიკანდრის ბაქოს ეპისკოპოსად და ქართლ-კახეთის მეორე [[ქორეპისკოპოსი|ქორეპისკოპოსად]] (ვიკარად) დანიშვნის გამო. პროტესტისთვის შეკრებილ ქართველ სასულიერო პირებს, ა-ისა და ნიკანდრის თხოვნით, ჟანდარმერია დაუპირისპირდა. საპროტესტო აქცია სასტიკად დაარბიეს და სასულიერო პირებს სცემეს. კალისტრატე ცინცაძის აზრით, ამ დროისთვის სამღვდელოებასა და ალექსის შორის სულიერი კავშირი უკვე დარღვეული იყო. როგორც ჩანს, ალექსი მიხვდა, რომ მისი დარჩენა საქართველოში შეუძლებელი იყო. 1905 წ. 12 მაისს მან უკანასკნელად ჩაატარა წირვა თბილისის სიონში, ხოლო 17 ივნისს საიდუმლოდ დატოვა საქართველო და პეტერბურგს გაემგზავრა. 1905 წ. 1 ივლისს ალექსი დაინიშნა ტვერისა და კაშინის მთავარეპისკოპოსად, ხოლო ამ ეპარქიის მმართველი მთავარეპისკოპოსი ნიკოლოზი (ნალიმოვი) საქართველოს ეგზარქოსად მოავლინეს. | ||
| ხაზი 11: | ხაზი 11: | ||
1910 წლიდან ალექსი პენსიაზეა, თუმცა იგი დატოვეს წმ. სინოდის წევრად. სიცოცხლის ბოლო წლები ქ. მოსკოვის დონის მონასტერში გაატარა, სადაც 1914 წ. 21 დეკემბერს გარდაიცვალა. დაკრძალულია იქვე. | 1910 წლიდან ალექსი პენსიაზეა, თუმცა იგი დატოვეს წმ. სინოდის წევრად. სიცოცხლის ბოლო წლები ქ. მოსკოვის დონის მონასტერში გაატარა, სადაც 1914 წ. 21 დეკემბერს გარდაიცვალა. დაკრძალულია იქვე. | ||
| − | ''ქ. პავლიაშვილი'' | + | ''ქ. პავლიაშვილი'' |
==ლიტერატურა== | ==ლიტერატურა== | ||
მიმდინარე ცვლილება 12:32, 30 იანვარი 2023 მდგომარეობით
ალექსი - (ოპოცკი ალექსი ალექსის ძე), (1837, ფსკოვის გუბერნია, ქ. ოპოცკი, – 21.12.1914, ქ. მოსკოვი)], რუსი საეკლესიო მოღვაწე, ტვერისა და კაშინის მთავარეპისკოპოსი, საქართველოს ეგზარქოსი (1901-1905).
[რედაქტირება] ბიოგრაფია
დაიბადა დეკანოზ ალექსი ოპოცკის ოჯახში. 1858 წ. დაამთავრა ფსკოვის სასულიერო სემინარია, 1863 წ. – ღვთისმეტყველების კანდიდატის ხარისხით – პეტერბურგის სასულიერო აკადემია. 1864 წ. დაინიშნა ქ. ვილნოს (ახლანდ. ვილნიუსი) სასულიერო სასწავლებლის ინსპექტორად, 1865 წ. ქ. ვილნოს ქალთა გიმნაზიის „საღვთო სჯულის“ პედაგოგად. 1865 წ. 2 თებერვალს აკურთხეს მღვდლად და გაამწესეს ქ. ვილნოს წმ. ნიკოლოზის ეკლესიაში. 1871 წ. სექტემბრიდან იყო ქ. გროდნოს სოფიის ტაძრის წინამძღვარი. 1871 წ. 10 ოქტომბერს მიენიჭა დეკანოზობა. 1891-1893 წწ. ალექსი ოპოცკი იყო ლიტვის სასულიერო სემინარიის რექტორი. 1892 წ. 25 იანვარს აღიკვეცა ბერად და აღყვანილ იქნა არქიმანდრიტის პატივში (ბერად აღკვეცისას შეუნარჩუნდა სახელი ალექსი). 1892-1893 წწ. იყო ქ. ვილნოს სამების მონასტრის წინამძღვარი. 1894 წ. 10 აპრილს ხელდასხმულ იქნა ეპისკოპოსად და დაინიშნა ნიჟნი ნოვგოროდის ეპარქიის ვიკარად და ბალახინის ეპისკოპოსად. 1896 წ. 10 აგვისტოს დაინიშნა ვიატკისა და სლობოდის ეპარქიის მმართველად, ხოლო 1901 ნ. 10 ნოემბერს – ქართლისა და კახეთის მთავარეპისკოპოსად და საქართველოს ეგზარქოსად.
როგორც საქართველოს ეგზარქოსი, შეიყვანეს რუსეთის წმ. სინოდის შემადგენლობაში. 1902 წ. დაჯილდოვდა ბარტყულაზე ბრილიანტის ჯვრის ტარების უფლებით. დეკანოზ კალისტრატე ცინცაძის (შემდგომში – სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი კალისტრატე) დახასიათებით, ალექსი იყო „კაცი კეთილი, გულისხმიერი, უბრალო, ყაირათიანი, მკვირცხლი, ენერგიული“, მაგრამ ამავე დროს განუხრელად ატარებდა წინამორბედ ეგზარქოსთა რუსიფიკატორულ პოლიტიკას. ალექსი თავიდანვე მოექცა შოვინისტი დეკანოზის, იოანე ვოსტორგოვის, გავლენის ქვეშ, რომელიც თავის მთავარ მრჩევლად და თანაშემწედ გაიხადა. მამა კალისტრატე ცინცაძის მოგონებების მიხედვით, ი. ვოსტორგოვი „უკარგავდა პიროვნულ სახეს ბუნებით კეთილ, მაგრამ სუსტი ნებისყოფის ეგზარქოსს.“ ალექსის ეგზარქოსობისას 1905 წ. ახალი ძალით დაიწყო ბრძოლა საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალიის აღდგენისათვის. ქართვველი სამღვდელოება მოითხოვდა საეკლესიო ყრილობის მოწვევას, რასაც ალექსი ეწინააღმდეგებოდა. ყრილობის (კრების) მოწვევის ინიციატორებმა, მღვდელმა ქრისტეფორე ციცქიშვილმა (შემდგომში – სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ქრისტეფორე III) და დეკანოზმა ანტონ თოთიბაძემ, ალექსის დაუკითხავად ყრილობაზე მოსაწვევი ბარათები დაბეჭდეს და მთელ საეგზარქოსოში კეთილმოწესეებს დაუგზავნეს. ყრილობა უნდა გახსნილიყო 1905 წ. 28 მაისს, ყოველი საკეთილმოწესოდან ხუთი დელეგატი იყო მოწვეული. სასულიერო პირების აქტივობით შეშფოთებულმა ალექსიმ სარკინიგზო სადგურების უფროსებს გაუგზავნა მიწერილობები მითითებით – სასულიერო პირებისთვის 26-დან 30 მაისამდე არ მიეცათ ბილეთები თბილისამდე; თავის მხრივ, თბილისის სადგურის ჟანდარმერიას ებრძანა თბილისში ჩამოსული მღვდლების დაპატიმრება. სამღვდელოების ყრილობა, მიუხედავად ალექსის წინააღმდეგობისა, მაინც გაიმართა და სხვა საკითხებთან ერთად განიხილა მთავარი – ავტოკეფალიის აღდგენის მოთხოვნით რუსეთის სასულიერო და საერო ხელისუფლებისადმი მიმართვის გაგზავნა. ალექსი ყრილობის მუშაობის დაწყების დღეს მცხეთაში გაემგზავრა სვეტიცხოვლის აღდგენითი სამუშაოების დასათვალიერებლად.
1905 წ. 31 მაისს ქართველმა სამღვდელოების დიდმა ნაწილმა პროტესტი გამოთქვა ალექსის წარდგენის საფუძველზე თბილისის სასულიერო სემინარიის რექტორის, ანტიქართული განწყობის არქიმანდრიტ ნიკანდრის ბაქოს ეპისკოპოსად და ქართლ-კახეთის მეორე ქორეპისკოპოსად (ვიკარად) დანიშვნის გამო. პროტესტისთვის შეკრებილ ქართველ სასულიერო პირებს, ა-ისა და ნიკანდრის თხოვნით, ჟანდარმერია დაუპირისპირდა. საპროტესტო აქცია სასტიკად დაარბიეს და სასულიერო პირებს სცემეს. კალისტრატე ცინცაძის აზრით, ამ დროისთვის სამღვდელოებასა და ალექსის შორის სულიერი კავშირი უკვე დარღვეული იყო. როგორც ჩანს, ალექსი მიხვდა, რომ მისი დარჩენა საქართველოში შეუძლებელი იყო. 1905 წ. 12 მაისს მან უკანასკნელად ჩაატარა წირვა თბილისის სიონში, ხოლო 17 ივნისს საიდუმლოდ დატოვა საქართველო და პეტერბურგს გაემგზავრა. 1905 წ. 1 ივლისს ალექსი დაინიშნა ტვერისა და კაშინის მთავარეპისკოპოსად, ხოლო ამ ეპარქიის მმართველი მთავარეპისკოპოსი ნიკოლოზი (ნალიმოვი) საქართველოს ეგზარქოსად მოავლინეს.
1910 წლიდან ალექსი პენსიაზეა, თუმცა იგი დატოვეს წმ. სინოდის წევრად. სიცოცხლის ბოლო წლები ქ. მოსკოვის დონის მონასტერში გაატარა, სადაც 1914 წ. 21 დეკემბერს გარდაიცვალა. დაკრძალულია იქვე.
ქ. პავლიაშვილი
[რედაქტირება] ლიტერატურა
კალისტრატე (ცინცაძე)., ჩემი მოგონებებიდან, თბ., 2001.
 ალექსი მრავალმნიშვნელოვანი
|
