ბახუტაშვილი-შულგინა ოლღა
მ (მომხმარებელმა Tkenchoshvili გვერდი „ბახუტაშვილი-შულგინა ოლღა“ გადაიტანა გვერდზე „[[ოლღა ბახუტაშვილ...) |
(→ბიოგრაფია) |
||
| (2 მომხმარებლების 7 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | [[ფაილი: | + | [[ფაილი:Baxutashvili olRa.jpg|მარჯვნივ|thumb|'''ოლღა ბახუტაშვილი-შულგინა''']] |
| − | '''ბახუტაშვილი-შულგინა ოლღა ალექსანდრეს ასული''' - (13.IV.1879, ქუთაისი - 20.IV.1950, [[თბილისი]]) - ერთ-ერთი პირველი ქართველი საოპერო მომღერალი ქალი. დრამატული სოპრანო. ქართული ვოკალური სკოლის ერთ-ერთი დამფუძნებელი. პედაგოგი. მკვლევარი. | + | [[ფაილი:BaxutaSvili olga.jpg|მარჯვნივ]] |
| + | '''ბახუტაშვილი-შულგინა ოლღა ალექსანდრეს ასული''' - (13.IV.1879, ქუთაისი - 20.IV.1950, [[თბილისი]]) - ერთ-ერთი პირველი [[ქართველები|ქართველი]] საოპერო მომღერალი ქალი. დრამატული სოპრანო. ქართული ვოკალური სკოლის ერთ-ერთი დამფუძნებელი. პედაგოგი. მკვლევარი. | ||
====ბიოგრაფია==== | ====ბიოგრაფია==== | ||
| − | დაიბადა ექიმის ოჯახში, რომელიც თბილისში გადავიდა საცხოვრებლად. მუსიკა დედამ შეაყვარა და ფორტეპიანოზე დაკვრის შესასწავლად პროფესორ ი. მატკოვსკისთან მიიყვანა, რომელთანაც ჯერ კერძოდ სწავლობდა, შემდეგ კი - მუსიკალურ სასწავლებელში. 19 წლის ოლღა მოწაფედ აიყვანა პროფესორმა ე.კ. რადიანოვმა, ხოლო შემდეგ - მილანიდან ჩამოსულმა პედაგოგმა პ. რონციმ. მუსიკალურ სასწავლებელში სწავლის დროს გამოდის კონცერტებზე და ასრულებს ნაწყვეტებს სხვადასხვა ოპერებიდან. 7.IV.1900 მოწყობილ კონცერტში ოლღას გამოსვლას დადებითად ეხმაურება პრესა. 29.XII.1901 შედგა მისი დებიუტი | + | დაიბადა ექიმის ოჯახში, რომელიც თბილისში გადავიდა საცხოვრებლად. [[მუსიკა]] დედამ შეაყვარა და ფორტეპიანოზე დაკვრის შესასწავლად პროფესორ ი. მატკოვსკისთან მიიყვანა, რომელთანაც ჯერ კერძოდ სწავლობდა, შემდეგ კი - მუსიკალურ სასწავლებელში. 19 წლის ოლღა მოწაფედ აიყვანა პროფესორმა ე.კ. რადიანოვმა, ხოლო შემდეგ - მილანიდან ჩამოსულმა პედაგოგმა პ. რონციმ. მუსიკალურ სასწავლებელში სწავლის დროს გამოდის კონცერტებზე და ასრულებს ნაწყვეტებს სხვადასხვა ოპერებიდან. 7.IV.1900 მოწყობილ კონცერტში ოლღას გამოსვლას დადებითად ეხმაურება პრესა. 29.XII.1901 შედგა მისი დებიუტი |
[[თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრი|თბილისის ოპერის თეატრის]] სცენაზე. | [[თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრი|თბილისის ოპერის თეატრის]] სცენაზე. | ||
| − | 1902 ქართველი ჟურნალისტი ა. ყანჩელი აღფრთოვანებულ ფელეტონს უძღვნის. იმავე წელს, ანტრეპრენიორ ალექსი წერეთლის მიწვევით, მოსკოვს მიემგზავრება და საზაფხულო თეატრ „აკვარიუმში“ სხვადასხვა როლს | + | 1902 წელს ქართველი ჟურნალისტი ა. ყანჩელი აღფრთოვანებულ ფელეტონს უძღვნის. იმავე წელს, ანტრეპრენიორ ალექსი წერეთლის მიწვევით, მოსკოვს მიემგზავრება და საზაფხულო თეატრ „აკვარიუმში“ სხვადასხვა როლს ასრულებს. მოსკოვში კონცერტების ჩატარების შემდეგ პეტერბურგის „უმაღლეს ვოკალურ კურსებზე შედის და ი. პ. პრიანიშნიკოვის ხელმძღვანელობით ვოკალური ტექნიკის დახვეწასა და ხმის სრულყოფაზე მუშაობს. [[შარლ გუნო|შარლ გუნოს]] „ფაუსტიდან“ - მარგარიტას, რუჯერო ლეონკავალოს „ჯამბაზებიდან“ - ნედას, ანტონ რუბინშტეინის „დემონიდან“ - თამარის და ჯაკომო მეიერბერის „ჰუგენოტებიდან“ ვალენტინას პარტიებს ამუშავებს. 1903 წელს პარიზსა და მილანში მიემგზავრება. პარიზში - პროფესორ ტეკისთან, ხოლო მილანში პროფესორ ვიდალთან და პროფესორ ბროჯისთან მეცადინეობს. |
| − | ლეონკავალოს „ჯამბაზებიდან“ - ნედას, ანტონ რუბინშტეინის „დემონიდან“ - თამარის და ჯაკომო მეიერბერის „ჰუგენოტებიდან“ ვალენტინას პარტიებს ამუშავებს. 1903 პარიზსა და მილანში მიემგზავრება. პარიზში - | + | |
| − | 1904 დაბრუნდა მოსკოვში და დიდი | + | 1904 წელს დაბრუნდა მოსკოვში და [[დიდი თეატრი]]ს სცენაზე „პიკის ქალში“ მისი დებიუტი შედგა. დიდი თეატრის მიერ შეთავაზებული 3-წლიანი კონტრაქტის გაწყვეტის შემდეგ კიევში გადადის, წარმატებით ასრულებს იოლანტას, ნედას, ჩიო-ჩიო-სანის, მარიას, თამარის და აზას როლებს. 1906-დან ოდესის ოპერის თეატრში იწვევენ, სადაც ოთხი წლის განმავლობაში რჩება სამუშაოდ. პარალელურად ატარებს კონცერტებს თბილისში, ბაქოში, ხარკოვში, ყაზანში, კისლოვოდსკში, ეკატერინბურგსა და სხვა ქალაქებში. |
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| + | 1917 წელს ო. ბახუტაშვილი [[საქართველო|საქართველოში]] ბრუნდება და თბილისის ოპერის თეატრში ათწლიან სცენურ მოღვაწეობას იწყებს. იმავე წელს | ||
| + | ქართულ კლუბში [[დიმიტრი არაყიშვილი]]ს შემოქმედებისადმი მიძღვნილ კონცერტში მონაწილეობს და, ავტორის თხოვნით, ოპერიდან „თქმულება შოთა რუსთაველზე“ თამარ დედოფლის კავატინას ასრულებს. 1918 წლიდან ფილარმონიის მუსიკალურ სასწავლებელში პედაგოგიურ მოღვაწეობას იწყებს. 5.II.1919 პროფესიულ სცენაზე დადგმული პირველი ქართული ოპერის, დიმიტრი არაყიშვილის „თქმულება შოთა რუსთაველზე“ საზეიმო პრემიერაში მონაწილეობს და გულჩინას პარტიას, ხოლო შემდეგ [[ქართული ენა|ქართულ ენაზე]] დადგმულ ა. რუბინშტეინის „დემონში“ თამარის როლს ასრულებს. 21.II.1919 მონაწილეობს ქართული ეროვნული მუსიკის ისტორიაში ერთ-ერთ უდიდეს [[დღესასწაული|დღესასწაულში]], [[ზაქარია ფალიაშვილი]]ს ოპერის „აბესალომ და ეთერის“ პრემიერაში და ეთერის როლში გვევლინება. კომპოზიტორი, მისი თხოვნით, ეთერის [[არია|არიაში]] („დედინაცვალი“) ბოლო ნაწილს ცვლის და მეორე ოქტავის სოლს უმატებს, ეთერის უკანასკნელ არიაში კი, მისივე თხოვნით, ბოლო [[ბგერა|ბგერის]] სის წინ შვიდ ტაქტს ამატებს, სიზე დამთავრებულ უკანასკნელ წინადაებას კი pIano-ზე ასრულებს. მარტო 1919 წლის სეზონში, „აბესალომ და ეთერის“ დადგმაში, ზედიზედ ოცდახუთჯერ, ერთიმეორეზე უკეთესად მღერის. | ||
| + | 1921 წლდან მეორე კონსერვატორიაში ვოკალურ კლასს ხელმძღვანელობს. 1926, მისი ინიციატივითა და მონაწილეობით, [[თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორია]]ში, საქართველოში პირველი ვოკალურ-სამეცნიერო წრე ყალიბდება, სადაც ვოკალის პედაგოგებთან ერთად ფიზიოლოგები, ლარინგოლოგები, აკუსტიკოსები და ფსიქოლოგები მოღვაწეობენ. იმავე წელს ინიშნება კონსერვატორიის ვოკალური ფაკულტეტის დეკანად. პედაგოგობის პარალელურად სამეცნიერო-კვლევით სამუშაოებს ატარებს და გამოსცემს არაერთ ნაშრომს. 1937 წელს მოსკოვში ვოკალური განათლებისადმი მიძღვნილ საკავშირო კონფერენციაზე მეთოდური მოხსენებით გამოდის. დიდ ყურადღებას უთმობს ბავშვთა ვოკალური აღზრდის საკითხებს და მუსიკალური ათწლედის დირექტორთან - გ. თაქთაქიშვილთან ერთად, სპეციალურ განყოფილებას აყალიბებს და ხელმძღვანელობს. მისი აღზრდილია მრავალი ცნობილი ხელოვანი. [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს სამხედრო ნაწილებისა და [[ჰოსპიტალი|ჰოსპიტლების]] აქტიური მხარდაჭერისათვის აჯილდოებენ ორდენებით: „კავკასიის დაცვისათვის“ და „მამაცური შრომისთვის 1941-1945 წლების დიდ [[სამამულო ომი|სამამულო ომში]]“. | ||
| + | '''''ზურაბ ლეჟავა''''' | ||
==ლიტერატურა== | ==ლიტერატურა== | ||
| − | ვ. ბერიძე, „კულტურა და ხელოვნება დამოუკიდებელ საქართველოში (1918-1921 წლები)“, თბ., 1992; | + | * ვ. ბერიძე, „კულტურა და ხელოვნება დამოუკიდებელ საქართველოში (1918-1921 წლები)“, თბ., 1992; |
| − | რ. ქუთათელაძე, მ. ჯაფარიძე, „ქართული მუსიკის ენციკლოპედიური ლექსიკონი“, კულტურის სამინისტრო, თბ., 2015; | + | * რ. ქუთათელაძე, მ. ჯაფარიძე, „ქართული მუსიკის ენციკლოპედიური ლექსიკონი“, კულტურის სამინისტრო, თბ., 2015; |
| − | ნ. ბახუტაშვილი, „გამოჩენილი მომღერალი და პედაგოგი“, ჟურ. „საბჭოთა ხელოვნება“, 1960, №9; | + | * ნ. ბახუტაშვილი, „გამოჩენილი მომღერალი და პედაგოგი“, ჟურ. „საბჭოთა ხელოვნება“, 1960, №9; |
| − | მ. ყვარელაშვილი, „თაობათა აღმზრდელი“, ჟურ. „ქართველი ქალი“, 1978, №9. | + | * მ. ყვარელაშვილი, „თაობათა აღმზრდელი“, ჟურ. „ქართველი ქალი“, 1978, №9. |
| − | + | ||
==წყარო== | ==წყარო== | ||
[[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918-1921) ენციკლოპედია-ლექსიკონი]] | [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918-1921) ენციკლოპედია-ლექსიკონი]] | ||
| − | |||
==იხილე აგრეთვე== | ==იხილე აგრეთვე== | ||
[http://www.nplg.gov.ge/bios/ka/00003314/ ოლღა ბახუტაშვილი-შულგინა] | [http://www.nplg.gov.ge/bios/ka/00003314/ ოლღა ბახუტაშვილი-შულგინა] | ||
| − | [[კატეგორია:ვოკალისტები | + | [[კატეგორია:ქართველი ვოკალისტები]] |
| − | + | [[კატეგორია:ქართველი სოპრანოები]] | |
| − | [[კატეგორია:ქართველი | + | [[კატეგორია:საქართველოს სსრ სახალხო არტისტები ]] |
| − | [[კატეგორია:საქართველოს სახალხო | + | |
[[კატეგორია:საოპერო მომღერლები]] | [[კატეგორია:საოპერო მომღერლები]] | ||
| − | [[კატეგორია:პედაგოგები]] | + | [[კატეგორია:ქართველი პედაგოგები]] |
| + | [[კატეგორია:თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრის სოლისტები]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 14:22, 5 ოქტომბერი 2021 მდგომარეობით
ბახუტაშვილი-შულგინა ოლღა ალექსანდრეს ასული - (13.IV.1879, ქუთაისი - 20.IV.1950, თბილისი) - ერთ-ერთი პირველი ქართველი საოპერო მომღერალი ქალი. დრამატული სოპრანო. ქართული ვოკალური სკოლის ერთ-ერთი დამფუძნებელი. პედაგოგი. მკვლევარი.
სარჩევი |
[რედაქტირება] ბიოგრაფია
დაიბადა ექიმის ოჯახში, რომელიც თბილისში გადავიდა საცხოვრებლად. მუსიკა დედამ შეაყვარა და ფორტეპიანოზე დაკვრის შესასწავლად პროფესორ ი. მატკოვსკისთან მიიყვანა, რომელთანაც ჯერ კერძოდ სწავლობდა, შემდეგ კი - მუსიკალურ სასწავლებელში. 19 წლის ოლღა მოწაფედ აიყვანა პროფესორმა ე.კ. რადიანოვმა, ხოლო შემდეგ - მილანიდან ჩამოსულმა პედაგოგმა პ. რონციმ. მუსიკალურ სასწავლებელში სწავლის დროს გამოდის კონცერტებზე და ასრულებს ნაწყვეტებს სხვადასხვა ოპერებიდან. 7.IV.1900 მოწყობილ კონცერტში ოლღას გამოსვლას დადებითად ეხმაურება პრესა. 29.XII.1901 შედგა მისი დებიუტი თბილისის ოპერის თეატრის სცენაზე.
1902 წელს ქართველი ჟურნალისტი ა. ყანჩელი აღფრთოვანებულ ფელეტონს უძღვნის. იმავე წელს, ანტრეპრენიორ ალექსი წერეთლის მიწვევით, მოსკოვს მიემგზავრება და საზაფხულო თეატრ „აკვარიუმში“ სხვადასხვა როლს ასრულებს. მოსკოვში კონცერტების ჩატარების შემდეგ პეტერბურგის „უმაღლეს ვოკალურ კურსებზე შედის და ი. პ. პრიანიშნიკოვის ხელმძღვანელობით ვოკალური ტექნიკის დახვეწასა და ხმის სრულყოფაზე მუშაობს. შარლ გუნოს „ფაუსტიდან“ - მარგარიტას, რუჯერო ლეონკავალოს „ჯამბაზებიდან“ - ნედას, ანტონ რუბინშტეინის „დემონიდან“ - თამარის და ჯაკომო მეიერბერის „ჰუგენოტებიდან“ ვალენტინას პარტიებს ამუშავებს. 1903 წელს პარიზსა და მილანში მიემგზავრება. პარიზში - პროფესორ ტეკისთან, ხოლო მილანში პროფესორ ვიდალთან და პროფესორ ბროჯისთან მეცადინეობს.
1904 წელს დაბრუნდა მოსკოვში და დიდი თეატრის სცენაზე „პიკის ქალში“ მისი დებიუტი შედგა. დიდი თეატრის მიერ შეთავაზებული 3-წლიანი კონტრაქტის გაწყვეტის შემდეგ კიევში გადადის, წარმატებით ასრულებს იოლანტას, ნედას, ჩიო-ჩიო-სანის, მარიას, თამარის და აზას როლებს. 1906-დან ოდესის ოპერის თეატრში იწვევენ, სადაც ოთხი წლის განმავლობაში რჩება სამუშაოდ. პარალელურად ატარებს კონცერტებს თბილისში, ბაქოში, ხარკოვში, ყაზანში, კისლოვოდსკში, ეკატერინბურგსა და სხვა ქალაქებში.
1917 წელს ო. ბახუტაშვილი საქართველოში ბრუნდება და თბილისის ოპერის თეატრში ათწლიან სცენურ მოღვაწეობას იწყებს. იმავე წელს ქართულ კლუბში დიმიტრი არაყიშვილის შემოქმედებისადმი მიძღვნილ კონცერტში მონაწილეობს და, ავტორის თხოვნით, ოპერიდან „თქმულება შოთა რუსთაველზე“ თამარ დედოფლის კავატინას ასრულებს. 1918 წლიდან ფილარმონიის მუსიკალურ სასწავლებელში პედაგოგიურ მოღვაწეობას იწყებს. 5.II.1919 პროფესიულ სცენაზე დადგმული პირველი ქართული ოპერის, დიმიტრი არაყიშვილის „თქმულება შოთა რუსთაველზე“ საზეიმო პრემიერაში მონაწილეობს და გულჩინას პარტიას, ხოლო შემდეგ ქართულ ენაზე დადგმულ ა. რუბინშტეინის „დემონში“ თამარის როლს ასრულებს. 21.II.1919 მონაწილეობს ქართული ეროვნული მუსიკის ისტორიაში ერთ-ერთ უდიდეს დღესასწაულში, ზაქარია ფალიაშვილის ოპერის „აბესალომ და ეთერის“ პრემიერაში და ეთერის როლში გვევლინება. კომპოზიტორი, მისი თხოვნით, ეთერის არიაში („დედინაცვალი“) ბოლო ნაწილს ცვლის და მეორე ოქტავის სოლს უმატებს, ეთერის უკანასკნელ არიაში კი, მისივე თხოვნით, ბოლო ბგერის სის წინ შვიდ ტაქტს ამატებს, სიზე დამთავრებულ უკანასკნელ წინადაებას კი pIano-ზე ასრულებს. მარტო 1919 წლის სეზონში, „აბესალომ და ეთერის“ დადგმაში, ზედიზედ ოცდახუთჯერ, ერთიმეორეზე უკეთესად მღერის.
1921 წლდან მეორე კონსერვატორიაში ვოკალურ კლასს ხელმძღვანელობს. 1926, მისი ინიციატივითა და მონაწილეობით, თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორიაში, საქართველოში პირველი ვოკალურ-სამეცნიერო წრე ყალიბდება, სადაც ვოკალის პედაგოგებთან ერთად ფიზიოლოგები, ლარინგოლოგები, აკუსტიკოსები და ფსიქოლოგები მოღვაწეობენ. იმავე წელს ინიშნება კონსერვატორიის ვოკალური ფაკულტეტის დეკანად. პედაგოგობის პარალელურად სამეცნიერო-კვლევით სამუშაოებს ატარებს და გამოსცემს არაერთ ნაშრომს. 1937 წელს მოსკოვში ვოკალური განათლებისადმი მიძღვნილ საკავშირო კონფერენციაზე მეთოდური მოხსენებით გამოდის. დიდ ყურადღებას უთმობს ბავშვთა ვოკალური აღზრდის საკითხებს და მუსიკალური ათწლედის დირექტორთან - გ. თაქთაქიშვილთან ერთად, სპეციალურ განყოფილებას აყალიბებს და ხელმძღვანელობს. მისი აღზრდილია მრავალი ცნობილი ხელოვანი. მეორე მსოფლიო ომის დროს სამხედრო ნაწილებისა და ჰოსპიტლების აქტიური მხარდაჭერისათვის აჯილდოებენ ორდენებით: „კავკასიის დაცვისათვის“ და „მამაცური შრომისთვის 1941-1945 წლების დიდ სამამულო ომში“.
ზურაბ ლეჟავა
[რედაქტირება] ლიტერატურა
- ვ. ბერიძე, „კულტურა და ხელოვნება დამოუკიდებელ საქართველოში (1918-1921 წლები)“, თბ., 1992;
- რ. ქუთათელაძე, მ. ჯაფარიძე, „ქართული მუსიკის ენციკლოპედიური ლექსიკონი“, კულტურის სამინისტრო, თბ., 2015;
- ნ. ბახუტაშვილი, „გამოჩენილი მომღერალი და პედაგოგი“, ჟურ. „საბჭოთა ხელოვნება“, 1960, №9;
- მ. ყვარელაშვილი, „თაობათა აღმზრდელი“, ჟურ. „ქართველი ქალი“, 1978, №9.
[რედაქტირება] წყარო
საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918-1921) ენციკლოპედია-ლექსიკონი
