გაბონაი ქუვდი

გაბონაჲ ქუვდ-ი / გულარი გაბონი დიგ. (ოს. Габонай куывд, гулари габони) — დიგორის ხეობის სოფლებში — ძინაგში, ნოგყაუსა და გულარში გავრცელებული დღესასწაული, რომელიც თავისი შინაარსით ნაყოფიერების კულტს უკავშირდება და, მკვლევართა აზრით, ტიპოლოგიურად ახლო დგას ირონელ ოსებში ცნობილ დღესასწაულთან — ნაფთან. სტირდიგორში არსებული გულარი გაბონის ძუარი (ხატი) დიდი თაყვანისცემით სარგებლობდა. ამ ხატში დავის დროს დებდნენ ფიცს (ითვლებოდა, რომ ძუართან ყალბი ფიცის დამდები სახლში ცოცხალი ვერ დაბრუნდებოდა).

საინტერესოა აღინიშნოს, რომ გულარი გაბონის პატივსაცემად მკითხავები შემდეგ ტექსტს წაიმღერებდნენ:

„ტაბუ, ტაბუ, გულარი გაბონი!

ტაბუ, ტაბუ, თეთრო ელია!“

მოტანილ ტექსტში „თეთრი ელიას“ ხსენება, ვ. მილერის აზრით, იმით აიხსნება, რომ გულარი გაბონის ძუარი წმ. ილია წინასწარმეტყველის სახელობის ეკლესიის ნანგრევებზეა დავანებული.

ლიტერატურა

• Миллер В. Ф. Осетинские этюды. М., 1881. Ч. I;
• Чибиров Л. А. Народный земледельческий календарь осетин. Цхинвали, 1976;
• Уарзиати В. С., Чибиров Л. А. Календарная и праздничная обрядность // Осетины. Серия «Народы и Культуры». Ответственные редакторы З. Б. Цаллагова, Л. А. Чибиров. М., 2012.

წყარო

კავკასიის ხალხთა მითები და რიტუალები