გადიდი

NPLG Wiki Dictionaries გვერდიდან
23:27, 18 მარტი 2024-ის ვერსია, შეტანილი Tkenchoshvili (განხილვა | წვლილი)-ის მიერ

გადასვლა: ნავიგაცია, ძიება

გადიდი – სოფლისა და მთის სახელია საქართველოში, (ვანის რაიონი). მდებარეობს სამხრეთ იმერეთის მთისწინეთზე მდინარე ღელესყურის შუა დინებაში. მოსახლეობაში შემორჩენილია ერთი ფრიად საინტერესო გადმოცემა გადიდის წარმომავლობის შესახებ.

„უწინ აქ ამ ადგილებში სამ ძმას უცხოვრია. ყოფილან გლეხიკაცის ფერობაზე. ტყეს კაფავდენ, მამულს აშენებდენ, საქონელი გოუმრავლებიენ, სკა ქონებიენ დიდძალი, მარა უმფროს ძმას ერთხელ უთქვამს, ცალკე უნდა გევიდე, რავარც იქნას, ვიცხოვრებო. ამ ძმებს წყენია და აკრილან თელათ იქიდან და აქ გადმოსულან, გამოცილებიენ უმფროს ძმას. ადგილი მართლა კაი შეხვედრია და ეს შუათანე და უმცროსი ძმა ძალიანი გამდიდრებულა. ერთხან ეს უმფროსი დეიმტერესთა, ნავხო ერთი, სული უდგია ჩემ ძმეფს თუ არაო. წამოსულა და რო მისულა და უნახია, წმინდათ გედირია თურმე, ასთე რაფერ გადიდდითო? მას მერე შერქმევია ამ ადგილს გადიდი. სოფელი რო დაშენებულა, მალეთევე გამრავლებულა და გადიდებულა“ (ნინა კალისტრატეს ასული კახიანი-გიორგაძისა დ. ვანი).

ეს ხალხური ვერსია იმთავითვე იმდენად პოპულარული და სარწმუნო ყოფილა, რომ იგი უშენიშვნოდ გაუზიარებია რუს გეოგრაფს კონსტანტინ ჰანს. მისი მიხედვითაც გადიდი ბრძანებითი კილოს ფორმა ყოფილა გადიდდი („Возвеличься увеличься!“).

ფაქტიურად გადიდი მეგრული (ზანური) წარმოშობის სახელია:“' გა („გორა, მთა“) და დიდ-ი. იგი ისევეა გაფორმებული, როგორც ჭყონდიდი („მუხა დიდი"), ზუგდიდი („ბორცვი დიდი”), კონდიდი („რკო[ნ]დიდი“, „მუხა დიდი“)…

მაშასადამე, გა+დიდი ნიშნავს: „მთა დიდი“, „ბორცვდიდი“. ის აგებულებითაც და შინაარსითაც ტოპონიმ ზუგდიდის ანალოგია.


წყარო

ქართულ ტოპონიმთა განმარტებით-ეტიმოლოგიური ლექსიკონი

პირადი ხელსაწყოები
სახელთა სივრცე

ვარიანტები
მოქმედებები
ნავიგაცია
ხელსაწყოები