ქვახვრელი

12:04, 1 ივნისი 2024-ის ვერსია

ქვახვრელი - სოფელი აღმოსავლეთ საქართველოში, შიდა ქართლის მხარის გორის მუნიციპალიტეტში, მდებარეობს მდინარე მტკვრის მარჯვენა მხარეს.

წყაროებში პირველად იხსენიება 975 წლისთვის, ქართლის ერისთავ იოანე მარუშის ძის მიერ დავით კურაპალატისათვის უფლისციხის გადაცემასთან დაკავშირებით.

1064 წ. ბაგრატ IV-ის (1027-1072) ბრძანებით შეიპყრეს კვირიკე სომეხთა მეფე და მისი ძმა სუმბატი. როცა ამის შესახებ ბაგრატს შეატყობინეს, იგი ქვახვრელში გადასულა. ტყვეები მეფისათვის კლდეკართან მოუგვრიათ (ქც 1: 307,1-9). ქართლის მეფე კონსტანტინე II-ს (1478-1505) ზაზა ფანასკერტელისა და მისი შვილებისათვის უბოძებია ქვახვრელი, უფლისციხე და კარალეთი თავისი მამულებით (სასისხლო სიგელების ... 1924: 30).

ვახვრელი არქეოლოგიურად შეუსწავლელია.

1978 წ. ქვახვრელის ტერიტორიაზე შემთხვევით აღმოჩნდა ვერცხლის მონეტების (დირჰემების) განძი, რომლიდანაც 10 მონეტა ს. ჯანაშიას სახ. საქართველოს სახელმწიფო მუზეუმში მოხვდა. დანარჩენი მონეტები დაიკარგა. 1027 წ. მოჭრილი მონეტები ეკუთვნოდა თბილისის ამირა ალი იბნ ჯაფარს (ანთაძე 1986: 122-124).

სახელწოდება

ქვახვრელი ორფუძიანი სახელია: ქვა და ხვრელი. იგი ნიშნავს: „კლდე, რომელშიც ბუნებრივი გამოქვაბულებია, ხვრელებია“.

ხალხური განმარტებით ქვახვრელი ადგილს თითქოს იმიტომ შერქმევია, რომ ესაა ქვიანი ადგილი და სიცხეში ქვა ხურს. ასეთი განმარტება ხალხური ეტიმოლოგიის საუკეთესო ნიმუშად შეიძლება ჩაითვალოს.

წყარო

ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი ქართულ ტოპონიმთა განმარტებით-ეტიმოლოგიური ლექსიკონი