ქართული ფორთოხალი
(→წყარო) |
|||
| (ერთი მომხმარებლის 5 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | [[ფაილი:ForToxali qarTuli adreula.jpg|thumb| | + | [[ფაილი:ForToxali qarTuli adreula.jpg|thumb|250პქ|ფორთოხალი ქართული „ადრეულა“]] |
| − | ''' | + | '''ქართული ფორთოხალი''' - ამ სახელწოდებას უფრო კრებითი შინაარსი აქვს, ვიდრე გარკვეული ჯიშისა; ასეთ სახელწოდებას ატარებს ისეთი ჯიშების ჯგუფი, რომლებიც ერთმანეთისაგან არსებითად განსხვავდებიან. აქ ჩვენ ვხედავთ როგორც დიდ, ისე საშუალო ზომის ხეებს, განსხვავებულს როგორც შეფოთვლით, ისე ვარჯის მოყვანილობით. ნაყოფი ნაირ-ნაირია: მსხლისებრი, მრგვალი, ბტყელი, მოგრძო, როგორც ტკბილი სასიამოვნო გემოსი, ისე მეტად მჟავე, ამავე დროს საგვიანოც და საკმაოდ ადრეულებიც. უნდა ვიფიქროთ, რომ ყველა ჯიში, რომელთა სახელწოდება დაკარგულია ან რომლებიც ადგილობრივ ფორმებს წარმოადგენენ, ცნობილი არის ქართული ფორთოხლის სახელწოდებით. |
| − | ქართული ფორთოხალი''' - ამ სახელწოდებას უფრო კრებითი შინაარსი აქვს, ვიდრე გარკვეული ჯიშისა; ასეთ სახელწოდებას ატარებს ისეთი ჯიშების ჯგუფი, რომლებიც ერთმანეთისაგან არსებითად განსხვავდებიან. აქ ჩვენ ვხედავთ როგორც დიდ, ისე საშუალო ზომის ხეებს, განსხვავებულს როგორც შეფოთვლით, ისე ვარჯის მოყვანილობით. ნაყოფი ნაირ-ნაირია: მსხლისებრი, მრგვალი, ბტყელი, მოგრძო, როგორც ტკბილი სასიამოვნო გემოსი, ისე მეტად მჟავე, ამავე დროს საგვიანოც და საკმაოდ ადრეულებიც. უნდა ვიფიქროთ, რომ ყველა ჯიში, რომელთა სახელწოდება დაკარგულია ან რომლებიც ადგილობრივ ფორმებს წარმოადგენენ, ცნობილი არის ქართული ფორთოხლის სახელწოდებით. | + | |
| − | დღეს ამ ჯიშებში ზოგი გამორკვეულია და ხმელთაშუა ზღვის ტიპის გარკვეულ ჯიშებს მიეკუთვნება, რამდენიმე ჯიში კი, სახელდობრ: „[[ფორთოხალი | + | დღეს ამ ჯიშებში ზოგი გამორკვეულია და ხმელთაშუა ზღვის ტიპის გარკვეულ ჯიშებს მიეკუთვნება, რამდენიმე ჯიში კი, სახელდობრ: „[[ფორთოხალი თხელკანიანი|თხელკანიანი]]“, „[[ფორთოხალი სქელკანიანი|სქელკანიანი]]“, [[ფორთოხალი ბათუმის|„ბათუმის“]], უთუოდ წარმოადგენს აჭარაში, ძველ სამხრეთ [[საქართველო|საქართველოში]] და ნაწილობრივ თურქეთშიაც წარმონაშობ ჯიშებს. |
როგორც გადმოგვცემს ექსპედიცია, რომელმაც შეისწავლა ჩვენთან მოსაზღვრე თურქეთის რაიონების ციტრუსების ნარგავები, იმ ჯიშებს, რომლებსაც „თურქულ ფორთოხალს“ ეძახდნენ, იქაური მოსახლეობა იცნობს, როგორც „ბათუმის ფორთოხალს“. ეს გვაფიქრებინებს, რომ ეს ფორთოხლები სამხრეთ საქართველოში არიან წარმოშობილნი. | როგორც გადმოგვცემს ექსპედიცია, რომელმაც შეისწავლა ჩვენთან მოსაზღვრე თურქეთის რაიონების ციტრუსების ნარგავები, იმ ჯიშებს, რომლებსაც „თურქულ ფორთოხალს“ ეძახდნენ, იქაური მოსახლეობა იცნობს, როგორც „ბათუმის ფორთოხალს“. ეს გვაფიქრებინებს, რომ ეს ფორთოხლები სამხრეთ საქართველოში არიან წარმოშობილნი. | ||
| ხაზი 16: | ხაზი 15: | ||
== წყარო == | == წყარო == | ||
| − | საქართველოს კულტურული ფლორის ატლასი | + | [[საქართველოს კულტურული ფლორის ატლასი]] |
| − | [[კატეგორია:ციტრუსები]] [[კატეგორია: | + | [[კატეგორია:ციტრუსები]] |
| + | [[კატეგორია:ფორთოხლის ჯიშები]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 15:24, 20 ივნისი 2023 მდგომარეობით
ქართული ფორთოხალი - ამ სახელწოდებას უფრო კრებითი შინაარსი აქვს, ვიდრე გარკვეული ჯიშისა; ასეთ სახელწოდებას ატარებს ისეთი ჯიშების ჯგუფი, რომლებიც ერთმანეთისაგან არსებითად განსხვავდებიან. აქ ჩვენ ვხედავთ როგორც დიდ, ისე საშუალო ზომის ხეებს, განსხვავებულს როგორც შეფოთვლით, ისე ვარჯის მოყვანილობით. ნაყოფი ნაირ-ნაირია: მსხლისებრი, მრგვალი, ბტყელი, მოგრძო, როგორც ტკბილი სასიამოვნო გემოსი, ისე მეტად მჟავე, ამავე დროს საგვიანოც და საკმაოდ ადრეულებიც. უნდა ვიფიქროთ, რომ ყველა ჯიში, რომელთა სახელწოდება დაკარგულია ან რომლებიც ადგილობრივ ფორმებს წარმოადგენენ, ცნობილი არის ქართული ფორთოხლის სახელწოდებით.
დღეს ამ ჯიშებში ზოგი გამორკვეულია და ხმელთაშუა ზღვის ტიპის გარკვეულ ჯიშებს მიეკუთვნება, რამდენიმე ჯიში კი, სახელდობრ: „თხელკანიანი“, „სქელკანიანი“, „ბათუმის“, უთუოდ წარმოადგენს აჭარაში, ძველ სამხრეთ საქართველოში და ნაწილობრივ თურქეთშიაც წარმონაშობ ჯიშებს.
როგორც გადმოგვცემს ექსპედიცია, რომელმაც შეისწავლა ჩვენთან მოსაზღვრე თურქეთის რაიონების ციტრუსების ნარგავები, იმ ჯიშებს, რომლებსაც „თურქულ ფორთოხალს“ ეძახდნენ, იქაური მოსახლეობა იცნობს, როგორც „ბათუმის ფორთოხალს“. ეს გვაფიქრებინებს, რომ ეს ფორთოხლები სამხრეთ საქართველოში არიან წარმოშობილნი.
ზემოაღნიშნული ექსპედიციის მტკიცებით, თურქეთში ჭარბობს ადგილობრივი ჯიშები, მაგრამ მეტად ხშირია სხვა ქვეყნებიდან შემოტანილი ჯიშებიც, მაგალითად, „იაფა“, ხოლო უფრო გავრცელებულია „მესინის“, „სმირნის“, „რიზეს“ და სხვა.
ბათუმის ბოტანიკური ბაღის ციტრუსების კოლექციაში ვპოულობთ ამ ფორთოხლის ორ ფორმას: „სქელკანიანს“ და „თხელკანიანს“, რომლებსაც შეიძლება შევუფარდოთ ესა თუ ის ჩვენებური ფორმა, ხოლო განცალკევებით უნდა დავაყენოთ ჯიში, რომელსაც „ბათუმის“ სახეწოდება აქვს მინიჭებული. ადგილობრივ ფორთოხლებს შორის აღსანიშნავია „ქართული ადრეულა“.
