მანდეიზმი

14:01, 21 მარტი 2018-ის ვერსია

მანდეიზმი - ანუ საბიზმი. სიტყვა „მანდა“ მანდეურ ენაზე, არამეულის ერთ-ერთ დიალექტზე, „ცოდნას“ ნიშნავს, მანდეველები - მცოდნეებს. ასევე: „საბი“ ითარგმნება ნათლისღებად, საბიელები - ნათელღებულებად.

მანდეიზმი აღმოცენდა მცირე აზიაში ძველი და ახალი წელთაღრიცხვების მიჯნაზე და დღესაც არსებობს. მიმდევრები თავიანთ თავს „იოანე ნათლისმცემლის ქრისტიანებს“ უწოდებენ და ამჟამად სახლობენ ევფრატის ქვემო წელსა და ერაყის მიდამოებში. XIX ს-ის ბოლოს მათი რიცხვი 20000 არ აღემატებოდა. ჰყავთ სასულიერო პირები და გააჩნიათ საღვთისმსახურო და დოგმატური შინაარსის წიგნები, წარმოშობით ძველი (I-III სს.), მაგრამ მუჰამედის შემდეგ გადამუშავებული. უმთავრესია: „გინზა-რაბბა“ (დიდი საცავი), „იოანეს წიგნი“ და „კოლასთა“, სადაც თავმოყრილია მითები, ჰიმნები და დარიგებები.

მანდაველები მამათმთავრად იოანე ნათლისმცემელს ასახელებენ. უკანასკნელს გნოსტიკოსთა სისტემაშიც გამორჩეული ადგილი ეჭირა. იგი ძველი და ახალი ეპოქების მიჯნაზე დგას და თითქოს ბუნებრივია, რომ მის თაყვანისმცემელთა კულტში, ე.ი. მანდეველთა და გნოსტიკოსთა შორის, აღრეულია წარმართობა და ბიბლია.

მანდეველთა თეოლოგია

მანდეველთა თეოლოგია ზოგადად ასეთია:

ღვთაება ანუ აბსოლუტი დიფერენცირებულია ნათელ ძალებად ანუ ეონებად. ესენია: დიდი გონება (მანა-რაბბა), ცხოვრება, წყნარი ქროლვა, მზის ღმერთი (სამ-სემირი), ცის ღმერთი (იუშამინი), რომელიც მყოფობს ცვართა სათავესთან და სინათლის წყაროსთან, ციური იორდანე - გონების მკურნალი, რაც ესატყვისება გნოსტიკოსთა სოფიას და რომელიც წარმოდგენილია ყოვლისმომცველ ხედ, რომელიც აერთიანებს ბიბლიურ ორ ხეს - სიცოცხლის ხესა და შემეცნების ხეს.

ჩვენი სულები ღვთის გამოსხივებანი არიან, თუმცა დაბნელებულნი და დატყვევებულნი მატერიალურ ყოფაში. მათი ხსნისათვის ეონები სახლდებიან რჩეულებში, მაგალითად, იოანე ნათლისმცემელში, რომელიც აფუძნებს რელიგიურ განბანას და ჩაყვინთვას სულის განწმენდის სიმბოლოდ ციურ იორდანეში. სოფიასთან (სიბრძნესთან) ზიარებულებმა ანუ განდობილებმა თავი უნდა შეიკავონ ხორცის ჭამისაგან, ღვინის სმისაგან და სქესობრივი კავშირისაგან. ისინი განყენებულნი არიან უწმინდური მსოფლიოსაგან; ფლობენ საიდუმლოს და გულმოდგინედ ფარავენ უზიარებელთაგან.

მანდეველთა სექტა, ყველა მონაცემის მიხედვით, გნოსტიციზმის მემკვიდრეა.

წყარო

პაპუაშვილი ნუგზარ. მსოფლიო რელიგიები საქართველოში / [რედ.: სოზარ სუბარი] - თბ. : თავისუფლების ინ-ტი, 2002 - 232გვ. ; 20სმ. - - რეზ. ინგლ. ენ. - ბიბლიოგრ.: გვ.225