დიდი ატენის ღვთისმშობის მცირეგუმბათოვანი ეკლესია
(ახალი გვერდი: ორბელიანების ეკლესია '''დიდი ატენის ღ...) |
|||
| (ერთი მომხმარებლის 13 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | [[ფაილი:DIDI ATENIS MCIREGUMB.jpg|thumb| | + | [[ფაილი:DIDI ATENIS MCIREGUMB.jpg|thumb|200პქ|ორბელიანების ეკლესია]] |
| − | '''დიდი ატენის ღვთისმშობის მცირეგუმბათოვანი ეკლესია''' (ორბელიანების ეკლესია) - ეკლესია მდებარეობს [[საქართველო]]ში, | + | '''დიდი ატენის ღვთისმშობის მცირეგუმბათოვანი ეკლესია''' (ორბელიანების ეკლესია) - ეკლესია მდებარეობს [[საქართველო]]ში, [[შიდა ქართლი]]ს მხარეში, [[გორის მუნიციპალიტეტი|გორის მუნიციპალიტეტში]], მისგან სამხრეთით მდებარე სოფელ დიდი ატენის ცენტრში. სტილისტური ანალიზით თარიღდება VII-IX საუკუნეებით. |
| − | დიდი ატენის მცირეგუმბათოვანი ეკლესიის დასავლეთ | + | დიდი ატენის მცირეგუმბათოვანი ეკლესიის დასავლეთ [[ფასადი]]ს კარის [[ტიმპანი|ტიმპანზე]] ამოკვეთილია რელიეფური კომპოზიცია და ასომთავრული წარწერა: „[[ქრისტე]] ადიდე ორსავე ცხოვრებასა აქა ხორციელებრ და წინაშე შენსა სულიელებრ რატ ერისთავი ძე იგი ლიპარიტ ერისთავისაი რომელმან აღაშენა ესე სახლი ღმრთისაი და ბჭეი ცათაი წმიდაი ეკლესიაი, სალოცველად სულისა მათისა”. საფიქრებელია, რომ რატი [[ერისთავი|ერისთავმა]] X საუკუნეში განაახლა „სახლი ღმრთისაი” და თავისი თავი აღმშენებლად გამოაცხადა. ამავე საუკუნეში [[გუმბათის ყელი]] მოუპირკეთებიათ მომწვანო [[ტუფი]]თ და ზედ წარწერაც ამოუკვეთიათ. |
| − | დასავლეთის მინაშენი (5,7X3,9 მ), სამხრეთის კარის არქიტრავზე მოთავსებული მხედრული წარწერის თანახმად, 1870 წელს აუგია მღვდელს დავით დავიდოვს. | + | დასავლეთის [[მინაშენი]] (5,7X3,9 მ), სამხრეთის კარის [[არქიტრავი|არქიტრავზე]] მოთავსებული მხედრული წარწერის თანახმად, 1870 წელს აუგია მღვდელს დავით დავიდოვს. |
====აღწერილობა==== | ====აღწერილობა==== | ||
| − | ჯვარგუმბათოვანი ეკლესია (7,2X7,9 მ) გეგმით წარმოადგენს მარტივ თანაბარმკლავიან [[ჯვარი|ჯვარს]]. ნაგებია რიყის ქვით, ფასადებზე ზოგან გამოყენებულია მწვანე ტუფის ქვაც. | + | [[ჯვარ-გუმბათოვანი ნაგებობა|ჯვარგუმბათოვანი ეკლესია]] (7,2X7,9 მ) გეგმით წარმოადგენს მარტივ თანაბარმკლავიან [[ჯვარი|ჯვარს]]. ნაგებია [[რიყის ქვა|რიყის ქვით]], ფასადებზე ზოგან გამოყენებულია მწვანე ტუფის ქვაც. |
| + | |||
| + | შესასვლელები სამხრეთით და დასავლეთითაა. ეკლესიის სამი მკლავი სწორკუთხაა, მეოთხე, აღმოსავლეთისა, [[აფსიდი]]თ მთავრდება. გარედან მკლავების კედლები ქმნიან არათანაბარგვერდებიან ტრაპეციას. ყოველ მკლავში თითო [[სარკმელი]]ა, რვაწახნაგიანი [[გუმბათის ყელი|გუმბათის ყელში]] – ოთხი. [[გუმბათი]]ს ყელის სიგანე, ჯვრის მკლავებთან შედარებით, ერთნახევარჯერ მეტია, რაც ზრდის გუმბათქვეშა კვადრატის სივრცეს. გუმბათქვეშა კვადრატიდან გუმბათის ყელზე გადასვლა [[ტრომპი|ტრომპების]] ორი რიგით ხდება. აღმოსავლეთის ფასადზე [[საკურთხეველი|საკურთხევლის]] [[ფანჯარა]] დასრულებულია თლილ ქვაში ამოკვეთილი ნალისებრი [[თაღი]]თ. სამხრეთ ფასადის [[ფრონტონი|ფრონტონზე]], სარკმლის ორივე მხარეს, სიმეტრიულად, ორი საკმაოდ ღრმა ნახევარწრიული [[ნიში]]ა. კარის დეკორირებულ [[ტიმპანი|ტიმპანში]] და ნიშებში მოგვიანებით მომწვანო ქვები ჩაუსვამთ. ქვებზე ამოკვეთილი წარწერები დაზიანებულია და მათი წაკითხვა შეუძლებელია. [[გუმბათი]] გადახურულია კარგად გამოყვანილი ქვის ლორფინებით. | ||
| + | |||
| − | |||
==წყარო== | ==წყარო== | ||
| − | [[საქართველოს | + | [[საქართველოს ისტორიისა და კულტურის ძეგლთა აღწერილობა]] |
[[კატეგორია:საქართველოს არქიტექტურული ძეგლები]] | [[კატეგორია:საქართველოს არქიტექტურული ძეგლები]] | ||
[[კატეგორია:საქართველოს ეკლესია-მონასტრები]] | [[კატეგორია:საქართველოს ეკლესია-მონასტრები]] | ||
[[კატეგორია:გორის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურული ძეგლები]] | [[კატეგორია:გორის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურული ძეგლები]] | ||
| + | [[კატეგორია:ღვთისმშობლის სახელობის ეკლესიები]] | ||
| + | [[კატეგორია:ჯვარ-გუმბათოვანი ეკლესიები]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 14:39, 29 სექტემბერი 2022 მდგომარეობით
დიდი ატენის ღვთისმშობის მცირეგუმბათოვანი ეკლესია (ორბელიანების ეკლესია) - ეკლესია მდებარეობს საქართველოში, შიდა ქართლის მხარეში, გორის მუნიციპალიტეტში, მისგან სამხრეთით მდებარე სოფელ დიდი ატენის ცენტრში. სტილისტური ანალიზით თარიღდება VII-IX საუკუნეებით.
დიდი ატენის მცირეგუმბათოვანი ეკლესიის დასავლეთ ფასადის კარის ტიმპანზე ამოკვეთილია რელიეფური კომპოზიცია და ასომთავრული წარწერა: „ქრისტე ადიდე ორსავე ცხოვრებასა აქა ხორციელებრ და წინაშე შენსა სულიელებრ რატ ერისთავი ძე იგი ლიპარიტ ერისთავისაი რომელმან აღაშენა ესე სახლი ღმრთისაი და ბჭეი ცათაი წმიდაი ეკლესიაი, სალოცველად სულისა მათისა”. საფიქრებელია, რომ რატი ერისთავმა X საუკუნეში განაახლა „სახლი ღმრთისაი” და თავისი თავი აღმშენებლად გამოაცხადა. ამავე საუკუნეში გუმბათის ყელი მოუპირკეთებიათ მომწვანო ტუფით და ზედ წარწერაც ამოუკვეთიათ.
დასავლეთის მინაშენი (5,7X3,9 მ), სამხრეთის კარის არქიტრავზე მოთავსებული მხედრული წარწერის თანახმად, 1870 წელს აუგია მღვდელს დავით დავიდოვს.
[რედაქტირება] აღწერილობა
ჯვარგუმბათოვანი ეკლესია (7,2X7,9 მ) გეგმით წარმოადგენს მარტივ თანაბარმკლავიან ჯვარს. ნაგებია რიყის ქვით, ფასადებზე ზოგან გამოყენებულია მწვანე ტუფის ქვაც.
შესასვლელები სამხრეთით და დასავლეთითაა. ეკლესიის სამი მკლავი სწორკუთხაა, მეოთხე, აღმოსავლეთისა, აფსიდით მთავრდება. გარედან მკლავების კედლები ქმნიან არათანაბარგვერდებიან ტრაპეციას. ყოველ მკლავში თითო სარკმელია, რვაწახნაგიანი გუმბათის ყელში – ოთხი. გუმბათის ყელის სიგანე, ჯვრის მკლავებთან შედარებით, ერთნახევარჯერ მეტია, რაც ზრდის გუმბათქვეშა კვადრატის სივრცეს. გუმბათქვეშა კვადრატიდან გუმბათის ყელზე გადასვლა ტრომპების ორი რიგით ხდება. აღმოსავლეთის ფასადზე საკურთხევლის ფანჯარა დასრულებულია თლილ ქვაში ამოკვეთილი ნალისებრი თაღით. სამხრეთ ფასადის ფრონტონზე, სარკმლის ორივე მხარეს, სიმეტრიულად, ორი საკმაოდ ღრმა ნახევარწრიული ნიშია. კარის დეკორირებულ ტიმპანში და ნიშებში მოგვიანებით მომწვანო ქვები ჩაუსვამთ. ქვებზე ამოკვეთილი წარწერები დაზიანებულია და მათი წაკითხვა შეუძლებელია. გუმბათი გადახურულია კარგად გამოყვანილი ქვის ლორფინებით.
