ივანე გედევანის ძე გომართელი

  დაიბადა სოფელ გორისაში (საჩხერის რაიონი). 1899 წელს დაამთავრა მოსკოვის უნივერსიტეტის სამედიცინო ფაკულტეტი. დახელოვნდა მოსკოვსა და გერმანიაში (ჰანოვერისა და ბერლინის კლინიკებში). გამოჩენილი და სახელმოხვეჭილი ექიმი, პუბლიცისტი, ლიტერატორი, კრიტიკოსი, მწერალი, პოლიტიკური და საზოგადო მოღვაწე. სხვადასხვა დროს მუშაობდა ექიმად სოფელ დიდ ჯიხაიშში, სოფელ გორისაში, ქუთაისში, თბილისში და სხვა. საკუთარი სახსრებით ააგო ორსართულიანი საავადმყოფო სოფელ გორისაში, სადაც იგი უფასოდ მკურნალობდა.

  1901 წლიდან პერიოდულ პრესაში სისტემატურად აქვეყნებდა სტატიებს სამედიცინო საკითხებზე. იყო “მესამე დასის” წევრი, მენშევიკ-ავტონომისტი, “ალიონელი”. 1902 წლიდან “ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების” გამგეობის წევრი. თანამშრომლობდა ჟურნალ “მოგზაურთან”. 1906 იყო რუსეთის პირველი სახელმწიფო სათათბიროს დეპუტატი. დემოკრატიული რესპუბლიკის წლებში იყო საქართველოს ეროვნული საბჭოს, პარლამენტისა და დამფუძნებელი კრების წევრი. თანამშრომლობდა ჟურნალ "მოგზაურთან". 1907 წლიდან სამუშაოდ გადავიდა თბილისში. 1910წ. დააპატიმრეს და ერთი წელი მეტეხის ციხეში იმყოფებოდა. დემოკრატიული რესპუბლიკის წლებში იყო საქართველოს ეროვნული საბჭოს, პარლამენტისა და დამფუძნებელი კრების წევრი. საქართველოში საბჭოთა ხელისუფლების დამყარების შემდეგ ეწეოდა ლიტერატურულ მოღვაწეობას და საექიმო პრაქტიკას. აღსანიშნავია მისი პიესები: "ქოხში"(1905), "წამხდარი სისხლი"(1905), რომანი-ქრონიკა "სამი დროება"(1931), კრიტიკული წერილები ნ. ბარათაშვილის, რ. ერისთავის, მ. გურულის, დ. კლდიაშვილის და სხვათა შესახებ. 

• პირველი სახელმწიფო სათათბირო, დეპუტატი ქუთაისის გუბერნიიდან (1906-)
• ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების გამგეობის წევრი. (1902-)

• კონსტანტინე დიმიტრის ძე ყიფიანი : 45 წლის მოღვაწეობის იუბილეს სახსოვრად 1868-1914 ბიოგრაფია (ავტორი). - თბილისი, ქართ. და დრამატ. საზ-ის გამოც, 1914. - 68 გვ.
• ადამიანის ნება და ზნეობა : უცხო სიტყვათა განმარტებით (ავტორი). - თბილისი, თბილისი, ამხანაგობა "ალიონის" გამოცემა, 1911. - 96 გვ.
• ტვინი და სული (ავტორი). - თბილისი, ამხ. "სორაპანი"-ს გამოც, 1908. - 32 გვ.
• ეროვნული საკითხი (ავტორი). - თბილისი, "სხივის" ამხანაგობის გამოცემა, 1906. - 56 გვ.
• ქოხში : სცენები სოფლის ცხოვრებიდან (ავტორი). - თბილისი, ი. გომართელისა, 1905. - 112 გვ.
• ჯუზეპე გარიბალდი (ავტორი). - თბილისი, "სხივი"-ს ამხანაგობის გამოცემა, 1905. - 48 გვ.
• შილლერის პოეზიის ძირითადი თვისებანი (ავტორი). - თბილისი, გამოცემა "მუშა", 1905. - 80 გვ.