ნიკოლოზ (კოლა) თომას ძე ბერიშვილი

   1893 წელს სოფელ მარტყოფის მამასახლისად აირჩიეს, სადაც სიამოვნებით წავიდა, რადგან ღრმად სწამდა: ”თუ ჩვენი სოფელი სწავლა-განათლებით და ნივთიერად არ ამაღლდა, ვერც ჩვენი ქვეყანა წაიწევს წინაო”. პირველ ყოვლისა სოფელში სკოლა გახსნა და ამ სკოლისთვის სოფლის შუაგულში ქვითკირის შენობა ააგო. ყველა უბნის გლეხთაგან შექმნა სოფლის საბჭო, გაიყვანა გზები და სასმელი წყაროდან წყლის მილი, გამართა ხიდი, ააგო შენობა ”პურის მაღაზიისთვის” (პურის შესანახი სპეციალური კონსტრუქციის საწყობი), საიდანაც ზამთარში და გაზაფხულზე უპურობით დამშეულ ღარიბ გლეხობას სესხით ეძლეოდა ხორბალი, როგორც სათესლედ, ასევე საჭმელად.

   ნიკოლოზ ბერიშვილი ყველანაირად ცდილობდა სოფლის დაწინაურებას. მამასახლისობის ვადის ამოწურვის შემდეგ ისევ თბილისში დაბრუნდა და კვლავ გალობის მასწავლებლად დაიწყო მუშაობა, მაგრამ 1906 წელს სოფელმა მეორედ აირჩია მამასახლისად. მიუხედავად იმისა, რომ ქალაქში უზრუნველი ცხოვრება ჰქონდა, მაინც ხალისიანად წავიდა სოფელში და ხელახლა შეუდგა სოფლის მშენებლობის საქმეს: მიწათმფლობელობის მოწესრიგებას, უსამართლობის ალაგმვას და ღარიბ-ღატაკი ხალხის სასიკეთო მუშაკობას, მაგრამ სოფლის მდიდარ-მყვლეფელთაგან უკმაყოფილოებმა და მოსყიდულებმა, 1907 წლის 8 ივლისს, ღამით, მძინარე გამოასალმეს სიცოცხლეს.

   ნიკოლოზ ბერიშვილი დაკრძალულია მშობლიურ სოფელ მარტყოფში.