ნორმა და ნორმატიული

1. რაიმეს ზომა, ნიმუში, საშუალო სიდიდე; 2. დაკანონებული დადგენილება, აუცილებლობად აღიარებული წესრიგი, წყობა; 3. გარკვეულ სიტუაციაში ქცევის წესი; 4. ქცევის რეგულაციის ფორმა ბიოლოგიაში, ტექნოლოგიაში. სოციოლოგიაში ნორმის ცნება მოიაზრებს სოციალური ერთობის მიერ გამომუშავებული ყოველგვარი წესის (მოთხოვნების, მოღვაწეობის ნიმუშების, სტანდარტების, ქცევის, მათ მიმართ სზოგადოების მოლოდინების) ერთიანობას. ნორმები გულისხმობს საზოგადობაში ადამიანთა ურთიერთქმედების აბსტრაქტულ მოდელს, რომლის შესაბამისად, ინდივიდს შეუძლია, ერთი მხრივ, ურთიერთქმედების სხვა მონაწილეთა ქცევის წინასწარმეტყველება, მეორე მხრივ, საკუთარის აგება. ნორმები მოქმედებს სხვადასხვა დონეზე (ინდივიდთა ყოველდღიური ცხოვრება, მაგალითად სუფრასთან ქცევა, ან განვითარებულ საზოგადოებებში სამართლებრივი სისტემის ფორმულირება). ნ-ები მხარდაჭერილი და განმტკიცებულია ნაირგვარი სანქციით არაფორმალური მიუღებლობიდან ფიზიკურ (მაგ., სიკვდილით) დასჯამდე. ნორმა განსაზღვრავს და უზრუნველყოფს სოციალური სისტემის წესრიგსა და სოციალური ურთიერთქმედების რეგულაციას. ნ. იმის კრიტერიუმია, თუ რა აღიქმება საზოგადოების მიერ ნორმალურად. ნორმის შესაბამისი ან ნორმაზე დაფუძნებული ნებისმიერი მოვლენა (ქცევა, მოლოდნი, წარმოდგენა და ა.შ.) არის ნორმატიული. ტერმინ ნორმას უპირატესობას ანიჭებენ ფუნქციონალური თეორიის წარმომადგენლები. სოციალური ფენომენოლოგია, ეთნომეთოდოლოგია უპირატესობას ანიჭებს ტერმინს წესი.