შა შე შვ შთ ში შო შრ შუ შფ შჯ
selected terms: 465 page 4 of 24
შე-მასრულებელობით-ი
(συμπληρωτικός) შემომსაზღვრელი, შემასრულებელი =ამათგანნი რომელნიმე შემასრულებელობითნი არიან არსებისანი: ნათესავი და სახე და შუაჲ ამათი განყოფილებაჲ, რომელნი არსებითად იწოდებიან, რამეთუ ესენი More…
შე-მაცთუნებელ-ი
(ἀπατηλός) =და ნუუკუე და აქუს მსგავსებაჲ რაჲმე ჭეშმარიტებისაგან შემაცთუნებელისა კერპისაჲ (არეოპ., ეპ., ეფრ., 7.1); – ἀπαπλανάω – და ჩუენისაცა გონებისა შემაცთუნებელ (ἀποπλανᾶν) უჯეროთა More…
შე-მდგომ-ი
(ὕστερον τό; ლოგიკ. ) მომდევნო =რომელთა შორის არს პირველი და შემდგომი, მათი არა არს საზოგადოდ შემასმენელი ნათესავი (ამონ., ტარიჭ., 57,21); ნეოპლატ. ყოველი სიმრავლე მეორე და შემდგომი არს More…
შე-მდგომება-ჲ
(διαδοχή ἡ) მონაცვლეობა =ესევითარი იგი შემდგომებაჲ ნათლისა და ბნელისაჲ სწორითა ჟამითა განიწვალა ქუეშესა ამას სოფელსა (ნოს., პასუხ. ექუს., გ. ათ., III, 5); – ἀκολουθία ἡ – კანონზომიერი More…
შე-მდგომნ-ი
(δεύτερα τά; ნეოპლატ. ) არსის რიგში შემდგომნი, მომდევნონი, მეორადნი =განაგებენ უდარესთა თჳსისა აღნათხზისათა,... წადიერნი აღვსებად შემდგომთა კეთილობათა თჳსთა მიერ, ვითარცა-იგი იყვნენ შემძლე More…
შე-მდგომნ-ი ღმრთისან-ი
(μετὰ Θεόν τά) ღმერთის შემდგომ არსებული, ღვთისგან ქმნილნი =ყოველთა ღმრთისაგანთა და შემდგომთა ღმრთისათა ევნების ძრვა (მქს., პიროს., გელ., 49.21) = ძველქართულ-ძველბერძნული More…
შე-მდგომობა-ჲ
(παρακολούθημα τό; ლოგიკ. ) მიმართება =სხუასა შემდგომობასა რაჲსმემიმართთასა იტყჳს (ამონ., ტარიჭ., 159,16); – ἀκολουθία ἡ – ურთიერთმიმართება ამათი ვიდრემე არს შემდგომობაჲ, ვითარცა More…
შე-მდგომობით-ი წესი
(δεύτερα ταξις ἡ; ნეოპლატ. ) არსის რიგში მეორადი, შემდგომი ადგილი =არ ვინაჲ შეიცვან ძალი უზესთაესთაჲ, რომელთა ჰქონდის წესი შემდგომობითი (პრ., კავშ., პეტრ., 150; 91.2-3) = More…
შე-მეცნება // შე-მეცნიერება
(γινώσκω) =არცამცა მამანი და შჳლნი ურთი-ერთას იმეცნებდეს (ნემეს., პეტრ., 47; 167.10-11); – ἐπιγινώσκω – შეტყობა, გაგება – გუარებთა სულსა შინა დამარხულთა ეგერა შევემეცნიერებით (ამონ., More…
შე-მეცნება-ჲ
(ἐπιστήμη ἡ) შეცნობა, შემეცნება =ამის მიერ უკუე უწყნის (γινώσκει) ღმერთმან არსნი არა თუ შემეცნებითა (τῇ ἐπιστήμῃ) არსთაჲთა, არამედ ცნობითა თავისა თჳსისაჲთა (არეოპ., საღმრ., ეფრ., 7.2); – More…
შე-მზადება
(οἰκοδομῶν ὁ) =რომელი შეჰმზადებს ცასა ზედა სავალსა თჳსსა (თტე., ამოს., გელ., 9.6, S 417, 114r); – συνίστημι – ლოგიკ. შედგენა – მივიღი ცხოველი და პირუტყჳ და მოკუდავი და შევჰმზადი ცხენად More…
შე-მზადება-ჲ
(κατασκευή ἡ) გამზადება, აგება, ფორმირება =(მიწა) ელოდა სიპოხეთა და სიჴშოთამიერსა შემზადებასა, რომელ არს განმზადებაჲ (ნოს., პასუხ. ექუს., გ. ათ., III, 10); – მომზადება, შექმნა – მიჰრონსა More…
შე-მზადებულ-ი
(δημιουργέω) შექმნილი, აგებული =ამათთაგან გამოჩენილ არს, რომელ დასაბამსა ყოველნივე სიტყჳერნი ბუნებანი რჩეულად შემზადებულ არიან (ნემეს., პეტრ., 41; 160, 16-17) = More…
შე-მზღუდველ-ი
(φρουρά ἡ) =ჭეშმარიტად იქებინ ყოველთა გუამ-მყოფელი დასაბამითი, დასრულებითი და შემოკრებითი, შემზღუდველი და საინაჴე და თავისა მომართ თჳსისა მომქცეველი და ესე შეერთებულად, განუყოფელად, More…
შე-მთხუევა
(προσπτύσσομαι) მიახლება, მთხვევა (ამბორი) =შევემთხუჱვი, თაყუანის-ვსცემ და პატივ-ვსცემ ყოვლადპატიოსანსა ხატსა, კაცობრივთა ჴორცთა ღმრთისა სიტყჳსათასა (თტე., მრწ., თეოფ., 14, Jer. 23, 341v); More…
შე-მთხუევა-ჲ
(πάσχειν τό; ლოგიკ. ) ათი კატეგორიიდან ერთ-ერთი: ვნება =ათთა შესმენათა და ნათესავოანთა ნათესავთაგანი ერთი იგი პირველი არსება არს, ხოლო ცხრანი – შემთხვევითნი ესე იგი არიან; პირველად More…
შე-მთხუევით-ი
(προαιρετικός) განზრახვით, წინასწარ არჩევით =ფილოსოფოსობაჲ არს წურთაჲ სიკუდილისა, შემთხუევითისაჲცა და ბუნებითისაჲცა (დამასკ., დიალ., ეფრ. 52,3); ◊ (διαφορά ἡ; ლოგიკ. ) More…
შე-მთხუევით-ი განყოფილება-ჲ
(ἐπουσιώδης διαφορά ἡ; ლოგიკ. ) შემთხვევითი, არაარსებითი განსხვავება =ყოველი განყოფილებაჲ, არსებითი და შემთხუევითი, სხუებობასა იქმს (დამასკ., დიალ., ეფრ. 11,5) = More…
შე-მთხუევით-ი რაოდენ-ი
(κατὰ συμβεβηκός πόσον τό; ლოგიკ. ) შემთხვევითი, არაძირითადი რაოდენობრიობა =შემთხუევითად რაოდენად ვიტყჳთ მათცა, რომელნი-იგი თავთა შორის თჳსთა იხილვებიან, ვითარ-იგი არიან საქმე და ძრვაჲ და More…
შე-მთხუეულ-ი
(πάσχουσας (πάσχω); ლოგიკ. ) შემთხვევითი, არააუცილებელი ვითარება =თჳთ ქმნაჲ და ვნებაჲ არსება არიან ესევითარად რადმე შემთხუეულნი ანუ ქმნულნი (დამასკ., დიალ., ეფრ. 39,1) See also: More…
ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური ტერმინოლოგიის დოკუმენტირებული ლექსიკონი ლექსიკონები
to main page Top 10FeedbackLogin top of page
© 2008 David A. Mchedlishvili XHTML | CSS Powered by Glossword 1.8.9