წა წე წვ წი წმ წო წრ წუ წყ
selected terms: 409 page 2 of 21
წარ-მავალ-ი
(ὑπαπαίρω) =არამედ დღითიდღე დაიმუსრვის ცხორება კაცთა ჟამთა შინა და მოქცევათა წელიწადისათა, და შესაზღურებულთა სრბათა მზისათა, რომელთამე წარსრულთა და რომელთამე წარმავალთა (გრ. ნეოკ., ეკლ., More…
წარ-მართ-ი
(῞Ελλην ὁ) წარმართი, ელინი =მე სადმე არა უწყი, წარმართთა მიმართ ანუ სხუათა ვიეთმე მიმართ ვთქუ (არეოპ., ეპ., ეფრ., 7.1); არა მოსწრაფე ვიქმენ წარმართთა მიმართ გინა სხუათა ვიეთმე თქუმად More…
წარ-მართება-ჲ
(κατόρθωμα τό) =ასწავებს მათ, რაჲთა არცა სულისა წარმართებათათჳს დიდად მაღლოოდინ (თტე., II სჯ. 7, გელ., A 1108, 105r); – ἐπιμελέομαι (ἐπιμελεῖσθαι) – ესენი არა ამაოდ შჯულ-უსხნა, არამედ More…
წარ-მართებულ-ი
(ἐξαρτίζω (ἐξηρτισμένος)) =რაჲთა უნაკლულოჲ აქუნდეს ცნობაჲ ყოვლისა მიმართ საქმისა კეთილისა წარმართებული (თტე., II სჯ. 14, გელ., A 1108, 114r) = ძველქართულ-ძველბერძნული More…
წარ-მართობა-ჲ
(’Ελληνίσμος) წარმართობა – (ეპიფ. კვ., პას., თეოფ., A 64, 95rII ) = ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური ტერმინოლოგიის დოკუმენტირებული ლექსიკონი = Old georgian-greek More…
წარ-მატება-ჲ
(προκοπή ἡ) ზრდა, მატება =ხოლო წარმარტებაჲ ითქუმის სიბრძნითა და ჰასაკითა და მადლითა, რამეთუ ჰასაკითა აღორძნდებოდა, ხოლო აღორძინებითა ჰასაკისაჲთა მის შორის მყოფსა მას სიბრძნესა განცხადებად More…
წარ-მმართებელ-ი
(κατορθῶν ὁ) წარმმართველი, სწორად მატარებელი =რამეთუ წარწყმდა განკრძალული ქუეყანით და კაცთა შორის წარმმართებელი არღა არს (თტე., მიქ., გელ., 7.2, K 1, 407r) = ძველქართულ-ძველბერძნული More…
წარ-მწერელ-ი
(ὑπόγραφιον) =მეორესა „გამოსლვათა“ უწოდა სახისა ამის მიერ საწუთოობასა აწინდელისა ამის ცხორებისა ჩუჱნისათჳს წარმწერელმან (ეკლსტ., გელ., 64. II) = ძველქართულ-ძველბერძნული More…
წარ-მწყმედელ-ი
(ὀλέθριος) =მარადის შეუშინებელ ყოფაჲ მათდა მიმართისა წარმწყმედელისა სურვილისაგან (არეოპ., საეკლ., ეფრ., 2.III.5); – ὄλλυμι (ὀλλυμένος) – არამედ წარმწყმედელთა მათ ვნებათა თჳსთა More…
წარ-საწყმედელ-ი
(πλανάω (πλανωμένος)) =საღმრთოთა და წმიდათა გულისჴმიყოფათა მომპოვნებელ, რომელნი არა აღერევიან ხატთა მათ ქუემოკერძოთა წარსაწყმედელთა (ნაზ., ჰომ., ეფთ.) = ძველქართულ-ძველბერძნული More…
წარ-წერა-ჲ
(ὑπογραφή ἡ; ლოგიკ. ) ცნების დაყოფა: არსებითი და არაარსებითი ნიშნებით განსაზღვრება, დახასიათება =უკუეთუ შემთხუებითთაგან მისთა მოღებულ იყოს, იწოდების წარწერად (ამონ., ტარიჭ., 44,33); More…
წარ-წერით-ი საზღვარ-ი
(ὑπογραφικός ὁρισμός ὁ) არსებითი და არაარსებითი ნიშნებით განსაზღვრება =წარწერითი საზღვარი შეზავებული არს არსებითთა და არსებისზედათაგან, ვითარ-იგი ვითარმედ: კაცი არს ცხოველი სიტყჳერი, More…
წარ-წყმედა
(ἀπόλλυμι) მოსპობა =ცოდვასა შთავრდომილი კაცი არა თჳნიერ ჯერჩინებისა ღმრთისა წარწყმდებოდის (ლეონ., ეპ., არს., 3, S 1463, 218r); და რომელი მოვიდა სულებისა კაცთაჲსა ცხოვნებად, არა More…
წარ-წყმედა-ჲ
(ἐρεμία ἡ) =მრგულივ შენსა წარმართნიცა შენ თანა წარწყმედად განეცნენ (თტე., ამოს., გელ., 3.11, S 417, 105r); – ἀπολλύειν τό – რამეთუ ბუნება სახიერისა არს დაბადებაჲ და ცხოვნებაჲ, ხოლო More…
წარ-წყმედულ-ი
(ἀπόλλυμι (ἀπολωλώς)) =გარნა ეგრეთცა ღმრთისა თანა-მოხარულად ითქუმიან წარწყმედულისა მის ცხოვრისა პოვნისათჳს ღმრთის სახეობითითა განსუენებითა (არეოპ., ზეც., ეფრ., 15.9); ვითარ არა ჯერ-იყო More…
წარ-ჴსნილად
(ἀδεῶς (წარჴსნილი – ἀδεής)) უშიშარად =ადვილად შეურაცხ-ჰყოფენ განკანონებასა და მფუცავ არიან წარჴსნილად (ეპიფ. კვ., პას., თეოფ., H 601, 167II) = ძველქართულ-ძველბერძნული More…
წარმო-არსება
(παράγω) წარმოქმნა, წარმოშობა, არსად ქცევა =ვერ-ვინაჲ სიმრავლისასა ძალ-უც თჳნიერ ერთისა წარმოარსებად (პეტრ., განმარტ. 5; 27.27-28); [სულმა] თჳსნი მიზეზნი პირველვე წარმოიყენნა მათ შორის, More…
წარმო-არსება-ჲ
(πρόοδος ἡ; ნეოპლატ. ) =არსის რიგების, სერიების წარმოქმნა, წარმოება, ემანაცია – – ჰქონდის მყოფობაჲ მეორესა მეორისგან და, თუ ესრეთ, იყოს წარმოარსებაჲ მათგან, რომლისა მიმართცა ბუნებით More…
წარმო-არსებულ-ი
(παραγόμενον τό) =იგივეობაჲ მიმართ წარმომაარსებელისა აქუს წარმოარსებულსა და ჰგიეს მის შორის; ხოლო სხუაობითა წარმოვლოს მისგან (პრ., კავშ. პეტრ., 30; 25.28-29); – προϊόν τό – ყოველი More…
წარმო-დგენა
(παρίστημι) წარმოჩენა, წარმოდგენა =ყოვლად კეთილგანმშჯელობით და შეურევნელად წარმოადგინე თითოეულისა სახისა ცხორებისა თჳსება (მქს., პიროს., გელ., 25,8) შდრ. // ფრიად მოკლედ და განცხადებულად More…
ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური ტერმინოლოგიის დოკუმენტირებული ლექსიკონი ლექსიკონები
to main page Top 10FeedbackLogin top of page
© 2008 David A. Mchedlishvili XHTML | CSS Powered by Glossword 1.8.9