არზაყან ემუხვარი და აფხაზეთის ისტორიის ზოგიერთი ასპექტი / მარინა იზორია // საქართველოს ბიზნესის მეცნიერებათა აკადემიის საერთაშორისო რეფერირებადი ჟურნალი მოამბე. - თბილისი, 2012. - ISSN 2233-3606. - [ტ.]XVIII. - გვ.94-98. - ისტორიის ფურცლებიდან. - რეზ. ქართ. და ინგლ. ენ.[MFN: 120873]

UDC:  94(479.22)"XVIII-XIX"

პერსონალია:  ემუხვარი არზაყან (საქართველოს დამფუძნებელი კრების წევრი, აფხაზეთის ეროვნული მთავრობის პირველი თავ-რე).

მოხსენიებული პირები:  გიორგი V (საქართველოს მეფე (1318-1346 წწ.)); ბაგრატ III (აფხაზთა სამეფოს შემქმნელი (978-1014 წწ.)); დადიანი ლევან II (ოდიშის მთავარი (1611-1657)); ვახუშტი ბატონიშვილი (ისტორიკოსი, გეოგრაფი); შარვაშიძე გიორგი (აფხაზეთის მთავარი (1810-1821 წწ)); ჟორდანია ნოე (საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობის თავ-რე); გამსახურდია კონსტანტინე (მწერალი).

თემატიკა:  საქართველოს ისტორია.

საკვანძო სიტყვები:  კავკასიის მთიელთა კავშირი; სამხედრო ოკუპაცია; ქართულ-აფხაზური ურთიერთობები.

"ქედუხრელი რაინდი" - აფხაზი თავადი ქართული საქმის სამსახურში : ინტერვიუ / ნატო მარშანია ; ესაუბრა ნინო აფხაზავა // სამეგრელო. - თბილისი, 2013. - ISSN 1987-8524. - 1.11.-1.12. - N24. - გვ.21-23. - აფხაზეთი და რეალობა[MFN: 146277]

UDC:  929.7 + 94(279.22:479.224)

• აფხაზავა, ნინო (კორესპ.); 

ფოტოები:  ნატო მარშანია

ანოტაცია:  ნატო მარშანიას მიერ მოძიებული ისტორიული მასალები სასახელო წინაპარ არზაყან ემუხვარზე

პერსონალია:  ემუხვარი არზაყან (აფხაზი თავადი, ნატო მარშანიას ბაბუა).

მოხსენიებული პირები:  მარშანია ნატო (აფხაზი ქალბატონი).

გეოგ.დასახელება:  აფხაზეთი.

თემატიკა:  გვარიშვილობა; აფხაზეთის კონფლიქტი.

საკვანძო სიტყვები:  ისტორიული მასალები; ემიგრაცია; ქართველთა სათვისტომო; აფხაზეთში სტუმრობა.

"ქედუხრელი რაინდი" - აფხაზი თავადი ქართული საქმის სამსახურში / ნატო მარშანია ; ესაუბრა ლალი პაპასკირი // ისტორიანი : ისტორიულ-შემეცნებითი ჟურნალი. - თბილისი, 2013. - ISSN 2233-3843. - დეკემბერი. - N12(36). - გვ.26-30. - ქართული ემიგრაცია[MFN: 149148]

UDC:  325.2(=352.2)(092) + 32(479.224)(092)

• პაპასკირი, ლალი (კორესპ.); 

ფოტოები:  არზაყან ემუხვარი; გივი ემუხვარი; ვლადიმერ (კუჭიკო) ემუხვარი; ნატო მარშანია

ანოტაცია:  საქართველოს პირველი დემოკრატიული რესპულიკის დამფუძნებელი კრების წევრის არზაყან ემუხვარის ცხოვრება და პოლიტიკური საქმიანობა ნატო მარშანიას წიგნში - "არზაყან ემუხვარი-ქედუხრელი რაინდი"

პერსონალია:  ემუხვარი არზაყან (პოლიტიკოსი, ემიგრანტი, 1880-1939).

მოხსენიებული პირები:  ანჩაბაძე გიორგი (ისტორიკოსი).

თემატიკა:  აფხაზი პოლიტიკოსები; ემიგრანტები.

საკვანძო სიტყვები:  მოგონებები; "ქართველი აფხაზი"; ქართული დიასპორა; საარქივო მასალები.

ქართულ-აფხაზური ურთიერთობების საკითხი ქართველ და აფხაზ მწერალთა შემოქმედებაში / ლევან ჯინჯიხაძე // აფხაზეთის მოამბე : ისტორია, არქეოლოგია, ეთნოგრაფია, სამართალი, ფილოსოფია, პოლიტოლოგია, ფილოლოგია, პედაგოგიკა, ფსიქოლოგია, ეკონომიკა / აფხაზეთის მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის პერიოდიული ორგანო. - თბილისი, 2012. - N1(8). - გვ.95-101. - რეზ. ინგლ. ენ.. - გამოყენებული ლიტ. გვ.100[MFN: 149883]

UDC:  821.353.1.09 + 821.352.2.09

პერსონალია:  უმუხვარი ვლადიმერ (აფხაზი პოლიტიკოსი და პუბლიცისტი); ემუხვარი არზაყან (დიმიტრი) (აფხაზი პოლიტიკოსი და პუბლიცისტი); შარვაშიძე (ჩაჩბა) გიორგი (აფხაზი და ქართველი პოეტი, დრამატურგი, პუბლიცისტი, საზოგადო მოღვაწე); ჭავაჭავაძე ილია (მწერალი, საზოგადო მოღვაწე); წერეთელი აკაკი (პოეტი, მწერალი); მესხი სერგი (პუბლიცისტი, მწერალი, საზოგადო მოღვაწე); ვაჟა-ფშაველა (პოეტი, მწერალი); ლორთქიფანიძე ნიკო (მწერალი); გოგებაშვილი იაკობ (მწერალი, პედაგოგი); ქიაჩელი ლეო (მწერალი); ბარნოვი ვასილ (მწერალი); გამსახურდია კონსტანტინე (მწერალი).

მოხსენიებული პირები:  ჭურღულია ოთარ (მეცნიერი, კრიტიკოსი, პუბლიცსიტი, საზოგადო მოღვაწე).

თემატიკა:  ქართული ლიტერატურის ისტორია და კრიტიკა; აფხაზური ლიტერატურის ისტორია და კრიტიკა; ქართულ-აფხაზური ურთიერთობების ისტორია.

საკვანძო სიტყვები:  აფხაზეთის თემა; ეროვნულ-პატრიოტული სულისკვეთება; ქართულ-აფხაზური ურთიერთობები.

აფხაზთა სეპარატისტული მოძრაობის სათავეებთან / არჩილ ჩაჩხიანი // ახალი და უახლესი ისტორიის საკითხები / ივანე ჯავახიშვილის ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტი. - თბილისი, 2014. - ISSN 1512-3154. - [ტ.] 1(14). - გვ.31-45. - რეზ. ინგლ. ენ.. - ლიტ-რა გვ.42-44[MFN: 166362]

UDC:  323.173(09)

მოხსენიებული პირები:  პაპასქირი ზურაბ (ისტორიკოსი); შარვაშიძე ალექსანდრე (თავადი); ემუხვარი არზაყან (თავადი); გამახარია ჯემალ (ისტორიკოსი); ჩერვონნაია სვეტლანა (ისტორიკოსი); ჭანბა სამსონ (მწერალი); შერიფოვი ასლანბეკ (ჩეჩენი რევოლუციონერი).

გეოგ.დასახელება:  აფხაზეთი.

თემატიკა:  სეპარატიზმი.

საკვანძო სიტყვები:  მუჰაჯირობა; ანტიქართული პროპაგანდა; "ახალი აფხაზები"; "მთიელთა კავშირი"; "კავკასიის ხალხთა კონფედერაცია"; ქართველების ეთნიკური წმენდა.

აფხაზეთის სტატუსი საქართველოს შემადგენლობაში 1918-1921 წლებში / ავთანდილ სონღულაშვილი // ისტორიულ-ეთნოლოგიური ძიებანი / ივანე ჯავახიშვილის ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტი. - თბილისი, 2014. - ISSN 1512-2727. - [ტ.]XVI. - გვ.47-60. - რეზ. ინგლ. ენ.. - ლიტ-რა გვ.59[MFN: 182250]

UDC:  94(479.22)

მოხსენიებული პირები:  შერვაშიძე ა. (თავადი); მარშანია ტ. (თავადი); ჯუღელი ვალიკო (საქართველოს სახალხო გვარდიის სარდალი); შერვაშიძე ვარლამ (აფხაზთა სახალხო საბჭოს წარმომადგენელი); ემუხვარი არზაყან (აფხაზთა სახალხო საბჭოს წარმომადგენელი); მაზნიაშვილი გიორგი (გენერალი); კედია სპირიდონი (ეროვნულ-დემოკრატი).

თემატიკა:  საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა, "1918-1921".

საკვანძო სიტყვები:  ანტიქართული აგიტაცია; აფხაზეთის ავტონომია; ქართული ენა; პოლიტიკური ორიენტაციები; საქართველოს კონესტიტუციები; აფხაზური სეპარატიზმი.

1918 წლის "ბოლშევიკური რევოლუციები" აფხაზეთში და ამიერკავკასიის წითელი გვარდიის საბრძოლო მოქმედებები სოხუმის ზონაში / არჩილ ჩაჩხიანი // ახალი და უახლესი ისტორიის საკითხები / ივანე ჯავახიშვილის ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტი. - თბილისი, 2014. - ISSN 1512-3154. - [ტ.] 2(15). - გვ.220-263. - რეზ. ინგლ. ენ.. - ლიტ-რა გვ.259-262[MFN: 185396]

UDC:  94(479.22)

მოხსენიებული პირები:  ეშბა ეფრემი (ბოლშევიკი); ემუხვარი ნიკოლოზი (თავადი, სამხედრო პირი); ჩხენკელი აკაკი (პოლიტიკური მოღვაწე); სვანიძე ნიკოლოზი (ბოლშევიკი); ლაკობა ნესტორი (ბოლშევიკი); ათარბეგოვი გევორქ (ბოლშევიკი); გეგეჭკორი ალ. (ბოლშევიკი); ასკურავა შალვა (ბოლშევიკი); ჯუღელი ვალიკო (გვარდიის მთავარი შტაბის უფროსი); ჩხიკვიშვილი ბენია (პოლიტიკოსი, მენშევიკი); ემუხვარი არზაყან (პოლიტიკური და სახელმწიფო მოღვაწე); ორახელაშვილი მამია (ბოლშევიკი); მაზნიაშვილი გიორგი (გენერალი); მარშანია ტატაში (თავადი, პოლკოვნიკი).

თემატიკა:  საქართველოს ისტორია, XX ს..

საკვანძო სიტყვები:  საარქივო დოკუმენტები; ბოლშევიკური ოკუპაცია; "რევოლუციური წესრიგი"; გლეხთა ყრილობები; საბჭოთა ტერორი; "აფხაზეთის რევკომი"; "სოხუმის კომუნა"; ოსმალური აგრესია; ამიერკავკასიის რესპუბლიკა; ბრესტ-ლიტოვსკის ხელშეკრულება; აფხაზური სეპარატიზმი.