Сие неложное и на всю мою жизнь неизменное письмо поднес вам, господину моему зятю, царю всей Имеретии Соломону Арчиловичу Давидову, я Григорий Дадиани, в том, что вашему царскому высочеству угодно было установить взаимную выдачу воров и злодеев между царством и Дадиановским владением... / Григорий Дадиани = ესე უტყუელი და ცხოვრებასა ჩემსა მტკიცედ შეუცვალებელი წიგნი მოგართვით თქუენ ბატონს ჩემ სიძეს სრულიად იმერთა მეფეს, ძესა არჩილისასა სოლომონს დავითიანს, მე დადიანმა გრიგოლ, ესე ვითარად, რომ თქუენმა მეფობის უმაღლესობამ სამეფოს და სადადიანოს შუა ქურდების და ავი უსამართლო კაცის მოკითხვა ინება და ერთმანეთის სამართლის მიცემა და ნაქურდლის გარდახდევინება და ჩუენ დასტურობის თანახმა გექმენით... / გრიგოლ დადიანი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою коммиссиею : Гуджары и другие акты. 1398-1799 : II. Договоры, купчия, крепости, просьбы, судебныя решения и т.п. / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1866. - Т. 1, Ч. 1, N10. - С. 60-61. - პარალელური ტექსტი რუსულ და ქართულ ენებზე. - ავტორი დადგენილია ტექსტის მიხედვით. - ტექსტის ბოლოს მინაწერი: ბეჭედი გრიგოლ დადიანისა. - წერილი შედგენილია 1792 წლის 9 მაისს[MFN: 19]

სრული ტექსტი (გვ. 72)

• ჭიჭინაძე, ნიკოლაოს (დოკუმენტის აღმწერი); 

ანოტაცია:  იმერეთის სამეფოსა და დადიანებს შორის შეთანხმება სისხლის სამართლის დანაშაულთა ერთობლივი გამოძიების შესახებ, ნახსენებია შანთის გამოყენება სიმართლის დასადგენად

პერსონალია:  სოლომონ II (იმერეთის მეფე, 1772-1815, დავით არჩილის ძე); დოსითეოს (ქუთათელი მიტროპოლიტი, კათალიკოსის მოსაყდრე, 1792-1814, წერეთელი).

მოხსენიებული პირები:  ჩიქოვანი გიორგი; ფაღავა ზაალ; ევთიმი (გაენათელი მიტროპოლიტი); ანტონი (მთავარეპისკოპოსი); გიორგი ბატონიშვილი; გელოვანი ქაიხოსრო (ლეჩხუმის სარდალ-მოურავი); ჩიჩუა გიორგი.

გეოგ.დასახელება:  იმერეთი; მათხოჯი.

Рапорт ген.-м. Рыкгофа гр. Гудовичу, от 16-го октября 1808 года, N179. - Редут-кале / Рыкгоф = გენერალ-მაიორ რიკგოფის პატაკი გრაფ გუდოვიჩს, 1808 წლის 16 ოქტომბრით დათარიღებული, N179. - რედუტ-კალე / რიკგოფი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерал-фельдмаршала, графа Ивана Васильевича Гудовича. 1806-1809 : VI. Имеретия, Мингрелия, Гурия и Абхазия : Мингрелия / Ад. Берже [председатель комиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1869. - Т. 3, N342. - С. 185[MFN: 2135]

სრული ტექსტი (გვ. 191)

ანოტაცია:  ეხება პოლკოვნიკ ნიკოლოზ დადიანის თაოსნობით სამეგრელოს მმართველის ნინო დადიანის წინააღმდეგ შეთქმულების ორგანიზებას

პერსონალია:  გუდოვიჩი ივან ვასილიევიჩ (გენერალ-ფელდმარშალი, კავკასიის მთავარმართებელი, 1741-1820).

მოხსენიებული პირები:  დადიანი ნინო (სამეგრელოს მმართველი, გიორგი XII ასული, გრიგოლ დადიანის მეუღლე); დადიანი ნიკოლოზ (თავადი, პოლკოვნიკი); დადიანი ტარიელ (თავადი); ფხაკაძე პეტრე (თავადი); ჩიჩუა ხახუ (თავადი); ფაღავა ბეჟან (თავადი); ფაღავა ხიტა (თავადი); გოგუშვილი გიორგი (აზნაური); ტარასოვი (მუშკეტერთა პოლკის პოლკოვნიკი).

გეოგ.დასახელება:  ქუთაისი; ნაჯიხევი; სამეგრელო.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა საქართველოში; ურთიერთობა სამეგრელოს სამთავროსთან.

Рапорт с. с. Литвинова кн. Цицианову, от 27-го июня 1804 года, N10. - Кутаиси / Литвинов = სამოქალაქო მრჩეველ ლიტვინოვის პატაკი თავად ციციანოვისადმი, დათარიღებული 1804 წლის 27 ივნისით, N10. - ქუთაისი / ლიტვინოვი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала от инфантерии, князя Павла Димитриевича Цицианова. 1802-1806 : XV. Имеретия, Мингрелия, Абхазия и Гурия : А. Имеретия / Ад. Берже [председатель комиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1868. - Т. II, ч. 15, N776. - С. 388-391. - ტექსტი რუსულ ენაზე[MFN: 2592]

სრული ტექსტი (გვ. 390)

ანოტაცია:  დაპირისპირება სამეგრელოს სამთავროსა და იმერეთის სამეფოს შორის, კონფლიქტის მოწესრიგების გეგმა რუსეთის ჯარების მეშვეობით ფოთის პორტიდან და ბატონიშვილების დაუმორჩილებლობა

პერსონალია:  ციციშვილი პავლე დიმიტრის ძე (საქართველოს მთავარმართებელი, ინფანტერიის გენერალი, 1754-1806, ციციანოვი); დადიანი გრიგოლ კაცია II ძე (სამეგრელოს მთავარი, 1770-1804); სოლომონ II (იმერეთის მეფე, 1772-1815, დავით არჩილის ძე); კონსტანტინე ბატონიშვილი (1789-1844, იმერეთის მეფე დავით II ძე).

მოხსენიებული პირები:  დადიანი ნიკოლოზ (თავადი, გრიგოლ დადიანის ძმა); წერეთელი (თავადი); ჩიქოვანი ბააკა (თავადი); ახვლედიანი გრიგოლ (თავადი); მაინოვი (პოლკოვნიკი); ვოლკონსკი დიმიტრი მიხეილის ძე (თავადი, გენერალ-ლეიტენანტი, საქართველოს ჯარების სარდალი); წულუკიძე დავით (თავადი); ჩიჩუა დათიკო (თავადი); ფაღავა (თავადი); დადიანი დარიელ.

გეოგ.დასახელება:  იმერეთი; სამეგრელო; ოდიში; ზოგიშის ციხე; აჭარის ციხე; დეხვირი; ლეჩხუმი; სვანეთი; აფხაზეთი; ქუთაისი; რუსეთი; ქართლი; ფოთი; გურია; თურქეთი.

თემატიკა:  ისტორია; საქართველო-რუსეთის ისტორიული ურთიერთობები.

საკვანძო სიტყვები:  იმერეთის სამეფო; იმერეთის შეერთება რუსეთთან; სამეგრელოს სამთავრო; ბაგრატოვანთა ამბოხი; რუსეთის მმართველობა საქართველოში.

Предписание кн. Цицианова с. с. Литвинову, от 30-го сентября 1804 года, N396 / Цицианов = თავად ციციანოვის მითითები სამოქალაქო მრჩეველ ლიტვინოვისადმი, დათარიღებული 1804 წლის 30 სექტემბრით, N396 / ციციანოვი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала от инфантерии, князя Павла Димитриевича Цицианова. 1802-1806 : XV. Имеретия, Мингрелия, Абхазия и Гурия : Б. Мингрелия / Ад. Берже [председатель комиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1868. - Т. II, ч. 15, N938. - С. 479-480. - ტექსტი რუსულ ენაზე[MFN: 3060]

სრული ტექსტი (გვ. 481)

ანოტაცია:  ცნობების მიწოდება ბათუმისა და ანაკლიის ნავსადგურების შესახებ და მათი დაქვემდებარება პორტოსგან. სამეგრელოს სანაპიროსთან სიმაგრის აგება რუსეთის ჯარებისა და სურსასის თავრიზიდან სამეგრელოში თავისუფალი გადაადგილებისათვის. ინჟინერ ლაშქარაშვილისათვის სიმაგრის აგებისათვის საჭირო აღჭურვილობით უზრუნველყოფა. დოკუმენტს ახლავს ანაკლიის კუთვნილების დოკუმენტი, სამეგრელოს თავადთა და სასულიერო პირთა ხელმოწერებითა და ბეჭდებით

პერსონალია:  ლიტვინოვი პეტრე მაქსიმეს ძე (სამოქალაქყო მრჩეველი, გენერალი, 1760-1834); დადიანი გრიგოლ კაცია II ძე (სამეგრელოს მთავარი, 1770-1804); სოლომონ II (იმერეთის მეფე, 1772-1815, დავით არჩილის ძე); ლაშქარაშვილი (ინჟინერ-პორუჩიკი, ლაშქარევი).

მოხსენიებული პირები:  ჩარტორიისკი ადამ ეჟი (ადამის ძე) (რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი); ვლიტო (კაპიტან-ლეიტენანტი); დადიანი მანუჩარ კაცია II ძე (თავადი, გრიგოლ დადიანის ძმა); ჩიჩუა (თავადი, სარდალი); ქელეშ-ბეგი (აფხაზეთის მთავარი, შერვაშიძე); ბესარიონი (ჭყონდიდის მიტროპოლიტი, დადიანი); დადიანი ნიკოლოზ (თავადი, გრიგოლ დადიანის ძმა); დადინი ბეჟან (თავადი); გელოვანი ბერი (თავადი, სვანეთის მთავარი); ჩიქოვანი გრიგოლ (თავადი, გოფმარშალი); ფაღავა პეპია (თავადი).

გეოგ.დასახელება:  სამეგრელო; იმერეთი; საქართველო; რუსეთი; ბათუმი; გურია; ანაკლია; თურქეთი; თავრიზი; რიონი - მდინარე; ფოთი; ოდიში; ლეჩხუმი; აფხაზეთი; ხორგო; აჯი-სუ - მდინარე; ხოფი - მდინარე.

თემატიკა:  ისტორია; საქართველო-რუსეთის ისტორიული ურთიერთობები.

საკვანძო სიტყვები:  სამეგრელოს სამთავრო; სამეგრელოს რუსეთთან შეერთება; იმერეთის სამეფო^5იმერეთის რუსეთთან შეერთება; რუსეთის მმართველობა საქართველოში.

Рапорт д. с. с. Литвинова кн. Цицианову, от 19 апреля 1805 года, N95. - Мартвили / Литвинов = სახელმწიფო მრჩეველ ლიტვინოვის პატაკი თავად ციციანოვისადმი, დათარიღებული 1805 წლის 19 აპრილით, N95. - მარტვილი / ლიტვინოვი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала от инфантерии, князя Павла Димитриевича Цицианова. 1802-1806 : XV. Имеретия, Мингрелия, Абхазия и Гурия : Б. Мингрелия / Ад. Берже [председатель комиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1868. - Т. II, ч. 15, N1005. - С. 516. - ტექსტი რუსულ ენაზე[MFN: 3126]

სრული ტექსტი (გვ. 518)

ანოტაცია:  სამეგრელოს თავადების, სასულიერო პირებისა და მოსახლეობისათვის გადასახედების აღდგენა სამთავროს საქმისწარმოების, სამეგრელოს მმართველისა და მისი ამალის რჩენისათვის. შემოსავლებიდან სამთავროს ვალების გადახდა ვაჭრებისათვის. დოკუმენტს ახლავს მოსახლეობისადმი გასაგზავნი შეტყობინების პროექტი

პერსონალია:  ციციშვილი პავლე დიმიტრის ძე (საქართველოს მთავარმართებელი, ინფანტერიის გენერალი, 1754-1806, ციციანოვი); ნინო ბატონიშვილი (1772-1847, გიორგი XII ასული, გრიგოლ დადიანის მეუღლე); ლევან V (სამეგრელოს მთავარი, 1791-1846, გრიგოლ დადიანის ძე).

მოხსენიებული პირები:  ფაღავა (თავადი).

გეოგ.დასახელება:  სამეგრელო; ოდიში.

თემატიკა:  ისტორია; საქართველო-რუსეთის ისტორიული ურთიერთობები.

საკვანძო სიტყვები:  სამეგრელოს სამთავრო; სამეგრელოს რუსეთთან შეერთება; რუსეთის მმართველობა საქართველოში.

Отношение кн. Бебутова к кн. Долгорукову, от 27-го ноября 1855 года, N421 / Бебутов = თავად ბებუთოვის მიმართვა თავად დოლგორუკოვს, 1855 წლის 27 ნოემბრით დათარიღებული, N421 / ბებუთოვი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Николая Николаевича Муравьева. 1854-1856 : VII. Турция / Дм. Кобяков [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1888. - Т. 11, N82. - С. 118[MFN: 5480]

სრული ტექსტი (გვ. 134)

ანოტაცია:  ეხება თურქთა ცალკეულ რაზმებთან დაპირისპირებას და საბრძოლო მოქმედებებში ქართველთა აქტიურ მონაწილეობას

პერსონალია:  დოლგორუკოვი ვასილ ანდრეევიჩ (თავადი, გენერალ-ადიუტანტი, სამხედრო მინისტრი, 1804-1868).

მოხსენიებული პირები:  ბაგრატიონ-მუხრანელი ივანე კონსტანტინეს ძე (თავადი, გენერალ-მაიორი, ქუთაისის სამხედრო გუბერნატორი); ფერგად-ფაშა (თურქი მუშირი, შტეინი); ფაღავა ალექსანდრე (თავადი, პორუჩიკი); დადიანი გრიგოლ (თავადი, გენერალ-მაიორი); ნაკაშიძე ალექსანდრე (თავადი, მილიციის ასმეთაური); ბაქანიძე მამუკა (თურქთა მეგზური); ბაქანიძე ნიკო (თურქთა მეგზური); მაჭავარიანი (მილიციის მაიორი).

გეოგ.დასახელება:  ცხენისწყალი; აბაშა; ტეხურა; ნოქალაქევი; ხონი; ყარსი; ქობულეთი; ჩოლოქი; გურია; ოზურგეთი; სამეგრელო.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა ამიერკავკასიაში; ურთიერთობა თურქეთთან.

საკვანძო სიტყვები:  თურქები სამეგრელოში.

Сведения о действиях Гурийскаго отряда с 21-го ноября по 6-е декабря 1855 года (по донесениям ген.-м. кн. Багртион-Мухранскаго) / Багратион-Мухранский = ცნობები 1855 წლის 21 ნოემბრიდან 6 დეკემბრამდე პერიოდში გურიის რაზმის მოქმედებათა შესახებ (გენერალ-მაიორის, თავად ბაგრატიონ-მუხრანელის მოხსენებათა მიხედვით) / ბაგრატიონ-მუხრანელი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Николая Николаевича Муравьева. 1854-1856 : VII. Турция / Дм. Кобяков [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1888. - Т. 11, N164. - С. 189[MFN: 5562]

სრული ტექსტი (გვ. 205)

ანოტაცია:  თურქებთან ბრძოლაში განსაკუთრებით გამოიჩინეს თავი თავადებმა აფაქიძეებმა, ფაღავებმა და ჩიქოვანებმა

მოხსენიებული პირები:  ომერ-ფაშა (თურქი სარდალი); ფაღავა ალექსანდრე (თავადი, პორუჩიკი); ფაღავა ბურძუ (თავადი); ჩუი (უბიხი თავადი); შარვაშიძე დიმიტრი (თავადი, გვარდიის პოლკოვნიკი); გურიელი მალაქია (თავადი, შტაბის როტმისტრი); მიქელაძე (თავადი, შტაბის როტმისტრი); წულუკიძე სიმონ (თავადი, მაიორი); ისკანდერ-ფაშა (თურქი სარდალი, ილინსკი); ჩიქოვანი ალექსი (თავადი, შტაბის კაპიტანი); ბაგრატიონ-მუხრანელი ივანე კონსტანტინეს ძე (თავადი, გენერალ-მაიორი, ქუთაისის სამხედრო გუბერნატორი).

გეოგ.დასახელება:  ტეხურა; ხობი; ცხენისწყალი; ბანძა; აბაშა; სენაკი; ცივი.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა ამიერკავკასიაში; ურთიერთობა თურქეთთან.

Рапорт ген.-м. Бруннера кн. Муравьеву, от 31-го декабря 1855 года, N166 / Бруннер = გენერალ-მაიორ ბრუნერის პატაკი გენერალ მურავიოვს, 1855 წლის 31 დეკემბრით დათარიღებული, N166 / ბრუნერი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Николая Николаевича Муравьева. 1854-1856 : VII. Турция / Дм. Кобяков [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1888. - Т. 11, N192. - С. 205[MFN: 5590]

სრული ტექსტი (გვ. 221)

ანოტაცია:  აღწერილია ჯართა განლაგება, საფორტიფიკაციო ნაგებობები, სურსათით მომარაგებასთან დაკავშირებული მდგომარეობა

პერსონალია:  მურავიოვი ნიკოლაი ნიკოლაევიჩ (გენერალ-ადიუტანტი, ინფანტერიის გენერალი, კავკასიის მეფისნაცვალი, 1794-1866).

მოხსენიებული პირები:  ფაღავა ალექსანდრე (თავადი); ჩიქოვანი ალექსი (თავადი, შტაბის კაპიტანი); დადიანი გრიგოლ (თავადი, გენერალ-მაიორი).

გეოგ.დასახელება:  სამეგრელო; ხობი; ზუგდიდი; ნაჯიხევი; ნაბადა; ცივი; ცხენისწყალი.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა ამიერკავკასიაში; ურთიერთობა თურქეთთან.

Письмо ген.-м. кн. Григория Дадиани к кн. Бебутову, от 18-го января 1856 года, N22. - Сел. Джолеви / Григорий Дадиани = გენერალ-მაიორის თავად გრიგოლ დადიანის წერილი თავად ბებუთოვს, 1856 წლის 18 იანვრით დათარიღებული, N22 - სოფ. ჯოლევი / გრიგოლ დადიანი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Николая Николаевича Муравьева. 1854-1856 : VII. Турция / Дм. Кобяков [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1888. - Т. 11, N215. - С. 223[MFN: 5613]

სრული ტექსტი (გვ. 239)

ანოტაცია:  აცნობებს, რომ ისკანდერ-ფაშამ ადრინდელი მუქარა შემოუთვალა მეგრელებს, რომ დაუმორჩილებლობის შემთხვევაში გადაწვავს მათ სოფლებს, ასევე ატყობინებს, თუ რა ძალებია მობილიზებული თურქების წინააღმდეგ საბრძოლველად

პერსონალია:  ბებუთოვი ვასილ ოსიპოვიჩ (თავადი, გენერალ-ლეიტენანტი, ამიერკავკასიის სამოქალაქო სამმართველოს უფროსი, 1791-1858, ბებუთაშვილი).

მოხსენიებული პირები:  ისკანდერ-ფაშა (თურქი მუშირი, ილინსკი); ფაღავა ალექსანდრე (თავადი, პორუჩიკი); მიქაძე ნიკო (თავადი, პორუჩიკი); ჯაიანი ლევან (თავადი); ჩიქოვანი ალექსი (თავადი, შტაბის კაპიტანი).

გეოგ.დასახელება:  ზანა; ცივი; მახაში; სახარბედიო; რედუტ-კალე (ყულევი); ფოცხო.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა ამიერკავკასიაში; ურთიერთობა თურქეთთან; ყირიმის ომი.

საკვანძო სიტყვები:  თურქები სამეგრელოში.

Отношение ген. Муравьева к кн. Долгорукову, от 14-го февраля 1856 года, N29. - Гор. Тифлис / Муравьев = გენერალ მურავიოვის მიმართვა თავად დოლგორუკოვს, 1856 წლის 14 თებერვლით დათარიღებული, N29 - ქ.ტფილისი / მურავიოვი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Николая Николаевича Муравьева. 1854-1856 : VII. Турция / Дм. Кобяков [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1888. - Т. 11, N227. - С. 259[MFN: 5625]

სრული ტექსტი (გვ. 275)

ანოტაცია:  ეხება კავკასია-თურქეთის საზღვრიდან მიღებულ ინფორმაციას

პერსონალია:  დოლგორუკოვი ვასილ ანდრეევიჩ (თავადი, გენერალ-ადიუტანტი, სამხედრო მინისტრი, 1804-1868).

მოხსენიებული პირები:  ტრეგუბოვი (გენერალ-მაიორი); ბუდბერგი (გენერალ-მაიორი); ჩიქოვანი (თავადი, შტაბის კაპიტანი); ფაღავა (თავადი, პრაპორშჩიკი); ისკანდერ-ფაშა (თურქი სარდალი, ილინსკი); დადიანი გრიგოლ (თავადი, გენერალ-მაიორი); როზმორდიუკი (გრაფი, ფრანგი მეწარმე); ომერ-ფაშა (თურქი სარდალი); დადიანი ეკატერინე ალექსანდრეს ასული (სამეგრელოს მთავრის დავით დადიანის მეუღლე, ჭავჭავაძე).

გეოგ.დასახელება:  ერზურუმი; ბაიბურტი; სპარსეთი; ბაიაზეთი; ყირიმი; ბათუმი; ტრაპიზონი; ყარსი; აჭარა; ზუგდიდი; ანაკლია; კოდორი; ცხენისწყალი; სამტრედია; თბილისი.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა ამიერკავკასიაში; ურთიერთობა თურქეთთან; ყირიმის ომი.