Письмо Сурхай-хана к ген. Тормасову / Сурхай-хан = სურხაი-ხანის წერილი გენერალ ტორმასოვს / სურხაი-ხანი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала от кавалерии Александра Петровича Тормасова. 1809-1811 : X. Дагестан : Казикумух / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1870. - Т. 4, N947. - С. 617[MFN: 8362]

სრული ტექსტი (გვ. 623)

ანოტაცია:  მადლიერებას და ერთგულებას უცხადებს და მოახსენებს ასლან-ბეგთან დაკავშირებით შექმნილი ვითარების თაობაზე

პერსონალია:  ტორმასოვი ალექსანდრ პეტროვიჩ (კავალერიის გენერალი, კავკასიის მთავარმართებელი, 1752-1819).

მოხსენიებული პირები:  ალექსანდრე I (სრულიად რუსეთის იმპერატორი); ასლან-სულთანი (სურხაი-ხანის ძმისწული, ასლან-ბეგი); შიხ-ალი-ხანი (დერბენტის მმართველი); უმა-ხანი (ასლან-ბეგის ბიძა).

გეოგ.დასახელება:  ყუბა.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა ჩრდილოეთ კავკასიაში; დაღესტანი; ყაზიყუმუხი.

Отношение гр. Паскевича к гр. Нессельроде, от 17-го ноября 1828 года, N269 / Паскевич = გრაფ პასკევიჩის მიმართვა გრაფ ნესელროდეს, 1828 წლიc 17 ნოემბრით დათარიღებული, N269 / პასკევიჩი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала-фельдмаршала графа Ивана Федоровича Паскевича-Ереванскаго. 1827-1831 : IX. Дагестан : Авария / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1878. - Т. 7, N478. - С. 522. - ერთვის ჩანაწერი ავარიის სახანოს შესახებ. - რუსეთის იმპერიისადმი ავარიის მმართველთა ერთგული ქვეშევრდომობის აქტის პროექტი[MFN: 12946]

სრული ტექსტი (გვ. 18)

ანოტაცია:  უმართებულოდ მიაჩნია ავარიის მმართველად მოღალატე სულთან-აჰმედ-ხანის ვაჟის აბუ-სულთან-ნუსალ-ხანის აღიარება მაშინ, როცა ავარიის მმართველად უკვე აღიარებულია ერთგულებითა და თავდადებით გამორჩეული სურხაი-ხანი, ამასთან უზიარებს თავის მოსაზრებებს შექმნილ ვითარებასთან დაკავშირებით

პერსონალია:  ნესელროდე კარლ ვასილევიჩ (ვიცე-კანცლერი, საგარეო საქმეთა მინისტრი, კანცლერი, 1780-1862, კარლ რობერტ ფონ ნესელროდე-ერესჰოვენ).

მოხსენიებული პირები:  ნიკოლოზ I (სრულიად რუსეთის იმპერატორი); სულთან-აჰმედ-ხანი (ავარიის მმართველი); სიპიაგინი (გენერალ-ადიუტანტი, თბილისის სამხედრო გუბერნატორი); ემანუელი (კავალერიის გენერალი, კავკასიის ოლქის უფროსი); ენგელგარდტი (გენერალ-მაიორი); სურხაი-ხანი (ავარეთის მმართველი); აბუ-სულთან-ნუსალ-ხანი (ავარეთის მმართველი); უმა-ხანი (სულთან-აჰმედ-ხანის უმცროსი ვაჟი).

გეოგ.დასახელება:  ავარია; დაღესტანი.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; დაღესტანი; ავარეთი.

Письмо гр. Паскевича к Абу-султан-Нусал-хану Аварскому, от 21-го ноября 1828 года, N3066 / Паскевич = გრაფ პასკევიჩის წერილი ავარ აბუ-სულთან-ნუსალ-ხანს, 1828 წლის 21 ნოემბრით დათარიღებული, N3066 / პასკევიჩი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала-фельдмаршала графа Ивана Федоровича Паскевича-Ереванскаго. 1827-1831 : IX. Дагестан : Авария / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1878. - Т. 7, N479. - С. 524[MFN: 12947]

სრული ტექსტი (გვ. 20)

ანოტაცია:  კმაყოფილებას გამოხატავს იმის გამო, რომ მან, მისმა ძმამ უმა-ხანმა და დედამისმა ფახუმ იმპერატორისადმი ერთგულების ფიცი დადეს, ამასთან გამოთქვამს იმედს, რომ მშვიდობიანი ურთიერთობა ექნება თავის ნათესავ სურხაი-ხანთან და მათ შორის უთანხმოების შემთხვევაში კონფლიქტის მოგვარებას რუსეთის მთავრობას მიანდობს

პერსონალია:  აბუ-სულთან-ნუსალ ხანი (ავარიის მმართველი).

მოხსენიებული პირები:  ნიკოლოზ I (სრულიად რუსეთის იმპერატორი); ემანუელი (კავალერიის გენერალი, კავკასიის ოლქის უფროსი); უმა-ხანი (აბუ-სულთან-ნუსალ-ხანის ძმა); ფახუ-ბიკე (აბუ-სულთან-ნუსალ-ხანის დედა); სურხაი-ხანი (ავარეთის მმართველი).

გეოგ.დასახელება:  დაღესტანი; ავარია.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; დაღესტანი; ავარია.

Письмо гр. Паскевича к Абу-султан-Нусал-хану Аварскому, от 21-го ноября 1828 года, N3071 / Паскевич = გრაფ პასკევიჩის წერილი ავარ აბუ-სულთან-ნუსალ-ხანს, 1828 წლის 21 ნოემბრით დათარიღებული, N3071 / პასკევიჩი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала-фельдмаршала графа Ивана Федоровича Паскевича-Ереванскаго. 1827-1831 : IX. Дагестан : Авария / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1878. - Т. 7, N481. - С. 526[MFN: 12949]

სრული ტექსტი (გვ. 22)

ანოტაცია:  აცნობებს, რომ მასთან გზავნის პოდპოლკოვნიკ სკალონს, რომელსაც შეუძლია ყველაფერში მიენდოს და მასვე ატანს საჩუქრებს მისი ოჯახისთვის, აღუთქვამს, რომ მისი ერთგულება და თავდადება შეუმჩნეველი არ დარჩება

პერსონალია:  აბუ-სულთან-ნუსალ ხანი (ავართა მმართველი).

მოხსენიებული პირები:  ნიკოლოზ I (სრულიად რუსეთის იმპერატორი); სკალონი (პოდპოლკოვნიკი); უმა-ხანი (აბუ-სულთან-ნუსალ-ხანის ძმა).

გეოგ.დასახელება:  ავარია.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; დაღესტანი; ავარია.

Отношение барона Розена к гр. Чернышеву, от 21-го сентября 1833 года, N689 / Розен = ბარონ როზენის მიმართვა გრაფ ჩერნიშევს, 1833 წლის 21 სექტემბრით დათარიღებული, N689 / როზენი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала-от-инфантерии генерала-адъютанта барона Григория Владимировича Розена 1-го. 1831-1837 : X. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1881. - Т. 8, N454. - С. 572[MFN: 13853]

სრული ტექსტი (გვ. 71)

ანოტაცია:  მეამბოხე გამზად-ბეგი თავისი 800-კაციანი რაზმით მთიანი და�ღესტნის სოფლებში დადის და ხალხის ამხედრებას ცდილობს, მას მიემხრნენ ავარეთის ყოფილი მმართველის სულტან აჰმედ-ხანის ცოლი და მისი ორი ვაჟი, არსებობს ვარაუდი, რომ მეამბოხენი ანდალალისკენ დაიძრებიან

პერსონალია:  ჩერნიშევი ალექსანდრ ივანოვიჩ (გრაფი, თავადი, გენერალ-ადიუტანტი, სამხედრო მინისტრი, 1786-1857).

მოხსენიებული პირები:  კოხანოვი (გენერალ-მაიორი, დაღესტნის ოლქის უფროსი); გამზად-ბეგი (ავარი მეამბოხე); ანტროპოვი (გენერალ-მაიორი, ჭარის ოლქის უფროსი); ფახუ-ბიკე (ავარეთის მმართველის ნუსალ-ხანის დედა); ნუსალ-ხანი (ავარეთის მმართველი, პოლკოვნიკი); უმა-ხანი (ავარეთის მმართველის ნუსალ-ხანის ძმა).

გეოგ.დასახელება:  ხუნძახი; ანდალალი.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; დაღესტანი.

Отношение барона Розена к гр. Чернышеву, от 12-го октября 1833 года, N730 / Розен = ბარონ როზენის მიმართვა გრაფ ჩერნიშევს, 1833 წლის 12 ოქტომბრით დათარიღებული, N730 / როზენი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала-от-инфантерии генерала-адъютанта барона Григория Владимировича Розена 1-го. 1831-1837 : X. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1881. - Т. 8, N456. - С. 572[MFN: 13855]

სრული ტექსტი (გვ. 71)

ანოტაცია:  მეამბოხე გამზად-ბეგმა წარუმატებლად სცადა ყოისუელთა მიმხრობა, ამიტომ ავარიაში წავიდა, მაგრამ ვერც იქ შეაგროვა მომხრეთა დიდი პარტია, თუმცა მას მიემხრნენ ავარიის ყოფილი მმართველის სულთან აჰმედ-ხანის ცოლი ფახუ-ბიკე და მისი ორი ვაჟი, შემდეგ ანდიელებსა და სალათაუელებს მიმართა, მაგრამ ვერც ისინი მიიმხრო, ამიტომ თავისი პარტია დაშალა და ავარიას შეაფარა თავი

პერსონალია:  ჩერნიშევი ალექსანდრ ივანოვიჩ (გრაფი, თავადი, გენერალ-ადიუტანტი, სამხედრო მინისტრი, 1786-1857).

მოხსენიებული პირები:  გამზად-ბეგი (ავარიელი მეამბოხე); შუმსკი (პოლკოვნიკი); სულთან-აჰმედ-ხანი (ავარიის მმართველი); ნუსალ-ხანი (ავარიის მმართველი, პოლკოვნიკი); უმა-ხანი (ავავრიის მმართველის ნუსალ-ხანის ძმა); ფახუ-ბიკე (ავარიის მმართველის ნუსალ-ხანის დედა).

გეოგ.დასახელება:  შურა; თაშ-კიჩუ; ყუბა; ყოისუ; ავარია; სალათაუ; ანდი.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; დაღესტანი.

Отношение барона Розена к гр. Чернышеву, от 12-го апреля 1834 года, N240 / Розен = ბარონ როზენის მიმართვა გრაფ ჩერნიშევს, 1834 წლის 12 აპრილით დათარიღებული, N240 / როზენი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала-от-инфантерии генерала-адъютанта барона Григория Владимировича Розена 1-го. 1831-1837 : X. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1881. - Т. 8, N461. - С. 575[MFN: 13860]

სრული ტექსტი (გვ. 74)

ანოტაცია:  შეისავს ინფორმაციას, რომლის თანახმადაც ავარეთის ხანის ოჯახს და მეამბოხე გამზად-ბეგს შორის მტრობა კიდევ უფრო გამძაფრდა

პერსონალია:  ჩერნიშევი ალექსანდრ ივანოვიჩ (გრაფი, თავადი, გენერალ-ადიუტანტი, სამხედრო მინისტრი, 1786-1857).

მოხსენიებული პირები:  ნიკოლოზ I (სრულიად რუსეთის იმპერატორი); გამზად-ბეგი (ავარი მეამბოხე); ფახუ-ბიკე (ავარეთის მმართველის ნუსალ-ხანის დედა); ნუსალ-ხანი (ავარეთის მმართველი, პოლკოვნიკი); უმა-ხანი (ავარეთის მმართველის ნუსალ-ხანის ძმა); ასლან-ხანი (ყაზიუუმუხისა და კიურის მმართველი, გენერალ-მაიორი).

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; დაღესტანი.

Отношение барона Розена к гр. Чернышеву, от 31-го июля 1834 года, N719 / Розен = ბარონ როზენის მიმართვა გრაფ ჩერნიშევს, 1834 წლის 31 ივლისით დათარიღებული, N719 / როზენი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала-от-инфантерии генерала-адъютанта барона Григория Владимировича Розена 1-го. 1831-1837 : X. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1881. - Т. 8, N467. - С. 581. - ერთვის ბარონ როზენის პროკლამაცია დაღესტნელ ხალხს[MFN: 13866]

სრული ტექსტი (გვ. 80)

ანოტაცია:  აცნობებს, რომ გამზად-ბეგმა საგრძნობ წარმატებებს მიაღწია მთიან დაღესტანში, ძალით შეირიგა ფახუ-ბიკე და მისი სამივე ვაჟი თავისთან იხმო, მერე კი მუხანათურად დახოცა, თავად ფახუ-ბიკე ტყვეობაში ჰყავს, რუსეთის მომხრე ხანები გამზად-ბეგის ალაგმვას მოითხოვენ, ამიტომ ამზადება სამხედრო ოპერაციას და აცნობს ამ ოპერაციის გეგმას

პერსონალია:  ჩერნიშევი ალექსანდრ ივანოვიჩ (გრაფი, თავადი, გენერალ-ადიუტანტი, სამხედრო მინისტრი, 1786-1857).

მოხსენიებული პირები:  ნიკოლოზ I (სრულიად რუსეთის იმპერატორი); ღაზი-მოლა (დაღესტნისა და ჩეჩნეთის პირველი იმამი, ღაზი-მაჰომედი); კოხანოვი (გენერალ-მაიორი, დაღესტნის ოლქის უფროსი); გამზად-ბეგი (ავარი მეამბოხე); ნუსალ-ხანი (ავარეთის მმართველი, პოლკოვნიკი); ფახუ-ბიკე (ავარეთის მმართველის ნუსალ-ხანის დედა); უმა-ხანი (ავარეთის მმარტველის ნუსალ-ხანის ძმა); სულეიმან-ხანი (თარღუს შამხალი); აჰმედ-ხანი (მეხთულის მმართველი, პოლკოვნიკი); მამედ-ყადი (აკუშელი ყადი); პანკრატევი (გენერალ-ადიუტანტი); რეუტი (გენერალ-მაიორი); ლეონოვი (გენერალ-მაიორი); ლანსკოი (გენერალ-მაიორი); ველიამინოვი (გენერალ-ლეიტენანტი); ვოლხოვსკი (გენერალ-მაიორი).

გეოგ.დასახელება:  ყოისუ; გერგებილი; ხუნძახი; გიმრი; ზაქათალა; შაქი; შირვანი; ყუბა; საქართველო; კასპიის ზღვა; ჭარი; დერბენტი; ნუხა; შემახა; თემირ-ხან-შურა; ყუბანი; აფხაზეთი; გუდერმესი; გროზნო.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; დაღესტანი.

Отношение барона Розена к гр. Чернышеву, от 9-го августа 1834 года, N738 / Розен = ბარონ როზენის მიმართვა გრაფ ჩერნიშევს, 1834 წლის 9 აგვისტოთი დათარიღებული, N738 / როზენი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала-от-инфантерии генерала-адъютанта барона Григория Владимировича Розена 1-го. 1831-1837 : X. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1881. - Т. 8, N468. - С. 584[MFN: 13867]

სრული ტექსტი (გვ. 83)

ანოტაცია:  აცნობებს, რომ გამზად-ბეგს ავარიის სოფელი ხუნძახი 7 დღე ალყაში ჰყავდა მოქცეული, მიმდებარე სოფლები დაარბია და პურის ყანები გაანადგურა, ფახუ-ბიკეს ფიცით შეპირდა შერიგებას, ერთგულების ნიშნად ფახუ-ბიკემ უმცროსი ვაჟი ბულაჩ-ხანი გაუგზავნა, რის შემდეგაც გამზად-ბეგმა ორი უფროსი ვაჟიც მოითხოვა, რომლებიც გამზად-ბეგის მომხრეებთან კონფლიქტის დროს დაიღუპნენ, თავად ფახუ-ბიკე და სურხაი-ხანი კი დახოცა

პერსონალია:  ჩერნიშევი ალექსანდრ ივანოვიჩ (გრაფი, თავადი, გენერალ-ადიუტანტი, სამხედრო მინისტრი, 1786-1857).

მოხსენიებული პირები:  გამზად-ბეგი (ავარიელი მეამბოხე); ფახუ-ბიკე (ავარიის მმართველის ნუსალ-ხანის დედა); ნუსალ-ხანი (ავარიის მმართველი, პოლკოვნიკი); უმა-ხანი (ავარიის მმართველის ნუსალ-ხანის ძმა); ბულაჩ-ხანი (ავარიის მმართველის ნუსალ-ხანის ძმა); მურად-ბეგი (გამზად-ბეგის ძმისწული); ჩობანი (გამზად-ბეგის ძმისწული); სურხაი-ხანი (ავარიის მმართველი).

გეოგ.დასახელება:  ხუნძახი; ავარია.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; დაღესტანი.

Отношение барона Розена к гр. Чернышеву, от 25-го сентября 1834 года, N906 / Розен = ბარონ როზენის მიმართვა გრაფ ჩერნიშევს, 1834 წლის 25 სექტემბრით დათარიღებული, N906 / როზენი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала-от-инфантерии генерала-адъютанта барона Григория Владимировича Розена 1-го. 1831-1837 : X. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1881. - Т. 8, N476. - С. 588[MFN: 13875]

სრული ტექსტი (გვ. 87)

ანოტაცია:  აცნობებს, რომ რუსეთის ჯარის გააქტიურებამ გამზად-ბეგის წინააღმდეგ სასიკეთო გავლენა მოახდინა დადაღესტანზე, ავარიის მოსახლეობამ მხარი დაუჭირა აკუშელებს და მთლიანად განდევნეს მეამბოხენი, გამზად-ბეგი და მასთან დაახლოებული პირები კი დახოცეს. ავარიის მმართველი ხანების საგვარეულოდან ახლა ორი მცირეწლოვანი მამრობითი სქესის წარმომადგენელი დარჩა - ფახუ-ბიკეს უმცროსი ვაჟი ბულაჩ-ხანი და სურხაი-ხანის ვაჟი ფეთხ-ალი-ბეგი

პერსონალია:  ჩერნიშევი ალექსანდრ ივანოვიჩ (გრაფი, თავადი, გენერალ-ადიუტანტი, სამხედრო მინისტრი, 1786-1857).

მოხსენიებული პირები:  გამზად-ბეგი (ავარიელი მეამბოხე); ფახუ-ბიკე (ავარიის მმართველის ნუსალ-ხანის დედა); ნუსალ-ხანი (ავარიის მმართველი, პოლკოვნიკი); უმა-ხანი (ავარიის მმართველის ნუსალ-ხანის ძმა); ბულაჩ-ხანი (ავარიის მმართველის ნუსალ-ხანის ძმა); სულთან აჰმედ-ხანი (ავარიის მმართველი, ფახუ-ბიკეს მეუღლე); სურხაი-ხანი (ავარიის მმართველი); ფეთხ-ალი-ბეგი (სურხაი-ხანის ვაჟი).

გეოგ.დასახელება:  ავარია; ხუნძახი.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; დაღესტანი.