Рапорт ген. Нейдгардта кн. Чернышеву, от 29-го июля 1844 года, N164. - Секретно / Нейдгардт = გენერალ ნეიდგარდტის პატაკი თავად ჩერნიშევს, 1844 წლის 29 ივლისით დათარიღებული, N164 - საიდუმლო / ნეიდგარდტი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VI. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N715. - С. 865[MFN: 15049]
ანოტაცია: აცნობებს დაღესტანში არსებულ ვითარებას, ელისუს სულთანი ავარიაში ჩავიდა, მისი ოჯახი შამილს ჰყავს დატყვევებული, მიმდინარეობს სიმაგრეების, გზებისა და ხიდების მშენებლობა, ტყეში გახიზნულმა ჭირკეის მოსახლეობმა მორჩილება გამოაცხადა, არსებობს კახეთსა და ბელაქანზე შამილის თავდასხმის საშიშღოება, ყაზიყუმუხი შამილის ხელშია, სამურისა და ბელაქნის ოლქებში სიმშვიდეა
Отношение кн. Чернышева к ген. Нейдгардту, от 5-го августа 1844 года, N478. - Секретно / Чернышев = თავად ჩერნიშევის მიმართვა გენერალ ნეიდგარდტს, 1844 წლის 5 აგვისტოთი დათარიღებული, N478 - საიდუმლო / ჩერნიშევი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VI. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N716. - С. 867[MFN: 15050]
ანოტაცია: აცნობებს, რომ იმპერატორი გაეცნო მის პატაკს და წუხილი გამოთქვა, რომ ანდიში სამხედრო ექსპედიცია ვერ შედგა, და აცნობს მის ახალ მითითებებს შამილის წინააღმდეგ მოქმედებასთან დაკავშირებით
პერსონალია:ნეიდგარდტი ალექსანდრ ივანოვიჩ (ინფანტერიის გენერალი, გენერალ-ადიუტანტი, კავკასიის მთავარმართებელი, 1784-1845).
მოხსენიებული პირები:ნიკოლოზ I (სრულიად რუსეთის იმპერატორი); შამილი (ჩეჩნეთისა და დაღესტნის იმამი); ადლერბერგი (ფლიგელ-ადიუტანტი).
Диспозиция к общему наступательному движению всех действующих со стороны Дагестана и леваго фланга Кавказской линии отрядов. - 13-го августа 1844 года. - Ст. Червленная = დაღესტნიდან და კავკასიის მარცხენა ხაზის მარცხენა ფლანგიდან მოქმედი ყველა რაზმის საერთო შეტევითი მოძრაობის დისპოზიცია - 1844 წლის13 აგვისტო -სტანიცა ჩერვლენაია // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VI. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N717. - С. 867[MFN: 15051]
Рапорт ген.-м. Шварца ген. Нейдгардту, от 6-го сентября 1844 года, N2015 / Шварц = გენერა-მაიორ შვარცის პატაკი გენერალ ნეიდგარდტს, 1844 წლის 6 სექტემბრით დათარიღებული, N2015 / შვარცი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VI. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N718. - С. 869[MFN: 15052]
ანოტაცია: მოახსენებს, რომ 5 სექტემბერს დაიზრა კარახისკენ, სადაც ძალების გაერთიანებას აპირებდნენ შამილის მომხრე ნაიბები მოლა-შაბანი და ვანა-ტილოვი, მათთან შეტაკება ხეობაში მოხდა, მიურიდები სასტიკად დაამარცხეს, გადარჩენილები გაიფანტნენ, რუსების მხრიდან დანაკარგები მეტად მცირეა, რაც მეთაურთა გონივრული მოქმედების შედეგია
პერსონალია:ნეიდგარდტი ალექსანდრ ივანოვიჩ (ინფანტერიის გენერალი, გენერალ-ადიუტანტი, კავკასიის მთავარმართებელი, 1784-1845).
Рапорт кн. Аргутинскаго ген. Нейдгардту, от 21-го сентября 1844 года, N2296 / Аргутинский = თავად არგუტინსკის პატაკი გენერალ ნეიდგარდტს, 1844 წლის 21 სექტემბრით დათარიღებული, N2296 / არგუტინსკი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VI. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N719. - С. 871[MFN: 15053]
ანოტაცია: დაწვრილებით მოახსენებს ტურჩიდაგისკენ თავისი ექსპედიციის მიმდინარეობის შესახებ, რომლის დროსაც ძლიერი შეტაკებები მოხდა ქიბით-მაგომას ძალებთან, ასევე ჩამოთვლილია ბრძოლაში სიმამაცით გამორჩეული პირები, რომელთა დაჯილდოებასაც ითხოვს
პერსონალია:ნეიდგარდტი ალექსანდრ ივანოვიჩ (ინფანტერიის გენერალი, გენერალ-ადიუტანტი, კავკასიის მთავარმართებელი, 1784-1845).
Рапорт ген.-адъют. Нейдгардта кн. Чернышеву, от 22-го сентября 1844 года, N1084 / Нейдгардт = გენერალ-ადიუტანტ ნეიდგარდტის პატაკი თავად ჩერნიშევს, 1844 წლის 22 სექტემბრით დათარიღებული, N1084 / ნეიდგარდტი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VI. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N720. - С. 874[MFN: 15054]
ანოტაცია: აცნობებს, თუ რა სამხედრო მოქმედებანი განხორციელდა 11 სექტემბრის შემდეგ, გამოთქვამს ვარაუდს, რომ მალე მორჩილება გამოაცხადებს იმ მთიელთა ნაწილი, რომლების შამილის ბრძანებით ტყეში გაიხიზნენ, ასევე, მსტოვართა ინფორმაციის თანახმად, გახიზნული გიმრელები რუსეტის ჯარს ელოდებიან, ახალციხის მაზრიდან ყაჩარებმა საქონელი გაიტაცეს, მაგრამ კაზაკებმა შეძლეს ნადავლის დაბრუნება, ყაჩაღები კი თურქეთის ტერიტორიაზე გადავიდნენ
პასეკი, დიომიდ ვასილევიჩ (პოლკოვნიკი, პოდპოლკოვნიკი, კაპიტანი, გენერალური შტაბის გენერალ-მაიორი, 1808-1845)
Рапорт полк. Пассека ген. Нейдгардту, от 5-го октября 1844 года, N402. - Секретно / Пассек = პოლკოვნიკ პასეკის პატაკი გენერალ-მაიორ კლუგენაუს, 1844 წლის 5 ოქტომბრით დათარიღებული, N402 - საიდუმლო / პასეკი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VI. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N721. - С. 875[MFN: 15055]
ანოტაცია: აცნობებს, რომ სამურის რაზმმა იერიში მიიტანა ტილიტლიზე და წარმატებით დაბრუნდა ჩოხში, აღწერს, როგორ ძარცვავენ შამილის მებრძოლები სალათაუს მცხოვრებთ, დაწვრილებით მოახსენებს ჩირკეის მიმართულებით თავისი რაზმის სამხედრო მოქმედების შესახებ
პერსონალია:ნეიდგარდტი ალექსანდრ ივანოვიჩ (ინფანტერიის გენერალი, გენერალ-ადიუტანტი, კავკასიის მთავარმართებელი, 1784-1845).
Рапорт ген.-м. кн. Аргутинскаго ген. Нейдгардту, от 26-го марта 1845 года, N51 / Аргутинский = გენერალ-მაიორის თავად არგუტინსკის პატაკი გენერალ ნეიდგარდტს, 1845 წლის 26 მარტით დათარიღებული, N51 / არგუტინსკი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VI. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N722. - С. 876[MFN: 15056]
ანოტაცია: აცნობებს, რომ სოფელ ჩოხის გაძარცვის შემდეგ მოწინააღმდეგე ყარა-ყოისუს მოპირდაპირე ნაპირზე გამაგრდა, მის წინააღმდეგ გალაშქრება გადაიფიქრა და აკუშისკენ დაიძრა, მოახსენებს მამედ-ყადის ღალატის შესახებ, ქებით მოიხსენიებს ჩოხის მცხოვრებთ, რომლებმაც მედგანი წინააღმდეგობა გაუწიეს მიურიდებს, მსტოვრები იტყობინებიან, რომ შვიდი ნაიბი თავისი ხალხით შამილთან გადავიდა დარგოში და შამილი ყარაყუმუხზე აპირებს თავდასხმას
პერსონალია:ნეიდგარდტი ალექსანდრ ივანოვიჩ (ინფანტერიის გენერალი, გენერალ-ადიუტანტი, კავკასიის მთავარმართებელი, 1784-1845).
მოხსენიებული პირები:შამილი (ჩეჩნეთისა და დაღესტნის იმამი); ქიბით-მაგომა (ჩეჩენი ნაიბი, შამილის თანამზრახველი); ასლან-ყადი (წუდახარელი ნაიბი); ღაზი-მამედი (ნაიბი); ბებუთოვი (თავადი, გენერალ-ლეიტენანტი); მამედ-ყადი (აკუშელი ნაიბი).
ფრეიტაგი, რობერტ კარლოვიჩ (პოლკოვნიკი, გენერალ-მაიორი, კავკასიის ხაზის მარც[ენა ფლანგის უფროსი, 1802-1851)
Рапорт ген.-м. Фрейтага ген.-л. Гурко, от 16-го октября 1843 года, N307 / Фрейтаг = გენერალ-მაიორ ფრეიტაგის პატაკი გენერალ-ლეიტენანტ გურკოს, 1843 წლის 16 ოქტომბრით დათარიღებული, N307 / ფრეიტაგი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VII. Кавказская Линия / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N723. - С. 879[MFN: 15057]
ანოტაცია: აცნობებს, რომ შამილისა და მისი თანამზრახველების ძალები სოფელ ენდერეისთან შეიკრიბნენ, სოფელი გამაგრებულია და მოსახლეობაც მზადაა თავი დაიცვას, აღწერს ბრძოლის მიმდინარეობას, მტრიმ ორი შეტევა წარუმატებელი გამოდგა, მერე ენდერეელებმა შამილის ალამი აღმართეს სოფლის ცენტრში და ამით გულგამაგრებულმა შამილმა ძლიერი იერიში მიიტანა სოფელზე, მაგრამ რუსეთის საჯარისო ნაწილებმა და ენდერეელებმა, რომლებსაც პოლკოვნიკ კოზლოვსკის გამოჩენით იმედი მიეცათ, გააფთრებული ბრძოლა გაუმართეს მომხვდურთ და იერიშზეც გადავიდნენ, შამილის ძალებმა მნიშვნელოვანი დანაკარგი განიცადეს და გაქცევით უშველეს თავს
პერსონალია:გურკო იოსიფ ალექსანდროვიჩ (გენერალ-ლეიტენანტი, ამიერკავკასიის მხარის სამოქალაქო სამმართველოს უფროსი, 1782-1857).
ფრეიტაგი, რობერტ კარლოვიჩ (პოლკოვნიკი, გენერალ-მაიორი, კავკასიის ხაზის მარც[ენა ფლანგის უფროსი, 1802-1851)
Выписка из журнала военных происшествий, представленнаго ген.-м. Фрейтагом кн. Чернышеву 11-го марта 1844 года, N156 / Фрейтаг = ამონაწერი საომარ მოქმედებათა ჟურნალიდან, რომელიც გენერალ-მაიორმა ფრეიტაგმა წარუდგინა თავად ჩერნიშევს 1844 წლის 11 მარტს, N156 / ფრეიტაგი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VII. Кавказская Линия / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N724. - С. 881[MFN: 15058]
ანოტაცია: ჩეჩენ თავკაცთა ყრილობაზე შამილმა მთელი ჩეჩნეთის უფროსად თავისი თანამზრახველი შუაიბ-მოლა დანიშნა, მაგრამ იგი თავად მიურიდებმა მოკლეს სოფელ ცონტერში