Письмо ген. Ермолова к кн. Воронцову, от . . . февраля 1846 года / Ермолов = გენერალ ერმოლოვის წერილი თავად ვორონცოვს, 1946 წლის . . .თებერვლით დათარიღებული / ერმოლოვი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии, князя Михаила Семеновича Воронцова. 1844-1854 : VII. Военная часть / Ад. Берже [председатель комиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1885. - Т. 10, N314. - С. 314[MFN: 4935]

Full Text (გვ. 354)

Annotation:  მიმოიხილავს კავკასიაში მიმდინარე მოვლენებს და ახასიათებს იმ პერიოდის სამხედრო პირებსა და სახელმწიფო მოხელეებს

Person Name:  ვორონცოვი მიხაილ სემიონოვიჩ (თავადი, გენერალ-ადიუტანტი, ინფანტერიის გენერალი, კავკასიის მეფისნაცვალი, 1782-1856).

Person Name:  როზენი (ბარონი, გენერალ-ლეიტენანტი); გოლოვინი ევგენი ალექსანდროვიჩ (გენერალ-ადიუტანტი, ინფანტერიის გენერალი, კავკასიის მთავარმართებელი); კლიუგენაუ კლიუკი-ფონ- ფრანც კარლოვიჩ (გენერალ-ლეიტენანტი, ჩრდილოეთ დაღესტნის ჯარების სარდალი); ნეიდგარდტი ალექსანდრ ივანოვიჩ (გენერალ-ადიუტანტი, ინფანტერიის გენერალი); არგუტინსკი-დოლგორუკი მოისეი ზახაროვიჩ (თავადი, გენერალ-ადიუტანტი, გენერალ-ლეიტენანტი); შვარცი გრიგორ ეფიმოვიჩ (გენერალ-ლეიტენანტი, დაღესტნის ხაზის უფროსი); შამილი (ჩეჩნეთისა და დაღესტნის იმამი); ველიამინოვი ალექსეი ალექსანდროვიჩ (გენერალ-ლეიტენანტი); ემანუელი გეორგ არსენიევიჩ (კავალერიის გენერალი); ღაზი-მოლა (დაღესტნისა და ჩეჩნეთის პირველი იმამი, ღაზი-მაჰომედი); გრაბე პაველ ქრისტოფოროვიჩ (გენერალ-ადიუტანტი); კოცებუ პაველ ევსტაფიევიჩ (გენერალ-ადიუტანტი, გენერალ-მაიორი, კავკასიის კორპუსის შტაბის უფროსი); ვოლფი ნიკოლაი ივანოვიჩ (ფლიგელ-ადიუტანტი, პოლკოვნიკი, გენერალ-მაიორი); ლადინსკი პიოტრ ანტონოვიჩ (გენერალ-ლეიტენანტი); ვორონცოვა ელიზავეტა ქსავერიევნა (თავად ვორონცოვის მეუღლე, ბრანიცკაია); ფრეიტაგი რობერტ კარლოვიჩ (გენერალ-მაიორი, გენერალ-ლეიტენანტი).

Geographical Name:  კავკასია; საქართველო; დაღესტანი; რუსეთი; მოსკოვი; გერმანია; პეტერბურგი; კამენეც-პოდოლსკი.

Subjects:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; სამხედრო ნაწილი.

Записка, составленная из рассказов и показаний Хаджи-Мурада гв.-ротм. Лорис-Меликовым / Хаджи-Мурад ; Лорис-Меликов = გვარდიის როტმისტრის ლორის-მელიქოვის მიერ ჩაწერილი ჰაჯი-მურატის მონათხრობი და ჩვენებები / ჰაჯი-მურატი ; ლორის-მელიქოვი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии, князя Михаила Семеновича Воронцова. 1844-1854 : IX. Чечня и Дагестан / Ад. Берже [председатель комиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1885. - Т. 10, N476. - С. 525[MFN: 5097]

Full Text (გვ. 170)

• ლორის-მელიქოვი, მიხეილ ტარიელის ძე (გვარდიის როტმისტრი, გვარდიის პოლკოვნიკი); 

Annotation:  აღწერილია, თუ როგორ აღმოჩნდა შამილის მხარეს, რუსების წინააღმდეგ რა ბრძოლებში მიიღო მონაწილეობა, რა სამხედრო ძალა აქვს შამილს და რომელი ნაიბები უჭერენ მხარს

Person Name:  შამილი (ჩეჩნეთისა და დაღესტნის იმამი); ღაზი-მოლა (დაღესტნისა და ჩეჩნეთის პირველი იმამი, ღაზი-მაჰომედი); ომარ-ხანი (ჩეჩენი თავკაცი); გამზად-ბეგი (დაღესტნელი მმართველი); როზენი (ბარონი, გენერალ-ადიუტანტი, ინფანტერიის გენერალი); ოსმანი (ჰაჯი-მურატის ძმა); კლიუგენაუ კლიუკი-ფონ- ფრანც კარლოვიჩ (გენერალ-ლეიტენანტი, ჩრდილოეთ დაღესტნის ჯარების სარდალი); აჰმედ-ხანი (ჩეჩენთა მეთაური); ქიბით-მაგომა (შამილის თანამებრძოლი); აბაქარ-დებირი (ნაიბი); კაირ-ბეგი (ნაიბი); აბაქარ-ჰაჯი (ნაიბი); ალი-სულთანი (ნაიბი); ნიკო-ჰაჯი (ნაიბი); მურთუზალი (ნაიბი); ორბელიანი ილია (თავადი, გენერალ-მაიორი); დანიელ-ბეგი (ელისუს სულთანი); მელერ-ზაკომელსკი (ბარონი, პოლკოვნიკი, გენერალ-მაიორი); შაჰ-ვალი (თარღუს შამხლის აბუ-მუსლიმ-ხანის ძმა); გრამოტოვი (გენერალ-მაიორი, პოლკოვნიკი, პოდპოლკოვნიკი); არგუტინსკი-დოლგორუკი მოისეი ზახარევიჩ (თავადი, გენერალ-ადიუტანტი, გენერალ-ლეიტენანტი); პასეკი (გენერალ-მაიორი).

Geographical Name:  ავარია; ხუნძახი; თბილისი; საქართველო; თემირ-ხან-შურა; ანდი; თილითლი; ვედენო; დაღესტანი; გერგებილი; ჩოხი; ყაბარდო; ახთი; ბუინაკი; თაბასარანი; შალი; ვოზდვიჟენსკი.

Subjects:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; ჩეჩნეთი და დაღესტანი.

Предписание гр. Паскевича майору Корганову, от 3-го марта 1830 года, N11. - Секретно / Паскевич = გრაფ პასკევიჩის მითითება მაიორ ყორღანოვს, 1830 წლის 3 მარტით დათარიღებული, N11 - საიდუმლო / პასკევიჩი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала-фельдмаршала графа Ивана Федоровича Паскевича-Ереванскаго. 1827-1831 : IX. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1878. - Т. 7, N467. - С. 514[MFN: 12935]

Full Text (გვ. 10)

Annotation:  მითითებას აძლევს, რომ დანიშნულების ადგილზე ჩასვლისთანავე სცადოს ღაზი-მოლა მიმხრობა და თუ ვერ მოახერხებს, შეიპყროს და თბილისში გამოგზავნოს, ასევე სხვადასხვა მმართველებთან საჩუქრებს უგზავნის

Person Name:  ყორღანოვი (მაიორი, ყორღანაშვილი).

Person Name:  ღაზი-მოლა (დაღესტნისა და ჩეჩნეთის პირველი იმამი, ღაზი-მაჰომედი); ნუსალ-ხანი (ავარიის მმართველი); ასლან-ხანი (გენერალ-მაიორი, კიურისა და ყაზიყუმუხის მმართველი); სულეიმან-ფაშა (თარღუს შამხლის ვაჟი).

Geographical Name:  დაღესტანი; თბილისი.

Subjects:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; დაღესტანი.

Рапорт майора Корганова 1-го гр. Паскевичу, от 15-го марта 1830 года, N15. - Сел. Зиахур / Корганов 1-й = მაიორ ყორღანოვ 1-ის პატაკი გრაფ ვორონცოვს, 1830 წლის 15 მარტით დათარიღებული, N15 - სოფ. ზიახური / ყორღანოვ 1-ლი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала-фельдмаршала графа Ивана Федоровича Паскевича-Ереванскаго. 1827-1831 : IX. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1878. - Т. 7, N468. - С. 515[MFN: 12936]

Full Text (გვ. 11)

Annotation:  ეხება ღაზი-მოლას მტრულ მოქმედებას დაღესტნელი მმართველებისა და რუსების წინააღმდეგ და ავარიელთა დაპირისპირებას ღაზი-მოლასთან

Person Name:  პასკევიჩი ივან ფიოდოროვიჩ (გრაფი, გენერალ-ფელდმარშალი, გენერალ-ადიუტანტი, კავკასიის მთავარმართებელი, 1782-1856).

Person Name:  ღაზი-მოლა (დაღესტნისა და ჩეჩნეთის პირველი იმამი, ღაზი-მაჰომედი); ასლან-ხანი (გენერალ-მაიორი, კიურისა და ყაზიყუმუხის მმართველი); აბუ-მუსლიმი (თარღუს შამხლის ვაჟი); სურხაი-ხანი (ავარიის მმართველი); აჰმედ-ხანი (ავარიის სულთანი); იბრაჰიმ-ბეგი.

Geographical Name:  ყაზიყუმუხი; ავარია; ნუხა; ყუბა.

Subjects:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; დაღესტანი.

Рапорт подполк. Меддокса гр. Паскевичу, от 8-го февраля 1831 года, N19. - Дербент / Меддокс = პოდპოლკოვნიკ მედოკსის პატაკი გრაფ პასკევიჩს, 1832 წლის 8 თებერვლით დათარიღებული, N19 -დერბენტი / მედოკსი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала-фельдмаршала графа Ивана Федоровича Паскевича-Ереванскаго. 1827-1831 : IX. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1878. - Т. 7, N470. - С. 517[MFN: 12938]

Full Text (გვ. 13)

Annotation:  აღწერს დაღესტანში არსებულ სიტუაციას და ეხება დაღესტნის პროვინციების მოწყობის საკითხს, ასევე აქაურ მთიელთა დამოკიდებულებას რუსების მიმართ, აღნიშნავს, თუ რა წარმოებების განვითარება შეიძლება აქ და რა შემოსავალს მოუტანს ეს ხაზინას, ასევე როგორ გააუმჯობესებს აქაურთა ყოფას

Person Name:  პასკევიჩი ივან ფიოდოროვიჩ (გრაფი, გენერალ-ფელდმარშალი, გენერალ-ადიუტანტი, კავკასიის მთავარმართებელი, 1782-1856).

Person Name:  ღაზი-მოლა (დაღესტნისა და ჩეჩნეთის პირველი იმამი, ღაზი-მაჰომედი); ველიამინოვი (გენერალ-ლეიტენანტი); ასლან-ხანი (გენერალ-მაიორი, კიურისა და ყაზიყუმუხის მმართველი); იბრაჰიმ-ბეგი.

Geographical Name:  ჭარი; სპარსეთი; თურქეთი; დაღესტანი; დერბენტი; თაბასარანი; კასპიის ზღვა.

Subjects:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; დაღესტანი.

Письмо Паху-бике и её сына Абу-султан-Нусал-хана к ген.-л. барону Розену 4-му, от 29-рамазана 1839 года. - Хунзах / Паху-бике ; Абу-султан-Нусал-хан = ფახუ-ბიკეს და მისი ვაჟის ამუ-სულთან-ნუსალ-ხანის წერილი გენერალ-ლეიტენანტ ბარონ როზენ მე-4-ს, 1830 წლის 29 რამაზანით დათარიღებული - ხუნძეთი / ფახუ-ბიკე / აბუ-სულთან-ნუსალ-ხანი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала-фельдмаршала графа Ивана Федоровича Паскевича-Ереванскаго. 1827-1831 : IX. Дагестан : Авария / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1878. - Т. 7, N487. - С. 531. - თარგმანი არაბულიდან[MFN: 12955]

Full Text (გვ. 27)

• აბუ-სულთან-ნუსალ-ხანი (ავარიის მმართველი); 

Annotation:  მოახსენებენ, რომ ემზადებიან ღაზი-მოლასთან საბრძოლველად და სთხოვენ, რომ აღიარონ მხოლოდ მათი ბეჭედი ავარიელთა გადაადგილებისთვის, რადგან მათი ნათესავი სურხაი-ხანი ყველას ურტყამს თავის ბეჭედს, ერთგულ ქვეშევრდომებსაც და მოღალატეებსაც, ასევე სთხოვენ აცნობოს, თუ როდის ბრუნდებიან იმპერატორთან წარგზავნილი მათი წარმომადგენლები

Person Name:  როზენი რომან ფიოდოროვიჩ (ბარონი, გენერალ-ლეიტენანტი, 1782-1848).

Person Name:  სურხაი-ხანი (ავარიის მმართველი); ღაზი-მოლა (დაღესტნისა და ჩეჩნეთის პირველი იმამი, ღაზი-მაჰომედი).

Geographical Name:  გროზნო.

Subjects:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; დაღესტანი; ავარია.

Отношение т.с. Родофиникина к гр. Паскевичу, от 20-го мая 1830 года, N1797 / Родофиникин = საიდუმლო მრჩეველ როდოფინიკინის მიმართვა გრაფ პასკევიჩს, 1830 წლის 20 მაისით დათარიღებული, N1797 / როდოფინიკინი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала-фельдмаршала графа Ивана Федоровича Паскевича-Ереванскаго. 1827-1831 : IX. Дагестан : Авария / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1878. - Т. 7, N488. - С. 531. - ერთვის უზენაესი საპასუხო სიგელი ავარიელი ნუსალ-ხანის სახელზე, 1830 წლის 26 აპრილით დათარიღებული - სანქტ-პეტერბურგი. - იმ საჩუქრების ნუსხა, რომლებიც იმპერატორმა ავარიის სახანოს უწყალობა[MFN: 12956]

Full Text (გვ. 27)

Annotation:  აცნობებს, რომ ნუსალ-ხანმა არათუ მხარი არ დაუჭირა ღაზი-მოლას ამბოხებას, არამედ იარაღითაც კი დაუპირისპირდა, რითაც დაამტკიცა რუსეთისადმი თავისი ერთგულება, ამიტომ იმპერატორმა გადაწყვიტა დაებრუნებინა მისი წარგზავნილები და ნუსალ-ხანის ოჯახისთვის საჩუქრებიც გამოეტანებინა, ამასთან მათ მაიორის წოდება მიანიჭა, ასევე ატყობინებს მათი უკან დაბრუნების მარშრუტს

Person Name:  პასკევიჩი ივან ფიოდოროვიჩ (გრაფი, გენერალ-ფელდმარშალი, გენერალ-ადიუტანტი, კავკასიის მთავარმართებელი, 1782-1856).

Person Name:  ნიკოლოზ I (სრულიად რუსეთის იმპერატორი); ღაზი-მოლა (დაღესტნისა და ჩეჩნეთის პირველი იმამი, ღაზი-მაჰომედი); აბუ-სულთან-ნუსალ-ხანი (ავარიის მმართველი); ხრისანფი (ეგერთა პოლკის პრაპორშჩიკი).

Geographical Name:  ავარია; ყიზლარი; მოსკოვი; ნიჟნი-ნოვგოროდი; ასტრახანი.

Subjects:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; დაღესტანი; ავარია.

Отношение гр. Паскевича к гр. Нессельроде, от 4-го июня 1830 года, N203 / Паскевич = გრაფ პასკევიჩის მიმართვა გრაფ ნესელროდეს, 1830 წლიc 4 ივნისით დათარიღებული, N203 / პასკევიჩი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала-фельдмаршала графа Ивана Федоровича Паскевича-Ереванскаго. 1827-1831 : IX. Дагестан : Авария / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1878. - Т. 7, N489. - С. 532[MFN: 12957]

Full Text (გვ. 28)

Annotation:  სწერს, რომ გასული წლის 9 მარტს მისგან მიღებული მიმართვიდან შეიტყო, რომ იმპერატორმა ავარიის მმართველებს სურხაი-ხანსა და აბუ-სულთან-ნუსალ-ხანს პოლკოვნიკი წოდება მიანიჭა და 2000 ვერცხლის რუბლის ოდენობის ჯამაგირი დაუნიშნა, ასევე მათთვის საჩუქრად გამოგზავნა წარწერიანი ძვირფასი ხმლები, მაგრამ ვინაიდან იმხანად ნუსალ-ხანის ერთგულებაში ეჭვი ეპარებოდა, ამის გამოცხადებისგან თავი შეიკავა, ახლა კი საიდუმლო მრჩევლის როდოფინიკისგან შეიტყო, რომ ნუსალ-ხანმა ერთგულება გამოავლინა და დაუპირისპირდა ამბოხებულ ღაზი-მოლას, რის გამოც იმპერატორი აბრუნებს მის წარგზავნილებს და საჩუქრებსაც ატანს მისთვის, ამიტომ მიაჩნია, რომ ახლა სწორედ დროა აცნობოს იმპერატორის ადრინდელი წყალობის შესახებ

Person Name:  ნესელროდე კარლ ვასილევიჩ (ვიცე-კანცლერი, საგარეო საქმეთა მინისტრი, კანცლერი, 1780-1862, კარლ რობერტ ფონ ნესელროდე-ერესჰოვენ).

Person Name:  ნიკოლოზ I (სრულიად რუსეთის იმპერატორი); როდოფინიკინი (საიდუმლო მრჩეველი); აბუ-სულთან-ნუსალ-ხანი (ავარიელთა მმართველი); სურხაი-ხანი (ავარიის მმართველი); ღაზი-მოლა (დაღესტნისა და ჩეჩნეთის პირველი იმამი, ღაზი-მაჰომედი).

Geographical Name:  ავარია; სანქტ-პეტერბურგი.

Subjects:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; დაღესტანი; ავარია.

Отношение гр. Паскевича к гр. Нессельроде, от 27-го марта 1830 года, N174 / Паскевич = გრაფ პასკევიჩის მიმართვა გრაფ ნესელროდეს, 1828 წლიc 27 მარტით დათარიღებული, N174 / პასკევიჩი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала-фельдмаршала графа Ивана Федоровича Паскевича-Ереванскаго. 1827-1831 : IX. Дагестан : Шамхальство тарковское / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1878. - Т. 7, N496. - С. 535[MFN: 12964]

Full Text (გვ. 31)

Annotation:  მოახსენებს თარღუს საშამხლოში ახალი რელიგიური სექტის გავრცელების მიზნით მომხდარი არეულობის თაობაზე, რომელსაც ჩეჩენი იმამი ღაზი-მოლა ედგა სათავეში, მეამბოხეებმა ავარიის მმართველ ნუსალ-ხანს მიმართეს მოწოდებით, რომ თავს დასხმოდნენ ასლან-ხანს და მერე რუსებს დაპირისპირებოდნენ, მაგრამ სრულიად მოულოდნელად აბუ-სულთან-ნუსალ-ხანი თავად შეებრძოლა მათ და დაამარცხა კიდეც, რაც შეეხება შამხლის სამი ვაჟის დაჯილდოების საკითხს, რასაც შამხალი ითხოვს, გამოთქვამს ეჭვს, რომ შუათანა ვაჟი აბუ-მუსლიმი ხელს უწყობდა მეამბოხე ღაზი-მოლას, ხოლო შამხლის მემკვიდრე უფროსი ვაჟი სავსებით იმსახურებს ნდობას

Person Name:  ნესელროდე კარლ ვასილევიჩ (ვიცე-კანცლერი, საგარეო საქმეთა მინისტრი, კანცლერი, 1780-1862, კარლ რობერტ ფონ ნესელროდე-ერესჰოვენ).

Person Name:  ნიკოლოზ I (სრულიად რუსეთის იმპერატორი); მეჰდი (თარღუს შამხალი); ღაზი-მოლა (დაღესტნისა და ჩეჩნეთის პირველი იმამი, ღაზი-მაჰომედი); ასლან-ხანი (გენერალ-მაიორი, ყაზიყუმუხის მმართველი); აბუ-სულთან-ნუსალ-ხანი (ავარიის მმართველი); აბუ-მუსლიმ (თარღუს შამხლის ვაჟი); სულეიმან-მირზა (თარღუს შამხლის უფროსი ვაჟი); ღაზი-მოლა (დაღესტნისა და ჩეჩნეთის პირველი იმამი, ღაზი-მოჰამედი).

Geographical Name:  დაღესტანი; ავარია; დერბენტი; პეტერბურგი.

Subjects:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; დაღესტანი; თარღუს საშამხლო.

Отношение барона Розена к гр. Канкрину, от 12-го октября 1833 года, N489 / Розен = ბარონ როზენის მიმართვა გრაფ კანკრინს, 1833 წლის 12 ოქტომბრით დათარიღებული, N489 / როზენი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала-от-инфантерии генерала-адъютанта барона Григория Владимировича Розена 1-го. 1831-1837 : I. Гражданская часть : Карантинно-таможенная часть и торговля / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1881. - Т. 8, N85. - С. 135[MFN: 13484]

Full Text (გვ. 160)

Annotation:  აღნიშნულია, რომ კავკასიის მთიელი ხალხები ყაჩაღობითა და დაუმორჩილებლობით გამოირჩევიან, თურქეთთან დადებული ანდრიანოპოლის ზავით შავი ზღვის აღმოსავლეთ სანაპირო რუსეთს გადმოეცა და სულთანმა უარი თქვა კავკასიელ მთიელთა მფარველობაზე, ამიტომ ახლა ვაჭრობას განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება, რადგან ეს დიდად შეუწყობს ხელს აქ სიმშვიდის დამყარებას და მთიელთა დამორჩილებას

Person Name:  კანკრინი ეგორ ფრანცევიჩ (გრაფი, გენერალ-ლეიტენანტი, ინფანტერიის გენერალი, ფინანსთა მინისტრი, 1774-1845).

Person Name:  მაჰმუდ II (თურქეთის სულთანი); ღაზი-მოლა (დაღესტნისა და ჩეჩნეთის პირველი იმამი, ღაზი-მაჰომედი).

Geographical Name:  თურქეთი; შავი ზღვა; ანაპა; ახალციხე.

Subjects:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; სამოქალაქო ნაწილი; საკარანტინო-საბაჟო ნაწილი და ვაჭრობა.