Отношение гр. Воронцова к кн. Чернышеву, от 13-го апреля 1845 года, N33 / Воронцов = გრაფ ვორონცოვის მიმართვა თავად ჩერნიშევს, 1845 წლის 13 აპრილით დათარიღებული, N33 / ვორონცოვი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии, князя Михаила Семеновича Воронцова. 1844-1854 : VIII. Джаро-Белаканский округ / Ад. Берже [председатель комиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1885. - Т. 10, N351. - С. 347[MFN: 4972]

სრული ტექსტი (გვ. 387)

ანოტაცია:  ეხება ელისუს ყოფილი მმართველის დანიელ ბეგის მიერ შამილისგან განდგომას და კვლავ რუსეთის ქვეშევრდომობაში დაბრუნების სურვილს, თუმცა ეჭვს გამოთქვამს მის გულწრფელობაში, ამიტომ გენერალ ბებუთოვს ავალებს, არ დააპატიმრონ, მაგრამ მეთვალყურეობა დაუწესონ

პერსონალია:  ჩერნიშევი ალექსანდრ ივანოვიჩ (გრაფი, თავადი, გენერალ-ადიუტანტი, სამხედრო მინისტრი, 1786-1857).

მოხსენიებული პირები:  ნიკოლოზ I (სრულიად რუსეთის იმპერატორი); ნეიდგარდტი ალექსანდრ ივანოვიჩ (გენერალ-ლეიტენანტი, ინფანტერიის გენერალი, კავკასიის მთავარმართებელი); აჰმედ-ხანი (გენერალ-მაიორი); იბრაჰიმ-ხანი (აჰმედ-ხანის ძე, კაზაკთა პოლკის გვარდიის ლეიტენანტი); ხუნ-ბიკე (ახმედ-ხანის მეუღლე); ომარილ-მუჰამედი (ნაიბი); ბებუთოვი ვასილი ოსიპოვიჩ (თავადი, გენერალ-ლეიტენანტი, ამიერკავკასიის მხარის სამოქალაქო სამმართველოს უფროსი); დანიელ-ბეგი (ელისუს ყოფილი მმართველი); მინკვიცი იული ფიოდოროვიჩ (გვარდიის როტმისტრი, თავად ვორონცოვის ადიუტანტი, პოლკოვნიკი, გენერალ-მაიორი, დერბენტის გუბერნატორი).

გეოგ.დასახელება:  დაღესტანი; ჯენგუთაი; რუსეთი; საქართველო; თერგი.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; ჭარ-ბელაქნის ოლქი.

Отношение кн. Чернышева к кн. Воронцову, от 12-го января 1847 года, N468 / Чернышев = თავად ჩერნიშევის მიმართვა თავად ვორონცოვს, 1847 წლის 12 იანვრით დათარიღებული, N468 / ჩერნიშევი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии, князя Михаила Семеновича Воронцова. 1844-1854 : IX. Чечня и Дагестан / Ад. Берже [председатель комиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1885. - Т. 10, N402. - С. 441[MFN: 5023]

სრული ტექსტი (გვ. 84)

ანოტაცია:  აცნობებს, რომ იმპერატორი გაოცებულია სოფელ ჯანგუთაიში ორი გარნიზონის ყოფნისას როგორ მოახერხა მოწინააღმდეგის ცხენოსანმა რაზმმა სოფელში შეღწევა და ხანის ცოლის ნუხ-ბიკეს გატაცება, და ვარაუდობს, რომ ეს დაუდევრობის მიზეზით მოხდა, რაზეც ყურადღების გამახვილებას ითხოვს

პერსონალია:  ვორონცოვი მიხაილ სემიონოვიჩ (თავადი, გენერალ-ადიუტანტი, ინფანტერიის გენერალი, კავკასიის მეფისნაცვალი, 1782-1856).

მოხსენიებული პირები:  ნიკოლოზ I (სრულიად რუსეთის იმპერატორი); ნუხ-ბიკე (მეხთულის ხანის მეუღლე).

გეოგ.დასახელება:  დაღესტანი; ჯენგუთაი.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; ჩეჩნეთი და დაღესტანი.

Отношение кн. Воронцова к кн. Чернышеву, от 14-го марта 1847 года, N51. - Секретно / Воронцов = თავად ვორონცოვის მიმართვა თავად ჩერნიშევს, 1847 წლის 14 მარტით დათარიღებული, N51 - საიდუმლო / ვორონცოვი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии, князя Михаила Семеновича Воронцова. 1844-1854 : IX. Чечня и Дагестан / Ад. Берже [председатель комиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1885. - Т. 10, N404. - С. 443[MFN: 5025]

სრული ტექსტი (გვ. 86)

ანოტაცია:  აცნობებს, რომ ხანის ცოლის გატაცება მისი მსახურის ხელშეწყობით და fამ მსახურის ძმის ჰაჯი-მურატის დახმარებით მოხდა, გატაცებაში სულ 30 ლეკი მონაწილეობდა, რომლებიც სოფელში შეიპარნენ, ასე რომ ეს ჯარის დაუდევრობით არ მომხდარა, როცა ეს ამბავი შეიტყვეს, გამტაცებლებს დაედევნენ, მაგრამ ვერ დაეწიენ

პერსონალია:  ჩერნიშევი ალექსანდრ ივანოვიჩ (გრაფი, თავადი, გენერალ-ადიუტანტი, სამხედრო მინისტრი, 1786-1857).

მოხსენიებული პირები:  ნიკოლოზ I (სრულიად რუსეთის იმპერატორი); ბებუთოვი ვასილ ოსიპოვიჩ (თავადი, გენერალ-ლეიტენანტი, კავკასიის მხარის სამოქალაქო სამმართველოს უფროსი); ნუხ-ბიკე (მეხთულის ხანის მეუღლე); ორბელიანი გრიგოლ დიმიტრის ძე (თავადი, პოლკოვნიკი, გენერალ-მაიორი, გენერალ-ლეიტენანტი); ფატიმა (ნუხ-ბიკეს მსახური, ჰაჯი-მურატის და); ჰაჯი-მურატი (ჩეჩენი ნაიბი).

გეოგ.დასახელება:  თემირ-ხან-შურა; თბილისი; ჯენგუთაი.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; ჩეჩნეთი და დაღესტანი.

Письмо кн. Аргутинскаго к кн. Воронцову, от 24-го сентября 1851 года / Аргутинский = თავად არგუტინსკის წერილი თავად ვორონცოვს, 1851 წლის 24 სექტემბრით დათარიღებული / არგუტინსკი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии, князя Михаила Семеновича Воронцова. 1844-1854 : IX. Чечня и Дагестан / Ад. Берже [председатель комиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1885. - Т. 10, N466. - С. 519[MFN: 5087]

სრული ტექსტი (გვ. 164)

ანოტაცია:  ეხება შამილსა და ჰაჯი-მურატს შორის უთანხმოებას, ავარიელებმა მხარი ჰაჯი-მურატს დაუჭირეს, ამიტომ საჭიროდ მიიჩნევს ეს შემთხვევა ხელიდან არ გაუშვან და თავიანთ სასარგებლოდ გამოიყენონ

პერსონალია:  ვორონცოვი მიხაილ სემიონოვიჩ (თავადი, გენერალ-ადიუტანტი, ინფანტერიის გენერალი, კავკასიის მეფისნაცვალი, 1782-1856).

მოხსენიებული პირები:  შამილი (ჩეჩნეთისა და დაღესტნის იმამი); ჰაჯი-მურატი (ავარიელი ნაიბი); ნუცალ-მუჰამედ-ოღლი (ჯენგუთაის მცხოვრები); დანიელ-ბეგი (ელისუს სულთანი); ღაზი-მუჰამედი (შამილის ვაჟი); ფეთჰ-ალი (ჩეჩენი ნაიბი); ნუცალი (ჯენგუთაელი მეთაური); ლაზარევი (მაიორი).

გეოგ.დასახელება:  ჯენგუთაი; ხარკასი; ხუნძახი; ბუინაკი; ნუხა; ავარია; გერგებილი; ჯალთუ; მოგოხი.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; ჩეჩნეთი და დაღესტანი.

Донесение подполк. Садикова ген. Ермолову, от 24-го февраля 1819 года. - Куба / Садиков = პოდპოლკოვნიკ სადიკოვის მოხსენება გენერალ ერმოლოვს, 1819 წლის 24 თებერვლით დათარიღებული - ყუბა / სადიკოვი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Кавказ и Закавказье за время управления генерала от инфантерии Алексея Петровича Ермолова. 1816-1827 : I. Дагестан : Шамхальство Тарковское / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1875. - Т. 6, ч. II, N214. - С. 92. - თარგმანი სპარსულიდან. - ერთვის მეჰდი შამხალის წერილი გენერალ ერმოლოვს, 1234 (1818) წლის 7 ჯემადი-უს-სანით დათარიღებული. - სულთან აჰმედ-ხანის წერილი უნცუყულელი ხალხის თავკაცებსა და ეფენდებს. - ყარახაიდაყის უცმის წერილი[MFN: 11549]

სრული ტექსტი (გვ. 98)

ანოტაცია:  მოახსენებს დაღესტანში არსებულ ვითარებას და ავარეთის მმართველის მოღალატე სულთან-აჰმედ-ხანის და მისი ძმის ჯანგუთაელი ბეგის ჰასან-ხანის ხრიკებს რუსეთის მოლმხრე და ერთგული მმართველების წინააღმდეგ

პერსონალია:  ერმოლოვი ალექსეი პეტროვიჩ (ინფანტერიის გენერალი, არტილერიის გენერალი, კავკასიის მთავარმართებელი, 1777-1861).

მოხსენიებული პირები:  მუჰამედ-სელიმი (პოდპოლკოვნიკ სადიკოვის ნუკერი); მეჰდი (თარღუს შამხალი, გენერალ-ლეიტენანტი); პესტელი (გენერალ-მაიორი); შიხ-ალი-ხანი (ყუბისა და დერბენტის მმართველი); სულთან-აჰმედ-ხანი (ავარეთის მმართველი); ჰასან-ხანი (ჯენგუთაელი ბეგი, აჰმედ-ხანის ძმა); სურხაი-ხანი (ჰამბუთაი) (ყაზიყუმუხის მმართველი).

გეოგ.დასახელება:  დაღესტანი; თარღუ; აკუშა; ჯენგუთაი.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა ამიერკავკასიაში; დაღესტანი; თარღუს საშამხლო.

Рапорт кн. Аргутинскаго ген. Нейдгардту, от 16-го ноября 1843 года, N1840 / Аргутинский = თავად არგუტინსკის პატაკი გენერალ ნეიდგარდტს, 1843 წლის 16 ნოემბრით დათარიღებული, N1840 / არგუტინსკი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VI. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N666. - С. 786. - ერთვის ჩანაწერი გერგებილის დაცის შესახებ[MFN: 15000]

სრული ტექსტი (გვ. 242)

ანოტაცია:  მოახსენებს, რომ ყაზიყუმუხში აგროვებს ძალებს და თემირ-ხან-შურას დასახმარებლად აპირებს წასვლას, ელოდება დამატებით ძალებს და გამოთქვამს წარმატების იმედს

პერსონალია:  ნეიდგარდტი ალექსანდრ ივანოვიჩ (ინფანტერიის გენერალი, გენერალ-ადიუტანტი, კავკასიის მთავარმართებელი, 1784-1845).

მოხსენიებული პირები:  შამილი (ჩეჩნეთისა და დაღესტნის იმამი); ქიბით-მაგომა (ჩეჩენი ნაიბი, შამილის თანამზრახველი); გურკოსგენერალ-ლეიტენანტი.

გეოგ.დასახელება:  აკუშა; წუდახარი; გერგებილი; ჯენგუთაი; თარღუ; თემირ-ხან-შურა; მექა; სამური; ყაზიყუმუხი.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; დაღესტანი.

Письмо ген. Аргутинскаго ген. Нейдгардту, от 27-го ноября 1843 года. - Укр. Кумух / Аргутинский = გენერალ არგუტინსკის წერილი გენერალ ნეიდგარდტს, 1843 წლის 27 ნოემბრით დათარიღებული - კუმუხის სიამგრე / არგუტინსკი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VI. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N670. - С. 789[MFN: 15004]

სრული ტექსტი (გვ. 245)

ანოტაცია:  მოახსენებს თავის მოსაზრებებს იმის თაობაზე, თუ როგორ უნდა იმოქმედონ ისეთ პირობებში, როცა შამილი სულ უფრო მეტ წარმატებებს აღწევს და დაღესტნის მოსახლეობაც, ზოგი შიშის, ზოგი იძულების გამო, ზოგიც თავისი ნებით მის მხარეს გადადის

პერსონალია:  ნეიდგარდტი ალექსანდრ ივანოვიჩ (ინფანტერიის გენერალი, გენერალ-ადიუტანტი, კავკასიის მთავარმართებელი, 1784-1845).

მოხსენიებული პირები:  შამილი (ჩეჩნეთისა და დაღესტნის იმამი); ტარაკანოვი (გენერალ-მაიორი, დერბენტის სამხედრო ოლქის უფროსი); აბდურ-რახმან-ბეგი (პრაპორშჩიკი).

გეოგ.დასახელება:  დერბენტი; თემირ-ხან-შურა; ჯენგუთაი; გერგებილი; ყარახაიდაყი; თაბასარანი; ყუბა; ყაზიყუმუხი; ყოისუ.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; დაღესტანი.

Рапорт полк. Пассека ген.-м. Клугенау, от 11-го января 1844 года, N1. - Укр. Темир-хан-шура / Пассек = პოლკოვნიკ პასეკის პატაკი გენერალ-მაიორ კლუგენაუს, 1844 წლის 11 იანვრით დათარირებული, N1 - თემირ-ხან-შურას სიმაგრე / პასეკი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VI. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N679. - С. 798. - ერთვის ავარიელთა რაზმის დახოცილ და დაჭრილ ობერ-ოფიცერთა სია[MFN: 15013]

სრული ტექსტი (გვ. 254)

ანოტაცია:  მოახსენება თავის მოსაზრებებს შამილისა და ჰაჯი-მურატის საომარ მოქმედებატა შესახებ, აცნობებს, რომ ხუნძახიდან თემირ-ხან-შურასკენ გაემართა, ხუნძახელებმა ეს მეტად მძიმედ განიცადეს, რადგან იმპერატორისადმი სრული ერთგულებით გამოირჩევიან, მაგრამ ხუნძაჰელთა ნაწილი მაინც დაედევნატ, ალბათ უფრო შამისლის წინაშე თავის გამართლების მიზნით, ამიტომ მათთან შებრძოლება მოუხდა, ბოლოს ბელაქანში ჩააღწია, სადაც ბრძოლა აქაურ მიურიდებთან მოუხდა, ბოლოს კი ჰაჯი-მურატის ძალებზე მიიტანა იერიში და სასტიკად დაამარცხა, დეტალურად აღწერს ბრძოლების მიმდინარეობას, დასასრულ კი რუსეთის გამარჯვებული ჯარი თემირ-ხან-შურაში შევიდა

პერსონალია:  კლუგენაუ, კლიუკი-ფონ- (პოდპოლკოვნიკი, 1791-1851, ფრანს კარლოვიჩ კლუგენაუ).

მოხსენიებული პირები:  შამილი (ჩეჩნეთისა და დაღესტნის იმამი); ქიბით-მაგომა (ჩეჩენი ნაიბი, შამილის თანამზრახველი); ჰაჯი-მურატი (მეამბოხე ავარი ნაიბი); ეგერი (შტაბის კაპიტანი, ინჟინერი); მასლოვსკი (მაიორი); ორბელიანი (თავადი, მაიორი, პოდპოლკოვნიკი); იასინსკი (პოლკოვნიკი); დუროვი (პორუჩიკი); გუნინი (შტაბის კაპიტანი); ანანოვი (პოდპორუჩიკი).

გეოგ.დასახელება:  თემირ-ხან-შურა; ხუნძახი; ზირიანი; ირგანაი; გერგებილი; აკუშა; წუდახარი; მეხთული; თარღუ; ჯენგუთაი; ყაზანიშჩი; ყოისუ.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; დაღესტანი.

Рапорт ген. Нейдгардта кн. Чернышеву, от 15-го мая 1844 года, N187 / Нейдгардт = გენერალ ნეიდგარდტის პატაკი თავად ჩერნიშევს, 1844 წლის 15 მაისით დათარიღებული, N187 / ნეიდგარდტი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VI. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N697. - С. 830[MFN: 15031]

სრული ტექსტი (გვ. 286)

ანოტაცია:  მოახსენებს შამილის ძალების წინააღმდეგ რუსეთის საჯარისო ნაწილებისა და მათი მეთაურობის საომარ მოქმედებათა შესახებ

პერსონალია:  ჩერნიშევი ალექსანდრ ივანოვიჩ (გრაფი, თავადი, გენერალ-ადიუტანტი, სამხედრო მინისტრი, 1786-1857).

მოხსენიებული პირები:  შამილი (ჩეჩნეთისა და დაღესტნის იმამი); ქიბით-მაგომა (ჩეჩენი ნაიბი, შამილის თანამზრახველი); არგუტინსკი (თავადი, გენერალ-მაიორი); ფორსტენი (გენ.შტაბის პოლკოვნიკი); ჩილიაევი (პოლკოვნიკი); რადკევიჩი (პოლკოვნიკი); ლიდერსი (გენერალ-ლეიტენანტი); გურკო (გენერალ-ლეიტენანტი); ფრეიტაგი (გენერალ-მაიორი); ლაბინცევი (გენერალ-მაიორი).

გეოგ.დასახელება:  ყაზიყუმუხი; წუდახარი; ჯენგუთაი; დარგო; გროზნო; თერგი; ჰასავიურტი; ჩეჩნეთი; თემირ-ხან-შურა; დერბენტი.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; დაღესტანი.

Подробное описание дела 3-го июня 1844 года при Кака-шуре. - Составитель ген. Пассек / Пассек = 1844 წლის 3 ივნისს კაკა-შურასთან გამართული ბრძოლის დეტალური აღწერა - შეადგინა გენერალმა პასეკმა / პასეკი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VI. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N699. - С. 834[MFN: 15033]

სრული ტექსტი (გვ. 290)

მოხსენიებული პირები:  შამილი (ჩეჩნეთისა და დაღესტნის იმამი); ქიბით-მაგომა (ჩეჩენი ნაიბი, შამილის თანამზრახველი); ლიდერსი (ინფანტერიის გენერალი); ვრანკენი (კაპიტანი); პავლოვი (კაპიტანი); კიანდერი (პოდპოლკოვნიკი); ტრამბიცკი (პორუჩიკი); ლაგოდა (პოდპორუჩიკი, შტაბის კაპიტანი); პოზნანსკი (პოდპოლკოვნიკი).

გეოგ.დასახელება:  დურგელი; ჯენგუთაი; ფარაული; თემირ-ხან-შურა; ყარაყაიტაგი; აკუშა.

თემატიკა:  რუსეთის მმართველობა კავკასიაში; დაღესტანი.